Năm 2020, thiên tai tại khu vực miền núi phía Bắc không diễn ra khốc liệt như một số năm trước, song hết sức cực đoan, dị thường. Trong năm, khu vực đã xảy ra 13/21 loại hình thiên tai, trong đó có 109 trận dông lốc sét kèm mưa đá, 56 trận mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, 2 đợt rét đậm, rét hại, 74 trận động đất và dư chấn…
Các loại hình thiên tai đã khiến 56 người chết và mất tích, 118 người khác bị thương. Bên cạnh đó là 1.693 nhà sập đổ, 56.214 nhà hư hỏng, tốc mái. Khoảng 18.600ha lúa và hoa màu bị thiệt hại cùng 32.800 gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi… Tổng thiệt hại về kinh tế ước 1.300 tỷ đồng.
Bước vào những tháng đầu năm 2021, thiên tai tại khu vực miền núi phía Bắc tiếp tục diễn biến phức tạp. Đặc biệt là dù chưa bước vào mùa mưa, song một số địa phương đã xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất khiến 3 người chết, 320 nhà dân bị tốc mái, hư hỏng, cùng gần 1.100 gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi. Đây là điều hiếm gặp, báo hiệu một năm thiên tai khó lường trong khu vực.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục PCTT (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Văn Tiến đánh giá, khu vực miền núi phía Bắc có nhiều đặc điểm dễ khiến thiên tai xảy ra. Cụ thể, các tỉnh hầu hết có địa hình chia cắt, phổ biến là núi cao, độ dốc lớn. Địa chất phức tạp, nhiều sông, suối và công trình hồ đập. Không chỉ vậy, đây còn là khu vực có lượng mưa lớn nhất cả nước, thường xuyên gây ra tai biến địa chất kèm theo lũ quét, sạt lở đất.
Tham luận của đại diện một số địa phương miền núi phía Bắc cũng cho rằng, cơ sở hạ tầng nói chung và phục vụ công tác PCTT trong khu vực kém phát triển; khả năng chống chịu hạn chế, dễ bị tổn thương. Đây cũng là khu vực có tốc độ gia tăng dân số nhanh. Sinh kế của người dân chủ yếu là sản xuất nông, lâm nghiệp ven các sông suối và sườn đất dốc, dễ bị tổn thương. Thiệt hại do tác động thiên tai có thể gây ra bởi vậy rất lớn.
Thông tin tại hội nghị, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia Mai Văn Khiêm nhận định, bão và áp thấp nhiệt đới có thể ảnh hưởng đến các tỉnh, TP khu vực phía Bắc từ khoảng tháng 8 – 9/2021. Trong các tháng 5, 8, 9, tổng lượng mưa phổ biến lớn hơn trung bình nhiều năm khoảng 10 – 20%.
Mưa lớn ở khu vực sẽ tập trung nhiều vào thời điểm tháng 6 – 9/2021. Đáng chú ý, mưa lớn cục bộ trong thời đoạn ngắn có thể xảy ra, nguy cơ cao gây lũ quét, sạt lở đất. Ngoài ra, các đợt lũ vừa, lũ lớn sẽ tập trung trong các tháng 8 – 9/2021. Nguy cơ lũ quét, sạt lở đất xuất hiện sớm tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc.
