Ukraine sẽ hưởng lợi từ thượng đỉnh G7 tại Canada?

Xung đột Israel-Iran phủ bóng thượng đỉnh G7

Canada, quốc gia giữ chức Chủ tịch luân phiên nhóm 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), gồm Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản, Anh và Mỹ, hôm 15/6 đã công bố chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh, ưu tiên thảo luận về kinh tế toàn cầu và an ninh năng lượng.

Hội nghị thượng đỉnh G7 năm nay được rút ngắn còn hai ngày và sẽ khai mạc vào ngày thứ Hai tại TP Kananaskis, Alberta, Canada,với sự tham dự của lãnh đạo các nước G7, Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Chủ tịch Hội đồng châu Âu.

Theo kế hoạch, trong ngày khai mạc, sẽ có phiên họp kéo dài 90 phút giữa lãnh đạo các nước G7 để thảo luận về triển vọng kinh tế toàn cầu, sau đó là buổi thảo luận về vấn đề an ninh năng lượng.

Tại hội nghị thượng đỉnh G7 năm nay, Thủ tướng Canada Mark Carney đã mời thêm lãnh đạo từ các quốc gia không thuộc G7 như Ukraine, Australia, Ấn Độ, Hàn Quốc, Mexico, Brazil, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và Nam Phi tham gia. Theo đó, 15 lãnh đạo tham dự hội nghị kéo dài hai ngày rưỡi tại TP Kananaskis.

Theo tờ Theguardian, lãnh đạo các nước châu Âu mong muốn Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu rõ quan điểm về cuộc xung đột Israel–Iran sau khi ông khẳng định rằng hai bên sẽ sớm đạt một thỏa thuận hòa bình.

Trong bối cảnh giao tranh quân sự giữa Israel và Iran leo thang nghiêm trọng, lãnh đạo châu Âu muốn Tổng thống Trump đưa ra câu trả lời rõ ràng về việc liệu ông có sử dụng ảnh hưởng đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức, hay để xung đột tiếp tục. Hiện tại, các thông điệp từ Washington liên quan đến căng thẳng tại Trung Đông vẫn được đánh giá là chưa rõ ràng.

Do lo ngại sự chia rẽ giữa các nước thành viên, Canada dự kiến sẽ không ra tuyên bố chung sau khi kết thúc hội nghị thượng đỉnh vào ngày 17/6, thay vào đó tập trung thúc đẩy hợp tác về trí tuệ nhân tạo (AI) khoáng sản, và chiến lược với Trung Quốc.

Kiev kỳ vọng vào cuộc gặp Trump-Zelensky

Trong 5 tháng kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, sự gắn kết và hành động tập thể, vốn là nguyên tắc cốt lõi của G7, đã có dấu hiệu suy yếu.

Thủ tướng Canada Mark Carney đã mời Tổng thống Volodymyr Zelensky tham dự, có nghĩa đây sẽ là hội nghị thượng đỉnh G7 lần thứ tư của ông kể từ khi bùng phát xung đột Nga - Ukraine vào tháng 2/2022, trong bối cảnh vị thế của nhà lãnh đạo Ukraine trên trường quốc tế đang gặp nhiều thách thức.

Giữa bối cảnh các cuộc xung đột ngày càng leo thang, ông Zelensky được kỳ vọng sẽ tiếp tục kêu gọi duy trì sự ủng hộ quốc tế đối với Kiev, đồng thời thúc đẩy các đề xuất về việc gia tăng các lệnh trừng phạt đối với Nga.

Tổng thống Zelensky dự kiến ​​sẽ gặp Tổng thống Trump bên lề hội nghị thượng đỉnh G7 vào ngày 17/6, đánh dấu cuộc gặp trực tiếp thứ ba của họ kể từ khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1.

"Cả hai bên đang nỗ lực để đảm bảo tôi và ông ấy gặp nhau", Kyiv Independent dẫn lời của Tổng thống Zelensky ngày 14/6 trong một cuộc họp báo kín.

Trước đó, hồi tháng 2, Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky đã cuộc tranh cãi gay gắt tại Phòng Bầu dục. Vào thời điểm đó, cuộc thảo luận căng thẳng giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Ukraine vì những bất đồng liên quan tới đàm phán Nga đã không đi được tới thống nhất.

Cuộc gặp được đề xuất tại thượng đỉnh G7 sắp tới có thể đóng vai trò là bước ngoặt đối với ông Zelensky khi các đồng minh phương Tây đang hối thúc Tổng thống Trump gia tăng áp lực trừng phạt đối với Nga.

Bên cạnh đó, Tổng thống Zelensky đang lo ngại về việc hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine dưới thời Tổng thống Trump. Gần đây, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tuyên bố Lầu Năm Góc sẽ cắt giảm kinh phí được phân bổ cho viện trợ quân sự cho Ukraine trong ngân sách quốc phòng năm 2026, một quyết định mà các nhà lập pháp Ukraine đã cảnh báo có thể gây ra "hậu quả thảm khốc" trên chiến trường.

Tại các hội nghị thượng đỉnh G7 trước đây, các tuyên bố chung đưa ra sau hội nghị đã tạo ra những tác động đáng kể đối với Nga và Ukraine. Chẳng hạn, mức trần giá 60 USD/thùng đối với dầu của Nga được G7 và EU đồng thuận áp dụng vào tháng 12/2022.

Tương tự, trong hội nghị thượng đỉnh năm 2024 tại Italia, các quốc gia G7 cũng đã hoàn tất thỏa thuận khung về khoản vay 50 tỷ USD dành cho Ukraine, được bảo đảm bằng tài sản của Nga đang bị đóng băng.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định, hội nghị thượng đỉnh G7 năm 2025 sẽ là một phép thử lớn đối với mức độ đoàn kết nội khối.

Chuyên gia phân tích chính trị Yaroslav Teleshun tại đại học quốc gia Taras Shevchenko nhận định rằng hội nghị năm nay khó có thể được ghi dấu bằng các tuyên bố chung, mà đúng hơn là nỗ lực điều chỉnh phương thức hợp tác mới giữa các đối tác.

Theo ông Teleshun, vấn đề Ukraine sẽ tiếp tục là một chủ đề cho thấy sự gắn kết, song cũng thể hiện chia rẽ giữa các nước thành viên G7.