Ukraine đề xuất nội dung mới trong đàm phán với Mỹ và Nga

Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 26/11 cho biết Ukraine sẵn sàng thúc đẩy khuôn khổ do Mỹ hậu thuẫn nhằm hướng tới việc chấm dứt xung đột với Nga, đồng thời muốn trực tiếp trao đổi với Tổng thống Mỹ Donald Trump về những nội dung còn khác biệt.

Ông nhấn mạnh tiến trình này cần có sự tham gia của các đồng minh châu Âu, trong bối cảnh Kiev lo ngại khả năng chịu sức ép phải đồng ý với một thỏa thuận nghiêng về quan điểm của Moscow, bao gồm cả vấn đề lãnh thổ.

Các quan chức Mỹ và Ukraine thời gian qua đã nỗ lực thu hẹp khác biệt quanh kế hoạch của ông Trump, được xem như một bước tìm kiếm lối ra cho cuộc xung đột được mô tả là nghiêm trọng nhất tại châu Âu kể từ sau Thế chiến thứ hai. Trong bài phát biểu trước nhóm các nước đồng minh sẵn sàng hỗ trợ, ông Zelensky đề nghị các lãnh đạo châu Âu xây dựng khuôn khổ đưa lực lượng trấn an tới Ukraine và tiếp tục ủng hộ Kiev, vì Moscow chưa cho thấy dấu hiệu thay đổi lập trường.

Ông Zelensky nhấn mạnh mọi quyết định liên quan đến an ninh của Ukraine cần có sự tham gia của Ukraine, và mọi quyết định liên quan đến châu Âu cần có châu Âu tham gia. Ông cảnh báo rằng những quyết định đưa ra mà không tính đến quan điểm của quốc gia chịu tác động thường khó mang lại hiệu quả. Ông cho biết Kiev sẵn sàng tiếp tục tiến trình với Washington theo khuôn khổ đang được thảo luận, trong đó có sự tham gia trực tiếp của Tổng thống Trump.

Cùng ngày 26/11, ông Trump viết trên mạng xã hội rằng các cuộc đàm phán “chỉ còn vài điểm bất đồng”. Ông cho biết đã cử đặc phái viên Steve Witkoff gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow, trong khi Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll làm việc với các quan chức Ukraine trong cùng thời điểm, dù không nêu rõ lịch trình. Ông Trump nói ông hy vọng sớm gặp ông Zelensky và ông Putin, nhưng chỉ khi thỏa thuận chấm dứt xung đột đã ở giai đoạn cuối hoặc gần hoàn tất.

Một nhà ngoại giao Ukraine cho biết vấn đề lãnh thổ vẫn là trở ngại lớn, khiến khả năng đạt được thỏa thuận cuối cùng còn chưa rõ ràng dù nhiều điểm đã có tiến triển. Sức ép trên thực địa tiếp tục gia tăng khi thủ đô Kiev hứng chịu một loạt tên lửa và hàng trăm máy bay không người lái trong đêm, khiến bảy người thiệt mạng và làm gián đoạn hệ thống điện và sưởi ấm. Người dân phải xuống trú ẩn tại các khu vực ngầm, mặc áo ấm và một số phải tạm ở trong lều.

Tại một sự kiện ở Nhà Trắng ngày 26/11, ông Trump nhận định thỏa thuận đang tiến gần và nói rằng “chúng ta sẽ đạt được điều đó”. Ở phía Kiev, Giám đốc an ninh quốc gia Rustem Umerov cho biết ông Zelensky có khả năng tới Mỹ trong vài ngày tới để hoàn tất đàm phán, dù phía Mỹ chưa xác nhận thông tin này.

Tín hiệu từ Kiev cho thấy các nỗ lực ngoại giao hiện nay của Washington có thể đem lại một số tiến triển, song mức độ lạc quan còn phụ thuộc nhiều vào phản ứng của Nga. Moscow nhiều lần nhấn mạnh rằng họ không chấp nhận việc thỏa thuận vượt quá các mục tiêu mà họ đã xác định.

Các nhà đàm phán Mỹ và Ukraine đã gặp nhau tại Geneva ngày 24/11 để thảo luận khuôn khổ hòa bình mới do Mỹ hậu thuẫn. Sau đó, ông Driscoll có các cuộc gặp với quan chức Nga tại Abu Dhabi trong hai ngày 25 và 26/11. Một quan chức Ukraine cho biết Kiev ủng hộ tinh thần chính của khuôn khổ, còn các nội dung nhạy cảm nhất sẽ do hai tổng thống trực tiếp trao đổi. Bản tin cũng đề cập giá dầu giảm sau thông tin Ukraine có khả năng ký thỏa thuận chấm dứt xung đột.

Chính sách của Washington đối với cuộc xung đột đã có thay đổi trong những tháng gần đây. Cuộc gặp thượng đỉnh tại Alaska giữa ông Trump và ông Putin vào tháng 8 từng khiến Kiev và nhiều thủ đô châu Âu lo ngại khả năng Washington chấp nhận nhiều yêu cầu của Nga, dù sau đó cuộc gặp được mô tả là dẫn tới việc Mỹ gia tăng sức ép với Moscow.

Kế hoạch 28 điểm công bố tuần trước được mô tả là gây bất ngờ cho nhiều quan chức ở Mỹ, Ukraine và châu Âu, làm dấy lên quan ngại rằng Washington có thể thúc đẩy Kiev chấp nhận một thỏa thuận có lợi hơn cho Moscow. Kế hoạch này, theo bản tin, yêu cầu Ukraine nhượng thêm lãnh thổ ngoài phần gần 20% diện tích mà Nga đã kiểm soát kể từ khi xung đột diễn ra vào ngày 24/2/2022, cùng với việc chấp nhận hạn chế về năng lực phòng vệ và không gia nhập NATO. Kiev từ lâu đã bác bỏ những điều kiện này.

Đọc thêm: Tín hiệu tích cực từ cuộc trao đổi giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình

Ông Zelensky được cho là đang ở giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi xung đột bùng nổ, sau sự việc dẫn đến việc hai bộ trưởng bị miễn nhiệm và trong bối cảnh Nga đạt thêm một số lợi thế trên thực địa. Ông được đánh giá sẽ đối mặt thách thức lớn trong việc giải thích với công chúng nếu các điều khoản bị xem là không có lợi cho Ukraine.

Ngày 25/11, ông Zelensky nói rằng con đường tới thỏa thuận cuối cùng sẽ rất phức tạp. Các cuộc tấn công kéo dài khiến nhiều người nghi ngờ về khả năng sớm đạt được hòa bình. Về phía Nga, Ngoại trưởng Sergei Lavrov nói kế hoạch hòa bình sửa đổi phải phản ánh tinh thần và văn bản mà ông Putin và ông Trump đã thống nhất tại Alaska. Ông cho rằng nếu các thỏa thuận chính đạt được tại Anchorage bị thay đổi, tình hình sẽ rất khác đối với Nga.