50 tỷ USD rót vào AI Ấn Độ: dòng vốn lớn có đủ tạo đột phá?

Tuần này, hai tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ là Amazon và Microsoft thu hút sự chú ý khi công bố kế hoạch rót tổng cộng hơn 50 tỷ USD vào Ấn Độ.

Microsoft cho biết khoản vốn 17,5 tỷ USD tại Ấn Độ là cam kết đầu tư lớn nhất của công ty tại châu Á từ trước tới nay. Tổng giám đốc Satya Nadella cho biết mục tiêu của khoản đầu tư này là hỗ trợ nước chủ nhà phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực phục vụ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Amazon sau đó thông báo kế hoạch đầu tư hơn 35 tỷ USD đến năm 2030 và dự kiến phân bổ một phần đáng kể cho hoạt động tăng cường năng lực AI.

Các công bố diễn ra trong bối cảnh thị trường toàn cầu đặt câu hỏi về khả năng xuất hiện chu kỳ tăng nóng trong lĩnh vực AI. Nhiều công ty môi giới như Jefferies của Mỹ và HSBC của Anh nhận định nhóm cổ phiếu công nghệ đang tăng nhanh so với khả năng tạo lợi nhuận. Tuy vậy, cả hai tổ chức đều cho rằng thị trường Ấn Độ có mức độ rủi ro thấp hơn do tỷ trọng cổ phiếu AI trong các chỉ số chứng khoán không lớn bằng một số thị trường khác. Jefferies cho biết cổ phiếu Ấn Độ có thể duy trì ổn định hơn nếu xu hướng đầu tư AI toàn cầu chậm lại. HSBC nhấn mạnh cơ cấu ngành đa dạng giúp thị trường này giảm phụ thuộc vào một nhóm doanh nghiệp cụ thể.

Trong năm qua, chỉ số chứng khoán Mumbai tăng trưởng chậm hơn nhiều thị trường châu Á. Dòng vốn nước ngoài ưu tiên các doanh nghiệp AI tại Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc), nơi có chuỗi sản xuất chip và phần cứng phát triển mạnh. Các chuyên gia tài chính nhận định việc Amazon và Microsoft tăng cường hiện diện có thể củng cố sự chú ý của nhà đầu tư đối với thị trường Ấn Độ.

Ở góc độ năng lực nội địa, nhiều chuyên gia công nghệ đánh giá Ấn Độ có nguồn nhân lực lập trình và khoa học dữ liệu lớn, nhưng khả năng xây dựng mô hình AI quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Chính phủ đã triển khai chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và các trường đại học tiếp cận chip điện toán mạnh để phát triển mô hình phục vụ hơn 22 ngôn ngữ. Tuy nhiên, tiến độ vẫn chậm khi so với các tổ chức như OpenAI hay DeepSeek liên tục công bố phiên bản mới.

Một vấn đề khác liên quan đến quy mô đầu tư công. Toàn bộ chương trình phát triển AI của Ấn Độ trị giá khoảng 1,25 tỷ USD. Theo EY, công ty tư vấn toàn cầu có trụ sở tại Anh, mức đầu tư này thấp hơn nhiều so với các gói hỗ trợ của Pháp hay Ả Rập Saudi, vốn đã công bố kế hoạch chi từ hàng chục đến hàng trăm tỷ USD. EY cũng cho biết Ấn Độ đang đối mặt nhiều thách thức như thiếu chip bán dẫn, thiếu chuyên gia được đào tạo chuyên sâu và hệ thống dữ liệu còn phân mảnh.

Vấn đề nhân lực cũng được nhiều chuyên gia nhấn mạnh. Ấn Độ có tỷ lệ chuyên gia AI cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu nhưng lại khó giữ chân do cơ hội nghề nghiệp và mức thu nhập hấp dẫn hơn tại các trung tâm công nghệ lớn. Một số quốc gia như Trung Quốc đã áp dụng ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính và thị thực đặc biệt để thu hút chuyên gia. Ấn Độ hiện chưa có các cơ chế tương đương.

Dù còn hạn chế, thị trường AI của Ấn Độ vẫn thu hút nhiều sự quan tâm. Theo chỉ số AI Index của Đại học Stanford, báo cáo thường niên theo dõi xu hướng AI toàn cầu, Ấn Độ nằm trong nhóm năm quốc gia có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp AI mới nhận vốn nhất trong năm 2024. Tổng mức vốn chỉ hơn một tỷ USD nhưng số lượng doanh nghiệp tăng nhanh. Quốc gia này cũng chiếm hơn 9% số bài báo khoa học về AI được công bố trên toàn thế giới.

Đọc thêm: Hé lộ yếu tố làm bùng nổ sức mạnh những cơn bão tại châu Á cuối tháng 11

Ông Shailendra Singh của Peak XV Partners, quỹ đầu tư mạo hiểm hoạt động tại nhiều nước châu Á, cho biết chi phí phát triển sản phẩm công nghệ đang giảm nhờ AI và điều này có thể thúc đẩy làn sóng khởi nghiệp mới tại các nền kinh tế đang phát triển. Theo ông, lĩnh vực giáo dục, y tế và nông nghiệp có thể là những khu vực chịu tác động đầu tiên.

Một số ứng dụng tại Ấn Độ đã được triển khai, trong đó có MahaVISTAAR, nền tảng AI cung cấp thông tin nông nghiệp bằng tiếng Marathi cho 25 triệu nông dân. Các chuyên gia đánh giá mô hình này phù hợp với những thách thức của Ấn Độ vì AI được sử dụng để cải thiện khả năng tiếp cận thông tin và dịch vụ công.

Tuy nhiên, các đánh giá thị trường cũng cho thấy AI có thể tạo áp lực đối với ngành dịch vụ công nghệ thông tin, lĩnh vực đã đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ suốt ba thập kỷ. Jefferies nhận định nhiều chức năng trong doanh nghiệp có thể thay đổi do AI và điều này ảnh hưởng đến tuyển dụng cũng như tốc độ tăng trưởng của các tập đoàn dịch vụ công nghệ thông tin. Sự chậm lại của tăng trưởng và nhu cầu tuyển dụng là những tín hiệu đã được ghi nhận trong thời gian gần đây.