Hơn 5.600 tỷ đồng không thể thu hồi!
Theo đại diện Viện KSND TP Hồ Chí Minh, từ đầu năm 2018 đến nay, TAND TP Hồ Chí Minh đã đưa ra xét xử 19 vụ án với 184 bị cáo thuộc các ngân hàng. Đối với vụ án xảy ra tại DABank thể hiện sự quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong công cuộc đấu tranh chống tội phạm ngân hàng, củng cố niềm tin của người dân.
| Các bị cáo DABank (Trần Phương Bình đứng giữa, hàng đầu) |
DABank thành lập năm 1992, đến nay đã 39 lần thay đổi giấy CNĐKKD. Hiện có vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng với 100% cổ đông trong nước. Cổ đông sáng lập (13,21%), cổ đông thường chiếm (86,79%). Trong đó nhóm gia đình Trần Phương Bình (10,24%), nhóm Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận - PNJ (7,7%), nhóm Công ty CP xây dựng Bắc Nam 79 (12,73%), Văn phòng Thành ủy TP Hồ Chí Minh (12,79%). DABank có 1 Hội sở chính, 1 Sở giao dịch tại TP Hồ Chí Minh, 55 chi nhánh, 224 phòng giao dịch và quỹ tiết kiệm. Người đại diện pháp luật là Tổng Giám đốc Trần Phương Bình từ ngày 25/3/1998 đến 20/8/2015.
Ngày 23/7/2015, Cơ quan Thanh tra Giám sát (TTGS) Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có kết luận thanh tra sai phạm tại DABank: Tổng dư nợ 20.233 tỷ đồng, trong đó 123 khách hàng có dư nợ 19.644 tỷ đồng, tập trung chủ yếu 9 nhóm khách hàng và cá nhân liên quan với tổng dư nợ 19.414 tỷ đồng; trong số này có 7.960 tỷ đồng nợ khó thu hồi và hơn 5.600 tỷ đồng nợ không có khả năng thu hồi (chủ yếu cho vay tín chấp).
Ngày 13/8/2015, NHNN quyết định kiểm soát đặc biệt DABank. Trong các ngày 21 và 22/8/2015, DABank tiến hành kiểm tra kho quỹ trên toàn hệ thống, xác định: Kho quỹ Hội sở thiếu hụt 2.089,09 tỷ đồng và 62.154,8 lượng vàng; kho quỹ Sở giao dịch thiếu hụt 416,7 tỷ đồng. Vì vậy Cục TTGS NHNN chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật đến Công an TP Hồ Chí Minh để điều tra. Do tính chất phức tạp nên vụ việc được chuyển lên Cơ quan CSĐT Bộ Công an.
Chiếm đoạt và gây thiệt hại trên 3.608 tỷ đồng
Ngày 9/12/2016, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố các bị can để điều tra, xác định Trần Phương Bình thực hiện các hành vi: Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; cố ý làm trái Luật kế toán, Luật các Tổ chức tín dụng và điều lệ DABank trong quá trình chỉ đạo các hoạt động ngân quỹ, tín dụng, đầu tư… tại DABank; cùng các nhân viên và những người liên quan thực hiện các hành vi phạm tội, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho DABank trên 3.608 tỷ đồng. Ngoài ra Bình và đồng phạm còn thực hiện nhiều hành vi phạm tội khác gây thiệt hại cho DABank. Các hành vi này Cơ quan điều tra tách ra để tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý sau.
Các hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng DABank thời điểm ngày 31/12/2015: Lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng. Trần Phương Bình biết ngân hàng thua lỗ, nhưng không có phương án khắc phục, đã chỉ đạo nhiều cán bộ cấp dưới vi phạm theo mình. Vi phạm của Bình không thể khắc phục được, thực chất của những vi phạm của Trần Phương Bình nhằm trục lợi cá nhân.
Vì vậy đai diện Viện KSND đề nghị HĐXX tuyên án đối với bị cáo Trần Phương Bình (SN 1959, nguyên Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT, Chủ tịch HĐTD DABank) tù chung thân về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, 20 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, tổng hợp chung thân.
Bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến (SN 1958, nguyên Phó Tổng giám đốc DABank), giúp sức tích cực, biết rõ thua lỗ nhưng khi Bình đưa ra chủ trương trái pháp luật, vẫn cố tiếp tay. Vì vậy viện KSND đề nghị 30 năm tù cho 2 tội danh nêu trên.
