| Các hạng mục Tam quan, gác chuông chưa được nghiệm thu tu bổ vì chờ thủ tục thay đổi màu sơn. Ảnh: Thanh Loan |
Ngổn ngang những công trình vi phạm
Khác với quang cảnh cách đây 3 tháng, máy ủi chạy ầm ĩ, công nhân đập đá san nền lối đi, đến chùa Đậu vào dịp cuối tuần qua, cổng vào chỉ còn 1 hàng quán bày bán, các hạng mục trong dự án thi công tạm dừng xây dựng. Từ đường đi, hệ thống tượng, cảnh quan đang xây dựng đều ngổn ngang dang dở.
Đại đức Thích Quang Minh - quyền trụ trì chùa Đậu khẳng định: "Dù hạng mục bãi đỗ xe đang được xác định không nằm trong khu vực khoanh vùng bảo vệ của di tích mà là đất ruộng của Nhân dân nhưng do Thanh tra Bộ đã có văn bản yêu cầu nhà chùa và chính quyền địa phương tạm dừng thi công nên chúng tôi chấp hành quy định".Công trình tu bổ như: Tam quan, gác chuông, nhà tả, hữu mạc dự kiến nghiệm thu vào tháng 6/2021 nhưng nay cũng dừng lại chờ thay đổi màu sơn. Vì từ hồ sơ được thẩm định khi ra thực tế đã làm trẻ hóa di tích 2.000 tuổi. Cụ thể, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Trần Đình Thành đã lưu ý, chủ đầu tư, Ban quản lý, chính quyền địa phương cần sử dụng tông màu phù hợp để không đánh mất vẻ cổ kính, trang nghiêm của di tích ngàn năm.
Tuy nhiên, việc thay đổi này cũng lại phải cần thời gian xin thỏa thuận của Bộ. Chính vì vậy, điện đã lắp tại nhà tả, hữu mạc, vật liệu xây dựng đã thu dọn phần nào nhưng công trình tu bổ vẫn ngổn ngang chờ chỉnh sửa và nghiệm thu.Quan trọng nhất trong quyết định xử phạt của Thanh tra Bộ VHTT&DL là việc xử phạt đối với Ban quản lý di tích xã Nguyễn Trãi là để xảy ra việc xây dựng không phép một số công trình mới: Cổng liền kề tả vu, giảng đường, nhà khách trong khu vực bảo vệ II của di tích chùa Đậu, ảnh hưởng đến cảnh quan của di tích, vi phạm Luật Di sản văn hóa. Trong buổi thanh tra kiểm tra của đoàn kiểm tra tại di tích vào ngày 16/4, Phó Ban quản lý di tích xã Nguyễn Trãi Dương Văn Nhiệt thừa nhận có sai sót và xin khắc phục hậu quả.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên vào ngày 16/7, sau 3 tháng kiểm tra phát hiện vi phạm bị xử phạt, tất cả các công trình trên vẫn tồn tại, không có dấu hiệu tháo dỡ khắc phục vi phạm. Chùa Đậu vốn được mệnh danh là “Đệ nhất danh lam” trở nên nham nhở vì xen kẽ giữa công trình cổ là công trình mang kiến trúc mới, những công trình dựng tạm.Thiếu sót chồng thiếu sótTrưởng ban Quản lý di tích và danh thắng Hà Nội (thuộc Sở VH&TT Hà Nội) Nguyễn Doãn Văn cho biết: Sau khi Thanh tra Bộ VHTT&DL vào cuộc làm rõ sai phạm trong tu bổ, tôn tạo tại di tích chùa Đậu, huyện Thường Tín có văn bản gửi cấp trên xin xử lý và khắc phục hậu quả. Tuy nhiên từ đó đến nay, Ban Quản lý di tích và danh thắng Hà Nội vẫn chưa nhận được thông tin gì thêm.
Đại đức Thích Quang Minh cho biết: Bản thân nhà chùa thừa nhận các công trình được tạo dựng không phép, sẵn sàng phối hợp với chính quyền địa phương để tháo dỡ khắc phục sai phạm nhưng cho đến nay, từ sau buổi làm việc với Thanh tra Bộ VHTT&DL, nhà chùa chưa nhận được bất kỳ văn bản hay chỉ đạo nào của chính quyền địa phương về việc khắc phục vi phạm này.Trước các phản ánh trên, liên lạc với UBND huyện Thường Tín, cụ thể là Trưởng phòng VH&TT huyện Thường Tín Đặng Hữu Hiệp thì phóng viên nhận được câu trả lời “mới đang chuẩn bị xây dựng kế hoạch khắc phục”. Dư luận đặt ra câu hỏi, sau 3 tháng phát hiện vi phạm, phòng chuyên ngành cần 3 tháng để xây dựng kế hoạch, vậy sẽ cần bao lâu thì những vi phạm này mới được xử lý triệt để? Chưa kể, theo như phản ánh của người dân, những công trình xây dựng không phép như bãi xe và một số công trình tâm linh khác nằm sát khu vực I bảo vệ di tích đã tồn tại từ đầu những năm 2000 nhưng phải đến năm 2021, báo chí vào cuộc thì chính quyền mới có động thái thừa nhận công trình xây dựng trên đất công, chưa đúng mục đích sử dụng. Thêm vào nữa, cũng tại cuộc kiểm tra của Thanh tra Bộ VHTT&DL mới phát hiện hồ sơ quản lý di tích lỏng lẻo. Đại đức Thích Quang Minh trao đổi, suốt quá trình từ năm 1964 đến giờ, chùa Đậu chưa có một hồ sơ nào về mặt quản lý đất đai, khoanh mốc giới khu vực bảo vệ I, II ở đâu.Vẫn biết suốt thời gian qua, trên địa bàn huyện Thường Tín phát sinh một số ca bệnh Covid-19, chính quyền địa phương phải ưu tiên mục tiêu chống dịch. Tuy nhiên, không phải vì thế mà ngành văn hóa địa phương thờ ơ với công tác quản lý chuyên ngành để những sai phạm tồn tại bao nhiêu năm ở một di tích cấp quốc gia như chùa Đậu.
