Xã Yang Mao (Đắk Lắk): niềm tin vẫn nảy mầm sau lũ dữ

Hồi ức lũ về

Sáng 17/11, sau một đêm mưa lớn, mẹ của chị Ma Thị Tùng (SN 1993, trú tại thôn Ea Hăn, xã Yang Mao) bỗng phát hiện ngọn núi sau nhà có dấu hiệu dịch chuyển. Bà hoảng hốt giục mọi người chạy sang đưa bố mẹ chồng là ông Ma Seo Thái (SN 1936) và bà Cư Thị Séo (SN 1943) ra khỏi nhà càng sớm càng tốt.

Thế nhưng, khi chị Tùng chạy sang thúc dục thì vợ chồng ông Thái không chịu đi. Hai mươi năm sống dưới chân núi, chưa từng một lần chứng kiến sạt lở, chưa một trận lũ nào uy hiếp, ông bà cho rằng, mưa rồi sẽ tạnh, đất rồi sẽ yên. "Ông bảo chưa bao giờ bị trôi, nước không lớn nên không cần phải lo lắng” -  chị Tùng nhớ lại.

Linh cảm nguy hiểm cận kề, chị Tùng và mẹ quyết liều mình kéo ông bà nội ra khỏi nhà. Thế nhưng, mọi người vừa đi được vài mét thì một khối đất đá, cây cối, bùn nước bất ngờ ầm ầm lao xuống và nuốt trọn cả căn nhà của vợ chồng ông Thái.

Chị Tùng tiếp lời: “Lúc đó, dòng lũ dữ cuốn phăng ông bà nội và mẹ tôi. Bản thân tôi cũng bị ngã nhào giữa hỗn loạn. Cố gượng dậy, tôi đã nhanh chóng gào lên cầu cứu mọi người xung quanh. May mắn thay, người dân gần đó nghe tiếng kêu thất thanh nên đã lao tới đưa mọi người ra khỏi nơi nguy hiểm. Cho đến giờ, tôi vẫn lạnh sống lưng khi nhớ lại giây phút ấy”.

Giờ đây, nơi từng là chỗ ở hàng chục năm của vợ chồng ông Thái chỉ còn trơ lại đống đất đá ngổn ngang. Trở về thôn sau khi nước đã rút, ông bà phải sang nhà người thân tá túc tạm thời.

Không chỉ nhà ông Thái, nhiều mái nhà khác ở thôn Ea Hăn cũng bị cuốn trôi trong cơn mưa lũ. Anh Giàng Seo Măn (SN 1986) cho hay, thời điểm xảy ra mưa lũ, sạt lở đất, vợ chồng anh đang làm thuê ở tỉnh Lâm Đồng. Riêng 3 người con nhỏ của vợ chồng anh ở nhà và may mắn chạy kịp sang nhà hàng xóm để thoát thân. Ngay sau đó, vợ chồng anh tức tốc trở về thì bàng hoàng chứng kiến căn nhà của gia đình mình chỉ còn lại là bãi đất trống. Mọi đồ đạc, vật dụng trong nhà đã bị nước lũ cuốn trôi.

Để đảm bảo an toàn cho người dân, chính quyền xã Yang Mao đã phối hợp với các lực lượng chức năng di dời người dân ra khỏi nơi nguy hiểm. Nhiều ngày nay, khi trời hết mưa và nước rút dần, người dân mới bắt đầu quay trở về để tái thiết lại cuộc sống. Anh Măn chia sẻ: “Hiện, gia đình tôi chưa biết bắt đầu lại cuộc sống như thế nào khi khó khăn, thiếu thốn vẫn chồng chất”.

Gian nan mưu sinh sau mưa lũ

Trên đường vào thôn Ea Hăn, chúng tôi bắt gặp một người đàn ông đang vác trên vai bao quần áo vẫn còn ẩm mùi nước mưa trở về nhà sau nhiều ngày đi tránh lũ. Đó là anh Triệu Văn Cao (SN 2000, trú tại thôn Ea Hăn).

Anh kể, trong những ngày mưa lớn, nhờ sự hỗ trợ kịp thời của lực lượng chức năng, vợ chồng anh cùng 3 con nhỏ được di dời sang thôn Yang Hanh để đảm bảo an toàn. Nay nước đã rút dần, cả gia đình trở về, thu gom lại từng món đồ, dọn dẹp từng góc nhà để bắt đầu tái thiết lại cuộc sống.

