Bạo lực học đường xảy ra một phần do trẻ chưa có được những kỹ năng trước những hoàn cảnh bạo lực cụ thể. Chính vì vậy, để phòng tránh vấn nạn này cần trang bị những kỹ năng cần thiết cho trẻ.
Nhập viện do bị bạo lực học đường
Mới đây, khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận điều trị cho một bé gái 12 tuổi, học lớp 6 nhập viện trong tình trạng hoảng loạn, mệt mỏi, đau đầu, đau bụng do bị bạo lực học đường.
Khai thác tiền sử, bố bệnh nhi cho biết, trẻ vốn khỏe mạnh, hiền lành và có học lực giỏi. Do bố mẹ phải đi làm ăn xa nên trẻ ở cùng với ông bà. Sự việc xảy ra vào ngày 4/11/2023, khi trẻ bị một nhóm bạn khoảng 5-6 người đánh vào vùng đầu và người vì lý do trước đó trẻ đã mắng một bạn ở cùng trường.
Tại thời điểm xảy ra sự việc, trẻ không biết kêu cứu với ai. Khi về nhà, ông bà đã nghi ngờ trẻ bị đánh vì quan sát thấy trên người có những vết bầm tím, quần áo bị rách. Tuy nhiên, trẻ cũng không dám chia sẻ vì lo sợ nếu nói ra sẽ bị các bạn đánh tiếp và gia đình chỉ biết trẻ bị các bạn đánh đập cho đến khi một người bạn học cùng trường báo tin.
Tại khoa Sức khoẻ vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ có các biểu hiện đau đầu, đau bụng và nhức mỏi khắp người do bị đánh. Trẻ luôn trong tình trạng mệt mỏi, buồn chán, mất ngủ, chỉ nằm thu mình và không muốn tâm sự hay trò chuyện với bất kỳ ai.
Sau khi thăm khám, hỏi chuyện cũng như làm các trắc nghiệm tâm lý, các bác sĩ và nhà tâm lý đánh giá ngoài những tổn thương về thể chất, trẻ bị sang chấn về tâm lý nặng nề. Sau một thời gian tham gia các hoạt động nhóm và trị liệu tâm lý, trẻ đã cảm thấy tinh thần thoải mái, vui vẻ hơn, ăn ngủ tốt hơn và được ra viện.
Theo TS Ngô Anh Vinh – Phó Trưởng khoa Sức khoẻ vị thành niên – Bệnh viện Nhi Trung ương, bạo lực học đường là hành vi ngược đãi, đánh đập, cô lập và những hành động này gây ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe tinh thần và thể chất của trẻ ở học đường.
Vấn nạn này gây ra những hậu quả trầm trọng về tinh thần của trẻ như: rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, chán học và bỏ học. Đặc biệt, bạo lực học đường là một trong những nguyên nhân dẫn đến hành vi tự tử của học sinh.
Vì thế, chúng ta cần có những biện pháp phòng ngừa để có thể phát hiện sớm các vụ bạo lực học đường, tránh được các hậu quả đáng tiếc. Các bậc phụ huynh cần thường xuyên phối hợp với nhà trường để theo dõi quá trình học tập và sinh hoạt của con mình tại trường.
Bên cạnh đó, để bảo vệ trẻ khỏi vấn nạn nghiêm trọng này, gia đình và nhà trường cần giáo dục cho trẻ các kĩ năng cần thiết phòng tránh bạo lực học đường. Trên thực tế, hầu hết trẻ đều không dám thông báo với bố mẹ về việc mình bị bạo hành vì trẻ thấy xấu hổ, tự ti khi thông tin được mọi người biết và thậm chí trẻ sợ lại bị bạo hành tiếp vì mang tiếng là “hớt lẻo”.
Ngoài ra, phụ huynh, thầy cô giáo nên động viên, khuyến khích trẻ chủ động báo ngay cho nhà trường và gia đình khi bị bắt nạt hoặc thấy bạn bị hành hung. Trẻ cần mạnh dạn báo cho người lớn biết về việc bị bạn bè đe doạ qua lời nói, các tin nhắn có nội dung đe dọa qua điện thoại di động hay email… trước khi sự việc bạo lực học đường xảy ra.
Kỹ năng xử lý tình huống khi xảy ra bạo lực học đường
Theo các chuyên gia, đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng mà cha mẹ, thầy cô cần giáo dục cho trẻ. Khi thấy bạo lực nguy hiểm đến bản thân, trẻ cần phải biết kêu cứu để được sự trợ giúp từ thầy cô giáo, gia đình (bố/mẹ), người thân hoặc những người xung quanh như bảo vệ, bạn bè,…
Trẻ có thể kêu cứu bằng cách hét lớn, chạy nhanh đến những nơi an toàn như gặp thầy cô giáo, phòng bảo vệ, nhà dân,… hoặc gọi điện thoại cho người thân ứng cứu. Không để trẻ rơi vào thế bế tắc, trở thành nạn nhân của những cuộc hành hung.
Kỹ năng nhận biết và chủ động chia sẻ trước nguy cơ bạo lực học đường
Trẻ cần nhận biết sớm các dấu hiệu có nguy cơ bạo lực như: nhìn đểu, trêu đùa quá khích, bị cho ra rìa, tẩy chay,… Nếu trẻ nhận biết các dấu hiệu nguy cơ này, trẻ sẽ biết cách cách hành xử để né tránh khỏi bạo lực xảy ra.
Khi nhận thấy mình có nguy cơ bị bắt nạt, trẻ nên chia sẻ với cha mẹ, thầy cô giáo hoặc bạn bè của mình. Phụ huynh và thầy cô giáo giúp trẻ nhìn nhận sự việc, từ đó có những ứng xử phù hợp. Ngoài ra, trẻ cũng cần được rèn luyện trong cuộc sống để giúp trẻ mạnh mẽ về thể chất, tinh thần, năng lực. Điều này sẽ giúp trẻ không bị yếu thế và tránh khỏi các đối tượng bắt nạt.
Kỹ năng giao tiếp, hòa nhập với bạn bè
Theo các chuyên gia, gia đình, nhà trường nên khuyến khích trẻ tham gia vào những hoạt động nhóm như: Hoạt động thể thao, ngoại khoá, tiếng Anh,… Các hoạt động này sẽ giúp trẻ có được những người bạn thân phù hợp để có thể chia sẻ khi gặp khó khăn.
Từ đó, trẻ sẽ có được hỗ trợ từ bạn bè nếu trẻ có nguy cơ xảy ra bạo lực học đường như: Thông báo với thầy cô giáo, phu huynh hoặc chính bạn bè sẽ chủ động giải quyết sự việc liên quan đến bạo lực học đường.
Cha mẹ, thầy cô giáo cần giáo dục cho trẻ về kỹ năng giao tiếp, ứng xử với bạn bè. Trong cuộc sống và học tập, luôn hoà đồng yêu thương giúp đỡ nhau. Trong mọi tình huống đều nên giải quyết một cách hoà thuận, tránh gây căng thẳng, đối đầu. Nếu sự việc quá khả năng giải quyết, thì trẻ nên tìm sự hỗ trợ từ thầy, cô giáo hoặc từ phụ huynh.
Ngoài ra, bản thân trẻ cũng cần có ý thức thông báo với thầy cô giáo hoặc phụ huynh nếu thấy bạn mình bị bắt nạt, bạo lực. Chúng ta cần giáo dục cho trẻ hiểu việc che giấu thông tin về bạo lực của bạn bè là điều không được phép làm.
