Cần thiết nhưng phải minh bạch, hợp lý

Đề xuất này thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận với những luồng ý kiến trái chiều, người ủng hộ cho rằng đây là biện pháp mạnh, cần thiết để răn đe; trong khi đó, một số lại băn khoăn về tính khả thi, mức độ phù hợp.

Tăng xử phạt để răn đe?

Chỉ trong vòng vài tháng, trên địa bàn Hà Nội xảy ra những vụ hỏa hoạn đặc biệt nghiêm trọng. Điển hình, vụ cháy nhà dân ở phố Kim Hoa (quận Đống Đa) sáng 11/10 khiến 5 người trong cùng gia đình tử vong. Trước đó, vụ cháy xảy ra vào rạng sáng 16/9, tại xã Thường Tín gây hậu quả nghiêm trọng khiến 4 người tử vong. Địa điểm xảy ra cháy là nhà có kết cấu tạm khung thép, mái tôn, diện tích sàn khoảng 90m2, công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp… Trong khi đó, thống kê của Công an TP Hà Nội, trong 9 tháng đầu năm 2025, trên địa bàn TP đã xảy ra 829 vụ cháy và 1 vụ nổ, thiệt hại tài sản khoảng 42,1 tỷ đồng. Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH đã tổ chức cứu nạn, cứu hộ 156 vụ, cứu và hướng dẫn thoát nạn 121 người...

Mới đây, UBND TP Hà Nội lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết “Quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn TP”, nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 1, Điều 33 Luật Thủ đô 2024. TP Hà Nội cho rằng, mức xử phạt trong lĩnh vực PCCC được quy định tại Nghị định số 106/2025/NĐ-CP hiện nay dù đã được nâng lên nhưng vẫn còn thấp, chưa đủ sức răn đe, nhất là trong đầu tư, xây dựng.

Vì vậy TP đề xuất nâng mức phạt tiền đối với 142 hành vi vi phạm hành chính về PCCC, tối đa gấp 2 lần so với quy định hiện nay. Theo đó, một số hành vi vi phạm PCCC được đề xuất nâng mức xử phạt gồm: các hành vi vi phạm về trang bị, lắp đặt phương tiện PCCC; hành vi vi phạm quy định về thông gió, chống khói; các hành vi vi phạm quy định về hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC; các hành vi vi phạm quy định về ngăn cháy lan; vi phạm quy định về xây dựng,…

Với đề xuất tăng mức xử phạt vi phạm về PCCC của Hà Nội, theo khảo sát nhanh tại một số địa bàn các phường như: Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàn Kiếm, Hoàng Mai… cho thấy phần lớn người dân đồng tình với việc UBND TP Hà Nội siết chặt và tăng mức xử phạt. Bà Nguyễn Thị Hoa, chủ một cửa hàng kinh doanh tại Hà Cầu (phường Hà Đông) chia sẻ: “Thực tế, có nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt trong ngõ nhỏ, vấn đề PCCC vẫn chỉ thực hiện sơ sài, chống chế. Nếu đợi cháy rồi mới lo thì quá muộn. Tôi ủng hộ tăng mức phạt, có phạt nặng mới chấp hành tốt hơn”.

Anh Lê Minh Phương, cư dân tại phường Đại Mỗ, cho rằng: “Mỗi khi nghe tin cháy nổ lại thon thót. Nếu phạt gấp đôi mà giảm được nguy cơ cháy nổ, điều này nên sớm thực hiện, qua đó sẽ hạn chế bớt thiệt hại do hỏa hoạn. Mỗi vụ cháy đều là nỗi đau. Không thể lấy lý do thu nhập thấp để biện minh cho việc coi thường mạng sống”.

Đồng tình quan điểm ủng hộ về việc tăng mức phạt, ông Hoàng Minh Long (phường Cầu Giấy) cho rằng, mức xử phạt hiện nay, đặc biệt đối với các vi phạm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, vẫn còn quá nhẹ so với thực tế. Đơn cử, tại quận Cầu Giấy (cũ) có hàng chục tòa nhà cao tầng với hàng nghìn căn hộ; nhiều chung cư mini chưa nghiệm thu PCCC nhưng chủ đầu tư đã đưa dân vào ở. Thậm chí, có những dự án chủ đầu tư tự ý chồng tầng, xây thêm nhiều căn hộ mà không thể nghiệm thu PCCC. Tuy nhiên, nếu bị xử phạt mức tối đa là 100 triệu đồng thì chẳng thấm vào đâu so với số lợi nhuận chủ đầu tư thu về. Cần tăng mạnh xử phạt đối với loại công trình căn hộ chung cư vi phạm PCCC là điều cần thiết”.