Các bị cáo Nguyễn Đức Vinh, Nguyễn Văn Thuận, Nguyễn Đức Tài và Đỗ Thanh Hùng có vai trò giúp sức tích cực nên bị từ 16-18 năm tù. Các bị cáo phạm tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm: Trần Thế Hùng, Lê Kiên Giang, Nguyễn Thị Ái Lan từ 10-12 năm; Nguyễn Đỗ Thành Trung, Nguyễn Thị Kim Loan từ 7-8 năm tù; Nguyễn Hồng Ánh từ 5-6 năm; Nguyễn Thị Ngọc Vân (SN 1970, nguyên Phó Tổng Giám đốc DABank), Vũ Thị Thanh Hoa, Trang Tài Tâm, Nguyễn Hồ Bảo Quốc, Phan Thị Tố Loan và Nguyễn Vinh Sơn cùng mức án từ 2-3 năm tù. Riêng bị cáo Loan và Sơn còn bị xử thêm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” với mức 2-3 năm tù;
Các bị cáo được đề nghị hưởng án tù treo, gồm: Nguyễn Thị Cúc 30-36 tháng; Quách Thành Sang, Trương Hoàng Khải, Võ Hoàng Đông và Trương Quốc Tân từ 24-36 tháng.
Kiến nghị điều tra NHNN, Cơ quan TTGS và Công ty kiểm toán
Về trách nhiệm dân sự, đại diện Viện KSND cũng đề nghị HĐXX tuyên buộc bị cáo Trần Phương Bình phải bồi thường số tiền 3.568 tỷ đồng; Nguyễn Thị Kim Xuyến liên đới bồi thường 1.574 tỷ đồng với bị cáo Bình. Các bị cáo Phan Văn Anh Vũ phải trả 13,4 triệu USD, Phạm Văn Phước trả lại trên 9,2 tỷ đồng, Nguyễn Hồng Ánh trả trên 53 tỷ đồng và phải trả lãi phát sinh cho DABank. Tịch thu tất cả các tài sản của bị cáo Bình và các bị cáo khác đứng tên giúp nhưng đang bị kê biên; thu hồi các khoản tiền được xác định vật chứng trong vụ án.
Đại diện Viện KSND cũng kiến nghị Cơ quan CSĐT Bộ Công an, Viện KSND Tối cao tiếp tục điều tra, làm rõ đối với các cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật, gồm: Bà Võ Thị Kim Anh (nguyên Kế toán trưởng DABank, vì vào năm 2009 bà Anh phát hiện tình trạng âm quỹ tiền, vàng. Lúc đó bà Anh dù có phản đối quyết liệt nhưng khi Trần Phương Bình hứa khắc phục nên bỏ qua. Hành vi của bà Anh có dấu hiệu của tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Ông Trần Huy Nam (Giám đốc DABank chi nhánh tỉnh Nam Định) là người đàm phán, ký kết thỏa thuận với Phạm Văn Phước để mua miếng đất của Công ty CP Lương thực Nam Định, để Phước chiếm đoạt trên 9,2 tỷ đồng.
Viện KSND cũng kiến nghị điều tra, làm rõ vai trò của các cá nhân thuộc NHNN, Cơ quan Thanh tra Giám sát (TTGS) NHNN, 2 Công ty kiểm toán (Công ty TNHH Kiểm toán và Dịch vụ Tin học; Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam) có trách nhiệm liên quan trong việc chấp hành quy trình, quy định pháp luật trong công tác dẫn đến Trần Phương Bình phạm tội.
Theo đó đối với NHNN chấp nhận cho DABank tăng vốn điều lệ nhiều lần trong nhiều năm để từ đó Trần Phương có cơ hội chiếm đoạt trên 1.160 tỷ đồng mua trên 74,2 triệu cổ phần của DABank đứng tên mình và người thân. Đối với Cơ quan TTGS NHNN dù đã kiểm tra, thanh tra tới 13 lần, nhưng không phát hiện âm quỹ tiền, vàng, để Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới thu, chi, hạch toán khống để chiếm đoạt và gây thiệt hại trên 3.608 tỷ đồng. Đối với 2 Công ty Kiểm toán độc lập từ năm 2005 - 2014 thực hiện kiểm toán DABank với nội dung kiểm toán: Báo cáo tài chính (bảng cân đối kế toán), báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh... nhưng vẫn không phát hiện sai phạm tại DABank!
Vũ “nhôm” thoát án chung thân vì khắc phục Đối với bị cáo Phan Văn Anh Vũ (SN 1975, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79), xét về tính chất hành vi, hậu quả, Vũ “nhôm” phải chịu tới mức án tới chung thân. Tuy nhiên Vũ đã tác động gia đình khắc phục được 203 tỷ đồng (vốn 200 tỷ, lãi 3 tỷ) và cũng hứa trả 13,4 triệu USD nên bị đề nghị từ 15-17 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, tổng hợp với bản án của TAND Cấp cao tại Hà Nội từ 23-25 năm tù. Phạm Văn Phước (SN 1962, nguyên Giám đốc Công ty CP Lương thực Nam Định) từ 10-12 năm tù cũng với tội danh của Vũ “nhôm”. |
