Ukraine đối mặt nguy cơ suy giảm năng lực phòng không giữa lúc viện trợ chậm trễ

Ukraine đang đối diện nguy cơ thiếu hụt nghiêm trọng vũ khí phòng không trong bối cảnh Mỹ xem xét lại viện trợ, còn Nga gia tăng các cuộc không kích.

Theo các quan chức phương Tây và Ukraine, nguồn cung phòng không đang chịu áp lực lớn sau nhiều tháng giao hàng chậm và ít hơn dự kiến, kể từ khi Lầu Năm Góc ban hành chỉ thị hồi tháng 6 yêu cầu rà soát và điều chỉnh viện trợ quân sự cho Ukraine.

Một người am hiểu quá trình cung cấp thiết bị phòng không của Mỹ cho biết: “Chỉ là vấn đề thời gian cho đến khi đạn dược cạn kiệt”.

Sự chậm trễ càng đáng lo ngại khi các tên lửa đặt mua theo Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine chỉ được sản xuất theo từng đợt, khiến khoảng cách giữa các lần tiếp nhận bị kéo dài.

Một quan chức an ninh châu Âu cho rằng sự chậm trễ này làm gia tăng rủi ro cho hệ thống phòng không của Ukraine.

Các quốc gia EU gần đây đã đồng ý gửi hệ thống phòng không và đạn dược từ kho dự trữ, đồng thời mua thêm từ Mỹ để cung cấp cho Ukraine, nhưng những lô hàng này mới chỉ đến một phần.

Hôm Chủ nhật, lực lượng Nga phát động cuộc tấn công trên không được coi là lớn nhất kể từ đầu cuộc xung đột, sử dụng 805 máy bay không người lái tấn công Shahed và mồi bẫy, cùng 13 tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, khiến bốn người thiệt mạng.

Một chuyên gia quốc phòng phương Tây nhận định các đợt không kích này cho thấy chiến dịch leo thang rõ rệt, đồng thời gây sức ép lớn lên khả năng phòng thủ của Kiev.

Đọc thêm: Thủ tướng Pháp Bayrou rời nhiệm sở, Tổng thống Macron đối mặt thử thách mới

Trong khi Ukraine nhiều lần cảnh báo về sự thiếu hụt, các quan chức cho biết tình hình hiện nay trở nên căng thẳng hơn do Mỹ giảm tốc viện trợ.

Bản ghi nhớ của Elbridge Colby, quan chức cấp cao Lầu Năm Góc, gửi Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hồi tháng 6 nêu rằng yêu cầu từ Ukraine có thể làm suy giảm kho dự trữ vũ khí của Mỹ trong khi Washington cần tập trung nguồn lực cho thách thức từ châu Á.

Một quan chức Nhà Trắng phủ nhận việc Washington rút đi năng lực phòng thủ quan trọng, nhấn mạnh Mỹ “đang nỗ lực hết sức để đáp ứng các yêu cầu của Ukraine, bao gồm cả phòng không”.

Vị quan chức này cho biết Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo Mỹ bán vũ khí cho các đồng minh NATO để bù đắp nguồn cung mà châu Âu gửi sang Ukraine, đồng thời kêu gọi các nước châu Âu hành động mạnh mẽ hơn, trong đó có giảm phụ thuộc năng lượng từ Nga.

Theo các nguồn tin cấp cao, sau khi rà soát 10 hệ thống chủ chốt, Lầu Năm Góc đã tạm dừng rồi giảm tốc vận chuyển nhiều loại vũ khí sang Ukraine, gồm tên lửa Pac-3 cho Patriot, Stinger, đạn pháo dẫn đường, hơn 100 tên lửa Hellfire và Aim dùng cho Nasams cùng F-16.

Các quan chức Ukraine cho hay lực lượng phòng không nước này đã tiêu hao lượng lớn đạn dược trong mùa hè để bảo vệ hạ tầng dân sự và quân sự trước các đợt tập kích dồn dập.

Một chuyên gia an ninh Ukraine nhận định việc Nga gia tăng tấn công vào cơ sở năng lượng trước mùa đông nhằm gây sức ép lớn hơn, trong khi khả năng bổ sung từ phương Tây chưa theo kịp tốc độ tiêu hao.

Theo số liệu của Không quân Ukraine, Nga đã phóng trung bình hơn 5.200 máy bay không người lái mỗi tháng trong mùa Hè, một xu hướng có khả năng tiếp diễn. Mặc dù số tên lửa phóng đi giảm nhẹ so với trước, vẫn có hàng trăm quả được sử dụng mỗi tháng.

Trong cuộc tấn công hôm Chủ nhật, tên lửa đạn đạo Iskander đã trúng tòa nhà nội các Ukraine. Đại sứ EU tại Ukraine, Katarína Mathernová, người trực tiếp thị sát hiện trường, cho biết: “Tôi đã tận mắt chứng kiến, tên lửa rơi đúng vào trung tâm chính quyền Ukraine”.

Đối phó với tình hình, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết ông đã chỉ đạo thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng, Rustem Umerov, phối hợp chính quyền khu vực và các công ty năng lượng để mua thêm hệ thống phòng không tầm ngắn và tầm trung.

Ông nói ưu tiên hàng đầu hiện nay là ngăn chặn máy bay không người lái Shahed. Tổng thống Ukraine cũng thông tin về việc ông đã họp với các quan chức không quân để bàn về việc “đẩy nhanh cung cấp thêm hệ thống phòng không”.

Một số tín hiệu tích cực được ghi nhận khi các đồng minh châu Âu đã bắt đầu mua vũ khí Mỹ cho Ukraine sau thỏa thuận với Washington tại hội nghị thượng đỉnh Nhà Trắng hồi tháng 8. Andriy Yermak, Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine, đánh giá đây là “bước đột phá” trong cơ chế hỗ trợ.

Nỗ lực này cho phép các nước NATO mua trực tiếp từ kho dự trữ Mỹ để chuyển giao cho Kiev. Ông Zelensky cho biết trong tháng 8, các đối tác châu Âu đã mua khoảng 2 tỷ USD vũ khí, bao gồm cả hệ thống phòng không, và ông kỳ vọng mức hỗ trợ duy trì ít nhất 1 tỷ USD mỗi tháng.