Ukraine bước vào mùa Đông "đen tối", châu Âu chật vật tìm giải pháp hỗ trợ

Bản phân tích, được gửi đến các nghị sĩ Mỹ trong tháng này, cho thấy các cơ quan tình báo không nhận thấy dấu hiệu nào cho thấy Nga sẵn sàng thỏa hiệp về vấn đề Ukraine, ngay cả khi Tổng thống Donald Trump đang nỗ lực làm trung gian cho các cuộc đàm phán hòa bình.

Trong một dấu hiệu cho thấy sự thất vọng ngày càng tăng, tuần trước ông Trump đã hoãn hội nghị thượng đỉnh dự kiến với ông Putin tại Budapest (Hungary), và lần đầu tiên kể từ khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, ông áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Moscow, nhắm vào hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga.

Tổng thống Trump từ lâu đã cam kết sẽ đưa chiến tranh Ukraine đến hồi kết, thậm chí từng hứa trong chiến dịch tranh cử rằng ông sẽ đạt được hòa bình “trong vòng 24 giờ” sau khi nhậm chức. Tuy nhiên, mọi nỗ lực thuyết phục Nga ngừng bắn và đàm phán đều thất bại cho đến nay.

Trong vài tháng gần đây, giọng điệu của ông Trump trở nên gay gắt và thiếu kiên nhẫn hơn, khi đề cập tới ông Putin.

Các quan chức Ukraine, chính phủ châu Âu và những người ủng hộ Kiev trong Quốc hội Mỹ liên tục thúc giục ông Trump gia tăng áp lực lên Nga thông qua viện trợ vũ khí và trừng phạt kinh tế để buộc Moscow chấp nhận ngừng bắn. Lệnh trừng phạt đối với các tập đoàn dầu khí Nga là lần đầu tiên ông Trump thực sự hành động theo hướng này.

Theo đó, Tổng thống Donald Trump đã áp lệnh trừng phạt hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga Rosneft và Lukoil nhằm gây sức ép lên lập trường của Moscow. Những chưa rõ liệu ông Trump có sẵn sàng chịu đựng những tổn thất kinh tế để duy trì các lệnh trừng phạt này đủ mạnh và đủ lâu.

Trong bối cảnh đó, Ukraine sắp phải đối mặt với mùa Đông khắc nghiệt nhất kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022.

Châu Âu kỳ vọng bù đắp khoảng trống do Mỹ rút vốn thông qua việc sử dụng 140 tỷ euro (163 tỷ USD) tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga đang bị đóng băng. Tuy nhiên, Bỉ - nơi nắm giữ phần lớn số tiền này, vừa rút khỏi thỏa thuận vì lo ngại bị trả đũa pháp lý, khiến mọi việc sớm nhất cũng phải chờ tới tháng 12. Trong khi đó, Ukraine dự kiến sẽ cạn tiền vào cuối quý I năm 2026.

Ông Oleksandr Selyshchev, Giám đốc điều hành mảng năng lượng tái tạo của DTEK, nhà đầu tư tư nhân lớn nhất trong lĩnh vực năng lượng của Ukraine, cho biết công ty vừa lắp đặt 70 khối pin lưu trữ cao 2,5 mét gần Kiev. Đây là một trong sáu cơ sở mới trên toàn quốc, có tổng công suất 200 MW, tương đương một nửa sản lượng của lò phản ứng hạt nhân điển hình. Khi mạng lưới điện bị tấn công, các pin này, do công ty Mỹ Fluence Energy Inc. sản xuất, sẽ kích hoạt trong tích tắc, ngăn mất cân bằng điện lưới dẫn đến mất điện hàng loạt.

Đây là nguồn năng lượng mà Ukraine rất cần. Tổng công suất điện quốc gia từ 25 GW năm 2021 nay chỉ còn 17 GW do chiếm đóng và phá hủy, theo Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Oleksiy Kuleba. Để duy trì hệ thống sưởi, đất nước cần từ 15 đến 17 GW, tức gần như không còn dự phòng. 

Liệu chừng đó có đủ để ngăn thêm hàng triệu người Ukraine tràn sang phương Tây? Có thể. Nhưng chỉ riêng nguy cơ di cư quy mô lớn này cũng là một phần trong chiến dịch gây áp lực từ Moscow, nhằm đánh vào “gót chân Achilles” của phương Tây bằng mối đe dọa về một cuộc chiến lan rộng hơn.