Tuyên bố bất ngờ của Thủ tướng Đức về tài sản đóng băng của Nga

Phát biểu sau khi kết thúc Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels ngày 24/10, Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết, các tài sản của Nga bị phong tỏa tại châu Âu sẽ tiếp tục được “giữ nguyên hiện trạng” và EU sẽ có các cuộc thảo luận khác liên quan đến vấn đề này trong tương lai.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục bàn thảo về hướng xử lý khối tài sản của Nga đang bị đóng băng ở châu Âu. Việc sử dụng lợi nhuận từ số tài sản này sẽ tiếp tục như trước đây, không có gì thay đổi”, Thủ tướng Merz nói trong cuộc họp báo tối 24/10.

Theo nhà lãnh đạo Đức, Ủy ban châu Âu (EC) đang xem xét nhiều phương án khác nhau vì còn “tồn tại những vấn đề nghiêm trọng” liên quan đến pháp lý và rủi ro kinh tế. Ông Merz nói rằng mục tiêu trước mắt của EU là đảm bảo nguồn tài chính ổn định cho Ukraine từ năm 2026, đồng thời cho biết EU sẽ thảo luận thêm với Chính phủ Bỉ về vấn đề này.

Berlin đối mặt thiệt hại lớn nếu EU dùng tài sản Nga hỗ trợ Ukraine

Theo truyền thông Đức, ông Matthias Schepp, Giám đốc Phòng Thương mại Đức- Nga, vừa cảnh báo, Đức sẽ phải đối mặt với rủi ro lớn nhất trong số các quốc gia thành viên EU nếu Moscow thực hiện các biện pháp trả đũa liên quan đến tài sản của nước này đang bị đóng băng ở châu Âu.

Trả lời phỏng vấn hãng tin DPA hôm thứ Năm, ông Schepp nêu rõ, so với các thành viên EU, Đức là nước đầu tư vào Nga nhiều nhất, đồng thời khẳng định “Đức sẽ chịu thiệt hại kinh tế lớn nhất" nếu EU sử dụng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga để mua vũ khí cho Ukraine.

Theo ước tính của truyền thông Đức, Berlin hiện có khoảng 100 tỷ euro tài sản tại Nga và toàn bộ khối tài sản ấy có thể chịu thiệt hại trực tiếp nếu Moscow đáp trả việc tịch thu tài sản của EU.

Cảnh báo mới nhất được quan chức Đức đưa ra trong bối cảnh EC đang thúc đẩy kế hoạch huy động khoảng 140 tỷ euro (160 tỷ USD) cho một khoản “vay bồi thường” dành cho Kiev, với tuyên bố rằng số tiền này sau đó có thể được thu hồi từ Nga.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo EU đã không đạt được đồng thuận về đề xuất này tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra ở Bỉ từ ngày 23-24/10.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa cho biết EU “vẫn cam kết” hỗ trợ tài chính cho Ukraine trong hai năm tới, bao gồm cả hỗ trợ quân sự và quốc phòng, song không nhắc đến việc sử dụng tài sản Nga.

Nhiều nước thành viên EU đã bày tỏ lo ngại về kế hoạch tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga. Bỉ, nơi phần lớn tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga được giữ tại trung tâm lưu ký chứng khoán Euroclear, nêu vấn đề pháp lý về khoản vay cho Kiev.

Thủ tướng Bỉ Bart De Wever ngày 24/10 cho biết: “Các nhà lãnh đạo EU chưa đưa ra bất kỳ đảm bảo nào về việc bảo vệ Bỉ trước các biện pháp trả đũa từ Moscow trong trường hợp EU tịch thu tài sản của Nga. Đây là lý do khiến Vương quốc Bỉ phản đối đề xuất tịch thu tài sản bị phong tỏa của Nga”.

Đồng thời, giới chức Bỉ cảnh báo những hệ lụy nghiêm trọng nếu EU tịch thu tài sản Nga. Bộ trưởng Quốc phòng kiêm Ngoại thương Bỉ Theo Francken ngày 25/10 nói rằng phản ứng của Moscow “có thể gây ra tổn thất kinh tế nặng nề cho Bỉ”. “Ngay cả trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, việc tịch thu tài sản quốc gia có chủ quyền cũng chưa từng được xem xét. Nga có thể coi động thái này như một hành vi thù địch, thậm chí là tuyên bố chiến tranh, và sẽ đáp trả mạnh mẽ”, Bộ trưởng Francken viết trên mạng xã hội X.

Hungary cũng bày tỏ thái độ dè dặt trước đề xuất của EC. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cảnh báo động thái này có thể làm suy yếu niềm tin vào hệ thống tài chính của EU và làm gia tăng căng thẳng với Nga.

Về phần mình, phía Nga nhiều lần khẳng định rằng mọi hành động tịch thu hoặc sử dụng tài sản bị đóng băng của nước này sẽ bị coi là “hành vi trộm cắp”. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố, kế hoạch sử dụng tài sản của Nga để hỗ trợ Ukraine “sẽ phản tác dụng”, nhấn mạnh rằng “những ai chiếm đoạt tài sản của Moscow một cách bất hợp pháp sẽ phải đối mặt với các biện pháp pháp lý thích đáng”.