Bài học về tập hợp quần chúng trẻ trong hành động khí hậu toàn cầu

Không khí tràn đầy năng lượng, khi thì những tràng vỗ tay vang dội thể hiện sự đồng lòng, khi lại là những cuộc tranh luận sôi nổi tưởng chừng có thể bùng nổ. Ấn tượng nhất là hình ảnh những người trẻ kiên nhẫn lắng nghe, cùng nhau trao đổi về lý tưởng và khát vọng chung.

Từ thực tế này có thể rút ra nhiều bài học quan trọng trong việc thu hút và gắn kết giới trẻ tham gia hành động vì khí hậu. Đó là sự minh bạch trong cách tổ chức, một không gian an toàn để ý tưởng được phát huy và sự kết hợp hài hòa giữa sức trẻ với kinh nghiệm của thế hệ đi trước. Với tinh thần đó, phóng viên Báo Kinh tế và Đô thị đã có cuộc trao đổi với nhiều lãnh đạo trẻ để lắng nghe họ chia sẻ về hành trình xây dựng tổ chức, giữ lửa và lan tỏa niềm tin trong phong trào thanh niên hành động vì khí hậu.

Minh bạch và kỷ luật mềm dẻo

Bà Nusrat Jahan Tamanna - thành viên Chương trình bồi dưỡng đàm phán chính sách khí hậu Climate Policy Negotiation Fellowship cho biết mỗi tình nguyện viên đều trải qua ba tháng “thử lửa”.

Ai không phản hồi, không tham gia nhiệt thành sẽ được yêu cầu rời nhóm. Ngược lại, những người chủ động và kiên trì sẽ trở thành hạt nhân lãnh đạo. Cách làm này thẳng thắn, minh bạch và hiệu quả.

Điều khiến chúng tôi suy nghĩ là cách họ biến sự “bình thường” thành sức mạnh. Không ồn ào kêu gọi, nhưng dự án đi vào đời sống cộng đồng, tạo tác động cụ thể, rồi chính sức hút ấy sẽ tự lan tỏa. Những người đến vì tò mò có thể rời đi, nhưng ai ở lại đều xuất phát từ niềm tin thật sự. Và khi họ ở lại, họ sẽ gắn bó rất lâu.

Bà Nusrat cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo. Các khóa tập huấn về công bằng khí hậu, trách nhiệm giải trình hay kỹ năng lãnh đạo được coi như “khóa thử nghiệm”. Nhiều bạn trẻ im lặng trong suốt quá trình, nhưng khi được trao cơ hội lại bất ngờ bùng nổ ý tưởng sắc sảo.

Điều đó gợi nhớ thực tế ở nhiều vùng ven biển hay nông thôn, nơi thanh niên thường mang mặc cảm tự ti. Khi được đặt trong một không gian an toàn và được lắng nghe, tiềm năng có thể bật lên mạnh mẽ.

Không gian an toàn để bùng nổ ý tưởng

Anh Rohan Rahman, 21 tuổi, hiện là Phó Chủ tịch tổ chức SHBO (Social Health and Behaviour Organisation - Tổ chức Hành vi và Sức khỏe Cộng đồng), mang đến một góc nhìn khác: duy trì tình nguyện viên lâu dài. Anh cho rằng lãnh đạo không gắn với xuất thân, mà gắn với tinh thần cống hiến. “Phong cách làm việc của chúng tôi là vừa nghiêm túc vừa thân thiện, để ai cũng cảm thấy tìm thấy niềm vui trong công việc,” anh nói.

Cách tiếp cận này còn thể hiện sự trân trọng đối với người trẻ. Họ không bị đánh giá bằng gia cảnh hay mối quan hệ, mà qua năng lực thể hiện trong từng công việc cụ thể. Người nào chứng minh được sự bền bỉ và ý tưởng sáng tạo sẽ được trao quyền, được đặt vào vai trò dẫn dắt các nhóm nhỏ.

Chính bản thân anh Rohan cũng chia sẻ rằng, nếu thấy mình chưa đủ bản lĩnh hoặc chưa cống hiến đủ, anh sẵn sàng nhường chỗ cho người khác. Với anh, điều quan trọng không phải là khát khao giữ quyền lực mềm cho riêng mình, mà là đặt lợi ích và sự phát triển của tổ chức lên trên hết.

Từ những trải nghiệm đó có thể thấy, lớp trẻ Bangladesh – được ví như “trái tim nóng, cái đầu lạnh” – luôn biết giữ sự nhiệt huyết song hành cùng tỉnh táo. Khi bước vào bàn đàm phán, những gương mặt tưởng chừng hiền lành lại toát lên tinh thần quyết liệt, lập luận sắc sảo và phong cách tổ chức chặt chẽ. Đó cũng là sự tiếp nối của truyền thống phong trào sinh viên từng góp phần định hình lịch sử đất nước này.

Sức trẻ kết hợp kinh nghiệm

Một câu chuyện khác đến từ Campuchia. Him Meusiet, nhà đồng sáng lập Cộng đồng du lịch sinh thái Trapang Sangke, kể về hành trình từ ngư nghiệp sang bảo tồn rừng ngập mặn và phát triển du lịch sinh thái. “Sinh kế của người dân phụ thuộc vào rừng ngập mặn, vì thế chúng tôi xây dựng mô hình để vừa bảo tồn vừa tạo thu nhập,” anh cho biết.

Anh nói thêm: “Muốn đi nhanh thì làm với giới trẻ, nhưng để đi đúng hướng thì cần sự dẫn dắt của thế hệ trước.” Sự kết hợp giữa sức trẻ và kinh nghiệm, giữa khát vọng đổi mới và sự từng trải đã giúp cộng đồng vững vàng trước thách thức khí hậu.

Ở Campuchia, nhiều bạn trẻ tham gia tình nguyện xuất phát từ đam mê thật sự. Một số đến rồi đi, nhưng phần lớn nghiêm túc và gắn bó lâu dài. Him chia sẻ rằng hoạt động cộng đồng không cần chiếm quá nhiều thời gian, chỉ cần sự tham gia đều đặn và đúng cách. Chính anh, từ thời sinh viên, đã dành cuối tuần cho các dự án, và theo thời gian chính những trải nghiệm đó đã định hình sự nghiệp hiện tại.

Từ Dhaka đến Trapang Sangke, có thể thấy một điểm chung: thanh niên chỉ thật sự gắn bó khi họ được trao cơ hội để trưởng thành. Niềm tin không đến từ những khẩu hiệu, mà được nuôi dưỡng qua trải nghiệm thực tế và các hoạt động mang lại giá trị cho cộng đồng. Ở Bangladesh, điều đó thể hiện qua sự minh bạch, công tác đào tạo và tính kỷ luật linh hoạt. Còn tại Campuchia, nó được phản ánh trong cách biến bảo tồn thành sinh kế, biến thách thức thành động lực sáng tạo.

Bài học rút ra cho việc tập hợp giới trẻ trong hành động khí hậu toàn cầu là cần kiên nhẫn gây dựng niềm tin, tạo không gian an toàn để họ thể hiện bản thân và thúc đẩy sự kết nối giữa các thế hệ. Khi nhiệt huyết của tuổi trẻ được kết hợp với kinh nghiệm của lớp đi trước, đó có thể trở thành chìa khóa giúp phong trào duy trì sức sống và lan tỏa bền vững.