UAV lên ngôi, NATO đối mặt nguy cơ chưa từng có
Kinhtedothi - Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) gần đây tại Ukraine và Nga báo hiệu một bước leo thang đáng lo ngại của chiến tranh công nghệ cao, đồng thời đặt ra cảnh báo về việc nhiều quốc gia phương Tây vẫn chưa đủ năng lực ứng phó với những mối đe dọa kiểu mới.
Vào Chủ Nhật vừa qua, Ukraine đã phóng hơn 100 UAV tầm xa nhằm vào các căn cứ không quân trong lãnh thổ Nga, gây hư hại đáng kể tới khoảng 20 máy bay chiến lược.
Các cuộc tấn công được lên kế hoạch công phu này cho thấy khả năng vượt qua phòng thủ tầm xa và làm gián đoạn năng lực quân sự của một cường quốc lớn. Tình huống này buộc các quốc gia thành viên NATO phải xem xét lại độ an toàn của chính mình trước nguy cơ tương tự.
“Đây là dấu hiệu rõ ràng về bản chất của chiến tranh hiện đại, nơi giao tranh không còn bó hẹp trong các mặt trận truyền thống” - theo ông James Patton Rogers, chuyên gia tại Đại học Cornell. Ông cho rằng điều quan trọng lúc này là đặt ra câu hỏi liệu các căn cứ không quân và hạ tầng trọng yếu ở phương Tây có đủ khả năng chống chịu các cuộc tấn công bằng UAV tương tự hay không.
Trong khi đó, Nga đã liên tục triển khai UAV để tấn công các mục tiêu trên toàn Ukraine, với tần suất được cho là lên tới hàng nghìn chiếc mỗi tuần. Điều này cho thấy khả năng sản xuất và triển khai UAV nhanh chóng của Nga, trong khi các nước phương Tây vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tăng tốc chuỗi cung ứng quốc phòng.
Một máy bay không người lái của Nga. Ảnh: TASS
NATO đã thiết lập một trung tâm huấn luyện chung với Ukraine tại Ba Lan nhằm rút ra kinh nghiệm thực tiễn từ chiến sự. Tuy vậy, phần lớn hạ tầng quân sự của liên minh vẫn chưa thích ứng kịp với hình thái xung đột mới, nơi UAV, tấn công mạng và các hoạt động phá hoại từ xa đang dần trở thành những phương thức tác chiến chủ yếu.
Chỉ riêng trong năm ngoái, quân đội Mỹ đã ghi nhận 350 lần UAV tiếp cận khoảng 100 cơ sở quân sự trong nước, một con số khiến các nhà hoạch định chính sách phải lo ngại. Một báo cáo mới từ Bộ Quốc phòng Anh cũng nhấn mạnh sự cấp thiết trong việc tái đầu tư cho UAV và các công nghệ phòng thủ mới, bao gồm cả UAV tự sát - loại có thể lao vào mục tiêu và phát nổ.
Theo báo cáo này, bên nào nhanh chóng tích hợp công nghệ mới vào quân đội sẽ có lợi thế vượt trội.
Cả Nga và Ukraine đều đổ hàng tỷ USD để phát triển đội UAV của mình. Ukraine dự kiến sẽ sản xuất hơn 5 triệu UAV trong năm nay, tăng mạnh so với 800.000 chiếc của hai năm trước. Một số trong đó được thiết kế có thể bay tới 1.800 dặm, gần tương đương với tên lửa hành trình tầm xa.
Cuối tuần qua, trước đợt tấn công quy mô lớn vào Nga, Tổng thống Volodymyr Zelensky kêu gọi các đồng minh tăng viện trợ tài chính để mở rộng chương trình UAV. Anh đã nhanh chóng cam kết hỗ trợ Ukraine mua 100.000 UAV trong năm nay, gấp 10 lần kế hoạch ban đầu.
Đọc thêm: EU chấm dứt ưu đãi thuế, Ukraine đối mặt thách thức lớn
Nga được cho là đang chi hơn 7% GDP cho quốc phòng trong năm 2025, với hơn 1.000 UAV được triển khai mỗi tuần kể từ tháng 3. Hầu hết là dòng Geran, phiên bản nội địa của UAV Shahed, với chi phí chỉ khoảng 20.000 USD mỗi chiếc, rẻ hơn nhiều so với các loại vũ khí phương Tây. Dù vậy, việc sử dụng số lượng lớn mỗi ngày cũng tiêu tốn nguồn lực đáng kể.
Theo chuyên gia Samuel Bendett từ Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ, tốc độ triển khai UAV hiện nay phản ánh khả năng sản xuất hàng loạt của Nga trong thời chiến. Ông cũng cảnh báo hầu hết các nước châu Âu chưa có đủ năng lực phòng thủ để ứng phó với dạng chiến tranh này.
