Cách đây hơn 20 năm, EU đã khởi xướng việc thành lập quân đội chung, đương nhiên là riêng cho EU, độc lập với NATO, với biện luận không cạnh tranh với NATO hay thay thế tổ chức này. Thành lập quân đội chung không có nghĩa là thành lập liên minh quân sự mới ở châu Âu. Mục đích và động lực của EU khi đề xuất ý tưởng này là tìm kiếm động lực mới cho tiến trình hợp tác, liên kết và nhất thể hóa châu lục.
Nhưng rồi EU "đánh trống bỏ rùi" trong chuyện này. Bây giờ, EU coi việc thực hiện ý tưởng kia là cấp thiết và cần thiết, thậm chí đến mức không thể không làm vì nhu cầu bức bách, cấp thiết là phải tự chủ hơn về an ninh, quốc phòng và muốn giảm bớt mức độ lệ thuộc vào Mỹ về bảo đảm an ninh.
Trên phương diện này, những trải nghiệm và bài học cay đắng đối với EU là Tổng thống Mỹ Donald Trump trong thời gian cầm quyền ở Mỹ biến cam kết của Mỹ đảm bảo an ninh cho các đồng minh quân sự trong NATO ở châu Âu thành hàng hóa mà các đồng minh này chỉ có thể có được nếu trả giá hợp lý cho Mỹ.
Tổng thống Joe Biden kế nhiệm ông Trump tuyên bố chủ trương làm sống lại quan hệ của Mỹ với các đồng minh quân sự truyền thống và đối tác chiến lược của Mỹ trên thế giới, đặc biệt ở châu Âu, và rất coi trọng cam kết của Mỹ trong NATO về đảm bảo an ninh cho các đồng minh ở châu Âu.
Nhưng chính ông Biden bị các đồng minh này hoài nghi khi quyết định rút binh lính Mỹ ra khỏi Afghanistan và cùng với Anh và Australia thành lập liên minh quân sự ba bên mà trước đó không tham vấn hoặc thông báo cho các đồng minh EU. EU bị đẩy vào tình thế buộc phải nhận ra rằng muốn tự bảo vệ mình hiệu quả nhất thì phải tự thân vận động mà bây giờ không còn có thể chần trừ thêm được nữa.
