Vì sao người dân vẫn chuộng thuê thợ tự do thay vì công ty xây dựng?

Chi phí thấp, linh hoạt

Anh Nguyễn Văn Cường - chủ một ngôi nhà 4 tầng vừa cải tạo lại tầng 1 chia sẻ, gia đình có sửa lại tầng 1 hết khoảng 70 triệu đồng. Nếu thuê công ty, họ báo giá hơn 100 triệu. Thợ tự do thì quen biết, nói chuyện dễ, cần sửa thêm chỗ nào thì bàn bạc ngay tại chỗ, không phải ký thêm hợp đồng.

"Thợ tự do thường không mất chi phí vận hành văn phòng, không đóng thuế, không có chi phí quản lý hay marketing. Họ chỉ tính công lao động, gia chủ mua vật liệu trực tiếp hoặc nhờ thợ mua hộ. Nhờ đó, tổng chi phí thường thấp hơn 20 – 40% so với thuê công ty xây dựng" - anh Cường cho biết.

Ngoài ra, sự linh hoạt của thợ tự do chính là điểm cộng lớn. Họ sẵn sàng nhận những việc nhỏ như thay gạch, vá mái, quét vôi, xử lý thấm… những hạng mục mà nhiều công ty từ chối vì giá trị hợp đồng thấp. Một số gia đình chỉ cần gọi vài ba thợ là công việc đã xong trong vài ngày, không cần quy trình hồ sơ phức tạp.

Anh Lê Quang Hưng - trú tại phường Thanh Xuân kể lại, thợ tự do không có cam kết bảo hành, một khi phát sinh lỗi sau thi công, gần như không thể đòi hỏi trách nhiệm. Năm ngoái anh thuê thợ tự do chống thấm mái, chi phí rẻ nhưng chỉ vài tháng lại dột. Cuối cùng phải gọi công ty, làm bài bản, đắt hơn nhưng yên tâm. Tính ra, nếu đầu tư ngay từ đầu cho đơn vị uy tín thì lại tiết kiệm hơn.

“Lát nền thì đẹp, nhưng chỉ sau một mùa nồm, ron bị ố vàng, hỏi lại thợ thì họ đã đi công trình khác, không còn trách nhiệm bảo hành. Lúc ấy chỉ biết tự thuê thợ mới về sửa lại” - anh Hưng cho hay.

Ngược lại, anh Nguyễn Đình Phương ở phường Phú Thượng thì ưu tiên chọn thợ quen: “Nhà tôi chỉ sửa nhỏ, mỗi lần vài triệu. Gọi công ty thì mất công, họ không mặn mà. Còn thợ quen chỉ cần alo, hôm sau đã có người đến. Mình giám sát trực tiếp cũng tạm yên tâm”.

Những chuyện này cho thấy, thói quen và quy mô công việc chính là yếu tố quyết định. Với những công trình nhỏ, người dân vẫn ưu tiên sự nhanh gọn, chi phí thấp. Nhưng khi đã gặp sự cố lặp lại, hoặc làm mới toàn bộ ngôi nhà, họ dần chuyển sang công ty xây dựng để có sự bảo đảm lâu dài.

Chuyên nghiệp nhưng "bất tiện"

Ở chiều ngược lại, các công ty xây dựng dân dụng khẳng định lợi thế của mình nằm ở tính chuyên nghiệp, quy trình rõ ràng và chế độ bảo hành. Thực tế, các công ty thường hoạt động theo hợp đồng chi tiết, mọi phát sinh phải báo giá và ký phụ lục. Điều này đảm bảo minh bạch, nhưng với những gia đình quen “làm việc miệng”, nó lại trở thành bất tiện.

Tuy vậy, người dân vẫn tỏ ra e ngại. Một phần do giá thành cao hơn, phần khác do sự “cứng nhắc” trong quá trình thi công. Anh Nguyễn Toàn, trú tại phường Nghĩa Đô chia sẻ trải nghiệm: “Tôi từng thuê công ty xây dựng, muốn thêm một ô cửa nhỏ mà họ báo phát sinh vài chục triệu. Trong khi thuê thợ quen, chỉ mất vài triệu là xong. Công ty làm việc chuyên nghiệp, nhưng đôi khi người dân thấy bị gò bó, khó thay đổi theo ý muốn”.

Giám đốc Công ty CP Kỹ thuật và giải pháp công trình ITSPRO Bùi Văn Dũng cho biết, không chỉ ở khâu bảo hành, chất lượng thi công cũng được giám sát chặt chẽ. Công ty có kỹ sư chuyên môn, đảm bảo cấp phối vữa, thiết kế kết cấu, nghiệm thu vật liệu. Đặc biệt, với hạng mục điện – nước âm tường hay chống thấm, quy trình nghiệm thu nghiêm ngặt giúp công trình đảm bảo tuổi thọ dài hạn.

“Khách hàng thường so sánh giá, nhưng quên tính đến chi phí bảo hành. Với hợp đồng công ty, chúng tôi bảo hành 12 – 24 tháng cho hầu hết hạng mục. Nếu tường nứt, trần dột hay điện nước gặp sự cố, chúng tôi có đội ngũ xử lý ngay. Thợ tự do hiếm khi quay lại” - ông Bùi Văn Dũng cho hay.

KTS Ngô Tâm - Công ty CP tư vấn xây dựng COVIC nhận định, việc người dân chuộng thợ tự do thay vì công ty xây dựng không chỉ là lựa chọn kinh tế, mà còn phản ánh tập quán tiêu dùng đô thị: đề cao mối quan hệ cá nhân, linh hoạt và chi phí thấp. Tuy nhiên, thực tế cũng chỉ ra rằng, những khoản tiết kiệm trước mắt đôi khi lại dẫn tới chi phí lớn hơn về sau do thiếu bảo hành, chất lượng không ổn định.

“Người dân vẫn quen thuê thợ qua quen biết, truyền miệng. Muốn thay đổi thói quen, các công ty cần đưa ra gói dịch vụ nhỏ lẻ, linh hoạt, thậm chí cung cấp dịch vụ bảo trì nhà ở định kỳ với giá hợp lý. Nếu chỉ tập trung vào công trình lớn, họ sẽ khó tiếp cận thị trường sửa chữa dân dụng” - KTS Ngô Tâm chia sẻ.

Trong bối cảnh đô thị Hà Nội ngày càng phát triển, nhu cầu sửa chữa – xây mới nhà ở tiếp tục tăng cao. Đây cũng là thời điểm các công ty xây dựng cần thay đổi cách tiếp cận như đa dạng hóa dịch vụ, giảm chi phí quản lý, đưa ra gói bảo trì nhỏ lẻ để cạnh tranh với thợ tự do. Người dân, khi có thêm nhiều lựa chọn, cũng sẽ dần thay đổi thói quen, hướng tới những giải pháp an toàn và bền vững hơn.