Còn những băn khoăn

Bên cạnh sự đồng tình, cũng còn nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại việc tăng mức phạt trong thời điểm hiện nay có thể tạo áp lực lớn đối với người dân, nhất là đối với các hộ kinh doanh nhỏ, người thu nhập thấp. Trường hợp ông Trần Văn Tiến, (ở xã Đan Phượng), chủ một cơ sở sản xuất đồ gỗ chia sẻ: “Nếu áp theo quy định, phạt vài chục triệu đồng mà thu nhập của chúng tôi chỉ 10 -15 triệu đồng/tháng thì biết lấy đâu tiền nộp? Cơ sở không cố tình vi phạm, tuy nhiên vì chưa đủ điều kiện kinh tế để đầu tư hệ thống PCCC đạt chuẩn”.

Bày tỏ băn khoăn về vấn đề tăng gấp đôi mức xử phạt về PCCC, anh Phạm Thanh Hà (ở phường Thanh Xuân) là chủ tòa nhà kinh doanh nhà trọ cho biết: “Tăng mức phạt nhưng nên quan tâm để người dân cần có lộ trình và chính sách hỗ trợ cụ thể. Với hạng mục kinh doanh nhà trọ chúng tôi xây dựng từ nhiều năm trước, việc thẩm định, nghiệm thu PCCC không đơn giản chút nào. Đồng thời, chủ hộ kinh doanh cần được hướng dẫn khắc phục tồn tại những vi phạm PCCC để cơ quan chức năng có thể thẩm duyệt được và nên lùi thời gian áp dụng việc tăng xử phạt”.

Một cán bộ Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phường Cầu Giấy cho rằng, nếu tăng mức phạt thời điểm này sẽ tăng áp lực cho cơ sở và người dân có cái nhìn chưa thiện cảm với chính quyền; nhất là khi mô hình địa phương 2 cấp mới đi vào hoạt động. Trong khi đó, hiện nay thu nhập trung bình của nhiều người dân, hộ kinh doanh vẫn còn hạn chế, nếu bị xử lý vi phạm hành chính, họ vẫn có thể nộp phạt, nếu tăng thêm nữa một số trường hợp cố tình không nộp phạt… Trên thực tế đa số những vi phạm PCCC hiện nay do lịch sử để lại. Việc khắc phục vi phạm gặp nhiều khó khăn, nhất là tại các khu dân cư ngõ ngách nhỏ hẹp. Do đó, cơ quan cấp trên cần phân loại từng công trình, từng thời điểm để xử lý cho phù hợp, không nên đánh đồng những công trình xây từ 20 năm trở về trước rồi đối chiếu với quy định hiện tại để xử lý.

Thượng tá Trần Văn Đồng, Giảng viên trường Đại học PCCC cho rằng, vấn đề cốt yếu của PCCC là ý thức và hạ tầng. Nếu chỉ tăng phạt mà không hỗ trợ người dân, DN cải thiện điều kiện an toàn thì sẽ khó đạt hiệu quả cao. Song song triển khai các biện pháp hỗ trợ kỹ thuật, như cung cấp gói hỗ trợ lắp thiết bị báo cháy với giá cả phù hợp cho hộ gia đình, cơ sở kinh doanh; hướng dẫn định kỳ, mở lớp huấn luyện miễn phí cho người dân, chủ cơ sở về an toàn PCCC...

Cũng theo vị chuyên gia, việc tăng mức phạt là cần thiết và đúng hướng, song phải đi kèm với tính minh bạch, công bằng trong thực thi. Không thể chỉ xử phạt những hộ nhỏ lẻ mà bỏ qua các công trình lớn, nhà cao tầng, DN có tiềm lực tài chính. Nếu người dân thấy việc xử phạt thiếu công bằng, thì chính sách dù đúng cũng sẽ khó thuyết phục. “Cùng với tăng mức phạt nên áp dụng công nghệ vào giám sát và xử lý vi phạm, ví dụ: camera giám sát hệ thống điện, cảm biến khói, hay cơ sở dữ liệu điện tử về PCCC để dễ dàng phát hiện, cảnh báo và xử lý tự động. Khi công nghệ được áp dụng đồng bộ, việc phạt nặng sẽ không còn là gánh nặng hành chính, mà trở thành một phần của hệ thống quản lý thông minh”, Thượng tá Trần Văn Đồng cho hay.