Chiều 11/12, trong khuôn khổ Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2018 - 2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã có cuộc đối thoại với các đại biểu tham dự đại hội.
|
| Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ trao đổi tại Hội nghị. |
Nhận thấy đây là những vấn đề cần phải đổi mới, Bộ GD&ĐT đã tham mưu cho Chính phủ, các ban của Đảng, đặc biệt là Ban Tuyên giáo Trung ương đổi mới trước hết từ nội dung. Theo đó, lý luận phải gắn với thực tiễn, với những bài học kinh nghiệm trong thực tế để hấp dẫn sinh viên.
Phương pháp dạy các môn lý luận chính trị cũng phải đổi mới theo hướng linh hoạt. Bên cạnh đó, kiểm tra, đánh giá cũng phải thay đổi để cho sinh viên được thể hiện quan điểm của bản thân, chứ không phải chỉ yêu cầu học đúng, trúng những gì thầy cô giảng hay trong giáo trình.
Bộ trưởng cho biết thêm, hiện nay, Bộ GD&ĐT đang thí điểm đổi mới dạy các môn lý luận chính trị, từ đó sẽ rút kinh nghiệm và mở rộng, áp dụng cho các trường ĐH, CĐ trong cả nước. “Chỉ khi nào các bạn sinh viên thấy mình thực sự liên quan đến vấn đề đang học và được có ý kiến về những vấn đề đó thì buổi học sẽ tốt hơn” - Bộ trưởng trao đổi.
Nghiên cứu khoa học trở thành động lực Về câu hỏi hoạt động nghiên cứu khoa học (NCKH) trong nhà trường của sinh viên thường chỉ kéo dài đến khi ra trường, thiếu sự kết nối để tạo ra những sản phẩm nghiên cứu cụ thể đóng góp cho xã hội, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định: NCKH cùng với đào tạo nhân lực và chuyển giao trí thức là 3 trụ cột rất quan trọng của các cơ sở giáo dục ĐH. NCKH trong các nhà trường luôn được đề cao, đây là cũng là một trong những chỉ số quyết định thứ hạng trường ĐH và chất lượng đào tạo. Đồng thời kết nối nhà trường với DN và cộng đồng.
Bộ trưởng cho biết, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH cũng như chủ trương trong các nghị quyết, trường ĐH được thành lập DN. Đây là DN khoa học công nghệ, các starup, vườn ươm - nơi kết nối giữa sinh viên, giáo viên có ý tưởng với DN để tạo ra những sản phẩm. Và, chuyển từ ý tưởng thành sản phẩm, thậm chí đầu tư cho những nghiên cứu đỉnh cao.
Có nên giao cho sinh viên làm chủ nhiệm đề tài NCKH? Bộ trưởng khẳng định là nên, nhưng theo các cách khác nhau. Trong các đề tài nghiên cứu luôn có các cấu phần, sinh viên giỏi hoàn toàn có thể làm chủ nó. Sinh viên cũng có thể được giao nhiệm vụ gắn với sản phẩm; hoặc giao nhiệm vụ và sinh viên trong nhóm kết hợp với DN, dưới sự bảo trợ của các thầy hay tổ chức, DN để thực hiện. Sinh viên phải là lực lượng nghiên cứu chứ không phải tập sự nghiên cứu.
“Tôi đánh giá cao nghiên cứu của các bạn vì nhiều ý tưởng trở thành hiện thực, thậm chí là hàng hóa. Sẽ thành lập nhóm nghiên cứu không chỉ kết nối trong trường ĐH mà với quốc tế, để ra những sản phẩm bán được. Từ đó mới có môi trường tốt để sinh viên theo đuổi và kết nối thực sự, tìm thấy sự sáng tạo bền vững và khởi nghiệp được” – Bộ trưởng Nhạ khẳng định.
Về thực trạng không ít nghiên cứu của sinh viên dù có ý tưởng mới nhưng không được quan tâm hay để trong ngăn kéo, Bộ trưởng cho rằng, do không có điều kiện. Nhưng muốn đi đến cùng thì người nghiên cứu thực sự phải gắn với vấn đề mình theo đuổi. Đối với NCKH, để đến kết quả, thậm chí đỉnh cao đòi hỏi thời gian dài và nhiều công sức.
Sinh viên “nhúng mình” vào DN Trong buổi đối thoại, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng cho biết: Sinh yếu về thực hành, việc đào tạo chưa sát với sử dụng là thực tế phổ biến trong các trường ĐH hiện nay. Đây cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực của chúng ta chưa đạt được như mong muốn.
Trên thực tế khâu dự báo thị trường của chúng ta còn yếu, các trường ĐH nói chung chỉ đào tạo theo năng lực mình có mà chưa thực sự quan tâm tới nhu cầu của thị trường, ít nhất trong thời gian 4 - 5 năm. Ngay trong quá trình tuyển sinh cũng chủ yếu quảng bá về năng lực đào tạo mà thiếu hàm lượng thông tin dự báo thị trường. Do vậy, việc dự đoán được nhu cầu dài hạn, từ đó đưa ra được yêu cầu về kiến thức, kỹ năng và thiết kế được chương trình giảng dạy phù hợp là rất cần thiết.
Việc sinh viên đi thực tập tại các DN gặp khó khăn có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, DN có quy trình làm việc, sinh viên thực tập khó được giao công việc trong các quy trình này. Thứ hai, chương trình sinh viên học so với thực tiễn còn khoảng cách, nên chưa thể cập ngay được vào công việc ở DN.
Một nguyên nhân nữa được Bộ trưởng Nhạ chỉ ra là từ chính bản thân sinh viên. Một số bạn vẫn coi thực tập như một phần phải hoàn thành của quá trình học mà chưa coi đó là thời gian để được nhúng mình vào thực tế. Chính điều đó làm cho DN không mặn mà trao truyền cho sinh viên những kinh nghiệm thực tiễn.
Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các trường khi mở ngành phải rất chú trọng dự báo nhu cầu của thị trường. 3 yếu tố nhà trường - DN - người học phải kết nối với nhau trên nguyên tắc cân bằng. Năm 2017, Bộ GD&ĐT đã thí điểm 2 mô hình đào tạo gắn nhà trường với DN ở lĩnh vực công nghệ thông tin và du lịch với khoảng thời gian đào tạo ngoài nhà trường chiếm 30 - 50% số tín chỉ.
Theo Bộ trưởng Nhạ, trường ĐH liên kết với DN cùng đào tạo, đào tạo thông qua thực tiễn, các tín chỉ được hình thành thông qua thực tiễn, sinh viên được nhúng mình vào hoạt động của DN ngay từ trên ghế nhà trường. Có như thế, những sản phẩm sau khi ra trường mới đáp ứng được nhu cầu của DN.