Khắp các thôn làng, bà con cũng tranh thủ lên rẫy nhặt từng hạt cà phê rụng, gom góp bán cho thương lái để có chút thu nhập. Người trồng dứa cũng tất bật thu hoạch cho kịp mùa.

Anh Thào A Vàng (SN 1990, buôn Tơng Rang B) cho biết, hơn 2 héc-ta keo và nhiều diện tích dứa của gia đình anh bị mưa lũ làm hư hỏng. Vì thế, ngay khi nước rút, gia đình anh phải huy động nhân lực để thu hoạch dứa đúng thời vụ. Những quả dứa đẹp đang được anh bán với giá 11.000 đồng/kg; còn dứa nhỏ, mẫu mã xấu hơn chỉ được giá 4.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, việc vận chuyển nông sản của bà con gặp rất nhiều khó khăn khi đường sá hư hỏng, sạt lở sau mưa lũ. Xe thu mua không thể vào đến rẫy, bà con phải dùng xe máy chở từng ít dứa ra điểm tập kết, cách vườn khoảng 3 km để bán cho thương lái.

“Không thu hoạch thì dứa chín hàng loạt, hư hỏng, dẫn đến thất thu. Do đó, có khó mấy chúng tôi cũng phải cố gắng” - anh Thào A Lửa nói.

Không chỉ vậy, cầu dân sinh nối buôn Tơng Rang B với thôn Ea Luêh cũng bị cuốn trôi. Người dân buộc phải đi lại bằng cây cầu gỗ do chính quyền địa phương và lực lượng chức năng hỗ trợ dựng tạm trong đợt mưa lũ. Thế nhưng, cầu dốc và trơn, nên nhiều người phải xuống dắt bộ hoặc nhờ sự hỗ trợ của mọi người để vận chuyển nông sản qua đoạn đường này.

Chưa hết, hoạt động buôn bán của bà con cũng bị ảnh hưởng sau mưa lũ. Chị Nguyễn Thị Lý (trú tại thôn Ea Luêh, xã Yang Mao), chủ quán mì cay – trà sữa, lý giải: “Trước đây, xe tải chở hàng vào tận quán để giao cho tôi. Tuy nhiên, hơn 10 ngày nay, đường hư hỏng, phương tiện lớn không thể đi được, tôi phải tự chạy xe máy ra trung tâm xã để lấy từng chút hàng về bán cầm chừng”.

Đáng nói, đến nay đoạn đường vào thôn Ea Hăn vẫn còn bị ngập sâu. Để vượt qua, người dân phải bám vào sợi dây cáp, sử dụng hai chiếc thuyền nhỏ do lực lượng chức năng hỗ trợ để di chuyển.

Vì thế, việc đến trường của học sinh nơi đây cũng gặp không ít trở ngại. Em Giàng Thị Tiên, học sinh lớp 8 Trường THCS Yang Hanh, cho hay: “Hơn một tuần nay, em đã đi học trở lại. Mỗi buổi sáng, em phải nhờ người lớn dùng thuyền đưa qua đoạn ngập. Chiều về, lượng người đi lại đông nên em và nhiều bạn phải lội bộ qua dòng nước để về nhà”.

Từ những ghi nhận trên cho thấy, dù đã bắt đầu trở lại nhịp sống thường nhật, người dân xã Yang Mao vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn và thách thức sau trận mưa lũ vừa qua. Dẫu thiên tai đã mang đi quá nhiều thứ, từ mái nhà, nương rẫy đến những thành quả lao động suốt bao năm, nhưng không thể cuốn trôi được nghị lực của người dân nơi đây. Trên những con đường còn ngổn ngang đất đá, từng nhóm người vẫn kiên trì khôi phục rẫy cà phê, dựng lại mái nhà, thu gom từng bó nông sản để gây dựng lại cuộc sống.

Ở Yang Mao, chỉ cần một ngày nắng lên, cả bản làng lại rộn ràng tiếng người gọi nhau làm rẫy, tiếng trẻ í ới đến trường, tiếng máy móc sửa đường của lực lượng chức năng. Tinh thần ấy bền bỉ, lạc quan, không đầu hàng nghịch cảnh – cũng chính là bản lĩnh của người Việt Nam bao đời nay. Sau mỗi biến cố, chúng ta không chỉ đứng dậy, mà còn đứng dậy mạnh mẽ hơn, bàn tay nắm chặt lấy nhau, cùng dựng lại kinh tế, ổn định cuộc sống và vun đắp tương lai. Và trên mảnh đất Yang Mao sau lũ, niềm tin ấy đang nảy mầm từng ngày.