Chiều 18/1, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã tổ chức họp báo triển khai nhiệm vụ công tác năm 2018 và một số vấn đề liên quan đến các dự án BOT. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể chủ trì buổi họp báo. Ngoài ra còn có sự tham gia của đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Công an, Bộ Thông tin & Truyền thông.
Giảm giá nhưng vẫn bị phản ứng
Trả lời về những vấn đề liên quan đến các dự án BOT trong thời gian qua, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định, Bộ GTVT hoàn toàn chịu trách nhiệm về hệ thống các trạm BOT và đơn vị này đang tiến hành rà soát lại tổng thể tại các dự án này. Theo ông Thể, trong năm 2018, Bộ GTVT sẽ giải quyết được cơ bản các vấn đề BOT theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.
Về tình hình mất an ninh trật tự, an toàn giao thông tại các trạm thu phí BOT trong thời gian qua, Bộ GTCVT cho biết, đầu năm 2016 đến tháng 7/2017, tại một số trạm thu phí như trạm cầu Hạc Trì, quốc lộ 32, quốc lộ 6, Cầu Giát, Bến Thủy, Quảng Bình, Hưng Yên xảy ra hiện tượng các hộ dân khu vực tập trung phương tiện dàn hàng ngang phản đối chính sách phí chưa công bằng.
Từ tháng 8/2017 đến nay, Bộ GTVT tải đã chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam làm việc với các địa phương, nhà đầu tư đã giảm giá cho các trạm trên toàn quốc tương tự như 6 trạm trên. Đến nay, Bộ GTVT đã miễn, giảm giá cho các phương tiện khu vực lân cận trạm thu giá tại 51 dự án/55 dự án đã khai thác.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, tình trạng trên vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt, thậm chí còn diễn biến ngày càng phức tạp, lan rộng và manh động. Từ một số trạm BOT như Cai Lậy, Trảng Bom – Biên Hòa, Sóc Trăng, tình trạng phản đối của các tài xế đã lan rộng ra nhiều trạm thu phí khác như Trạm Cần Thơ - Phụng Hiệp, trạm Sông Phan - tỉnh Bình Thuận, trạm phía Bắc tỉnh Khánh Hoà, Trạm Ninh An, Trạm Cam Thịnh...
Theo báo cáo của các lực lượng chức năng, hành vi phản ứng của các tài xế thường diễn ra dưới các dạng cản trở các phương tiện qua trạm, cố tình không mua vé, dàn hàng hang, không di chuyển theo hướng dẫn của nhân viên trạm, cố tình gây ùn tắc. Thậm chí, một số trường hợp, tài xế còn cố tình điều khiển xe tông hỏng barier để vượt trạm; đỗ xe trong phạm vi trạm để lau chùi, rửa xe; quay lại đòi lại tiền đã mua vé với lý do có xe đi sau không phải mua vé khi xả trạm.
Có đối tượng lôi kéo, kích động lái xe
Bộ GTVT cho rằng, có 5 nguyên nhân dẫn đến những phản ứng của các tài xế đối với các trạm BOT trong thời gian qua. Một là, việc đưa các trạm thu phí vào hoạt động dẫn đến các phương tiện đang được sử dụng đường miễn phí phải trả phí, người sử dụng có tâm lý phản đối việc thu phí. Hai là, hiện nay hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hình thức đầu tư này chưa hoàn thiện, chưa phù hợp thực tế; quá trình xây dựng văn bản pháp luật điều chỉnh hình thức BOT, đặc biệt chính sách phí chưa lường hết được các tác động đối với người sử dụng đường.
Ba là, việc lựa chọn vị trí đặt trạm và chính sách phí tại một số dự án còn bất cập. Đối với các quốc lộ, chỉ áp dụng được hình thức thu phí lượt và hình thức này có hạn chế là chỉ đáp ứng được tính công bằng một cách tương đối (người dân ở gần trạm thu phí đi quãng đường ngắn nhưng vẫn phải trả phí trong khi đó những người đi quãng đường dài 40 - 50 km ở khoảng giữa hai trạm thu phí thì vẫn không phải trả phí). Bốn là, chất lượng phục vụ dịch vụ đường của nhà đầu tư còn hạn chế, để hư hỏng, xuống cấp không kịp thời sửa chữa.
Còn nguyên nhân cuối cùng, theo Bộ GTVT, do nhà đầu tư chưa tuyên truyền và chưa phối hợp tốt với các địa phương và các bộ, ngành; nhiều địa phương e ngại xử lý tình hình an ninh, trật tự chưa thực sự hiệu quả, chưa xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự; có những địa phương còn xin miễn giảm 100% giá các phương tiện xe biển xanh trên địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, Bộ GTVT cho rằng, ngoài các nguyên nhân trên, kết quả ghi nhận tại các trạm BOT trong thời gian qua, lực lượng chức năng nhận thấy có hiện tượng số đối tượng đã có hành vi lôi kéo, kích động lái xe phản đối việc mua vé; cản trở các tài xế mua vé hoặc đe dọa nhân viên bán vé. Hành động này lặp lại nhiều lần tại các trạm thu giá từ miền Trung đến các tỉnh Tây Nam bộ gây ùn tắc, mất an ninh trật tự ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của những công dân tuân thủ pháp luật.
