Vô tình được tạo ra khi một nhóm nhà thám hiểm Liên Xô khoan tìm khí đốt thiên nhiên vào hơn 50 năm trước, hố khí với danh xưng “Cổng địa ngục” hay “Ánh sáng Karakum” này có đường kính vào khoảng 70 mét và sâu 30 mét. Nhiều người cho rằng những ngọn lửa cháy bên trong miệng hố là do các kỹ sư Liên Xô vào thời điểm đó đã đốt cháy khí methane nhằm ngăn loại khí độc hại này tiếp tục thoát ra ngoài. Bất chấp những kỳ vọng về việc ngọn lửa sẽ tắt sau vài tuần, nó vẫn tiếp tục duy trì qua nhiều thập kỷ.
Dù nằm giữa những cồn cát và mỏm đá ở vùng sa mạc Karakum xa xôi, cổng địa ngục thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm cũng như là điểm đến hàng đầu của các tour du lịch.
Ban đầu không có dịch vụ hay tiện nghi phục vụ những du khách đến đây, buộc du khách phải mang theo những thứ cần thiết nếu muốn nghỉ chân tại đây. Ngày nay, ba trại đã được dựng lên với nhiều lều bạt phục vụ cho việc nghỉ qua đêm cũng như bữa ăn và phương tiện di chuyển dành cho người không muốn đi bộ.
“Cảnh tượng xung quanh hố khí có vẻ kỳ lạ và thậm chí khá rùng rợn. Nó tựa như một lò gas cũ” - Ged Gillmore, tác giả của cuốn “Stans By Me: A Whirlwind Tour Through Central Asia” đề cập đến miệng núi lửa này, cho biết.
Hồ khí Darvaza không chỉ thu hút khách du lịch mà còn các nhà khoa học, tham hiểm đến nghiên cứu các bí ẩn.
George Kourounis, nhà thám hiểm người Canada được biết đến là người duy nhất khám phá bên trong hố khí cho biết: “Có rất nhiều tranh cãi, bất đồng về nguồn gốc của hố khí này.Tôi thậm chí không biết nên tin vào điều gì. Có quá nhiều câu chuyện và thần thoại về nơi này. Thật điên rồ.”
Ông đã thu thập mẫu đất để nghiên cứu các dạng sống đặc biệt có thể tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt này, cung cấp manh mối về sự sống có thể tồn tại trên các hành tinh khác.
Dù thu hút nhiều khách du lịch, miệng hố có thể bị đóng lại trong tương lai. Chính phủ Turkmenistan đã xem xét đến khả năng bịt kín miệng hố. Trong khi đó, những du khách đã đến thăm Darvaza trong nhiều năm cho biết ngọn lửa nhỏ hơn nhiều so với trước đây.
Dylan Lupine, người sáng lập công ty Lupine Travel có trụ sở tại Anh, một trong những công ty tiên phong đưa khách du lịch đến Turkmenistan, cho biết: "Tôi cho rằng ngọn lửa chỉ duy trì khoảng 40% so với mức mà tôi chứng kiến lần đầu vào năm 2009. Lửa đã tắt ở một số phần của miệng núi và chiều cao cũng giảm đi đáng kể”.
Đứng trên mép miệng núi lửa, một hướng dẫn viên địa phương xác nhận ngọn lửa đã yếu dần trong bảy năm qua.
“Trước đây có nhiều ngọn lửa hơn bây giờ” - ông nói.
Trong nhiều năm qua, có những thông tin về việc Chính phủ Turkmenistan sẽ dập tắt lửa và biến Darvaza thành một địa điểm sản xuất khí đốt tự nhiên.
Năm 2022, tờ Neytralny Turkmenistan đưa tin tổng thống đã yêu cầu nội các tham vấn các nhà khoa học để tìm cách dập tắt ngọn lửa và đóng cửa địa điểm này đối với khách du lịch.
Theo tờ báo này, nguyên nhân xem xét đóng miệng hố là để khai thác nguồn tài nguyên quý giá, cũng như giảm thiểu những tác động xấu mà khí methane ở khu vực này gây ra đối với môi trường và sức khỏe của người dân địa phương.
Một số người cho biết chính phủ đã khoan một giếng thăm dò gần đó để hút một lượng lớn khí thoát ra qua miệng hố và làm giảm đáng kể mức độ ngọn lửa.
