Thay đổi lối sống, không dùng sản phẩm bẩn
Có một số công cụ mạnh mẽ nhất để ngăn chặn sự nóng lên của hành tinh, trong đó có việc thay đổi cách chúng ta ăn uống, sưởi ấm hay làm mát, di chuyển và mua sắm…
Nhưng phần lớn những thay đổi về lối sống là khó khăn, vì sản phẩm sạch thường có giá cao hơn sản phẩm có tác hại nhiều đến môi trường: xe điện đắt hơn xe thường; bao bì bằng thực vật đắt hơn bao bì nhựa…
Và ngay cả những người có thể tiếp cận và có lối sống trong sạch cũng thường miễn cưỡng thay đổi. Các phong trào từ bỏ thịt và các chuyến bay chỉ thuyết phục được một bộ phận người dân ở các nước giàu.
Sự trợ giúp có mục tiêu từ các chính phủ có thể làm cho những cách sống sạch hơn trở nên rẻ hơn và thiết thực hơn, điều mà các nhà khoa học cho là rất quan trọng để khuyến khích những thay đổi lối sống cần thiết nhằm ngăn chặn thời tiết khắc nghiệt trở nên tồi tệ hơn.
Vào tháng 5/2023, các cố vấn môi trường của Chính phủ Đức đã trình bày một báo cáo cho các bộ trưởng về việc giúp người dân từ bỏ thói quen sống gây ô nhiễm môi trường. Báo cáo nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp kết hợp và đưa ra các biện pháp khuyến khích để tạo ra các lựa chọn sạch có thể chấp nhận được đối với công chúng.
Annette Töller, đồng tác giả báo cáo, cho biết: “Chúng ta chỉ có thể ngăn chặn các cuộc khủng hoảng sinh thái nếu tất cả mọi người đều đóng góp. Cho dù là tiêu dùng, đầu tư hay giải trí, đã đến lúc các chính trị gia hỗ trợ và khi cần thiết yêu cầu mọi người có hành vi thân thiện với môi trường”.
Thay đổi lối sống đóng một vai trò quan trọng trong việc cắt giảm lượng khí thải của họ.
Trong đánh giá mới nhất về nghiên cứu khí hậu, Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (The Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) nhận thấy các biện pháp cắt giảm nhu cầu năng lượng có thể giảm một nửa lượng khí thải nhà kính trong một số lĩnh vực vào năm 2050 so với hoạt động kinh doanh thông thường.
Một số hành động mạnh mẽ nhất bao gồm giảm thiểu đi lại bằng máy bay và ô tô, chuyển sang chế độ ăn uống dựa trên thực vật và cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng của ngôi nhà.
Trong một số trường hợp, lối sống sạch có thể đạt được chỉ bằng các lựa chọn cá nhân, chẳng hạn như đi nghỉ gần nhà hơn hoặc đổi thịt lấy các loại đậu làm nguồn cung cấp protein…
Hỗ trợ lối sống sạch hơn
Một số chính phủ đã có những chính sách giúp người dân chuyển đổi sang lối sống sạch hơn.
Ở Áo, chính phủ trả một nửa chi phí sửa chữa các thiết bị điện tử bị hỏng để ngăn cản người dân mua thiết bị mới. Trong năm đầu tiên của kế hoạch này, hơn nửa triệu thiết bị điện đã được sửa chữa, nhiều hơn một phần tư so với dự kiến vào cuối năm 2026.
Tại Bỉ, các tổ chức công đoàn và các nhóm kinh doanh đã đồng ý trả thêm tiền cho những người đạp xe đi làm. Theo một nghiên cứu từ dịch vụ vận tải của Chính phủ Bỉ, tỷ lệ người lao động Bỉ tại các công ty lớn đạp xe đi làm đã tăng 1/4 từ năm 2017 đến năm 2021 lên tổng số 14,1%. Tuy nhiên, việc sử dụng ô tô giảm ít.
Kể từ năm 2013, Hà Lan đã tăng thuế đối với khí hóa thạch lên 84% và cắt giảm 25% đối với điện, theo một phân tích từ Dự án hỗ trợ điều tiết (RAP) của tổ chức tư vấn năng lượng vào năm 2022.
Kết quả là máy bơm nhiệt (có thể sưởi ấm ngôi nhà một cách sạch sẽ nhưng chi phí lắp đặt cao hơn) giờ đây có thể cạnh tranh với nồi hơi đốt gas trong suốt vòng đời của chúng.
Các chuyên gia về hệ thống sưởi nhấn mạnh đây chỉ là một phần của giải pháp và cần đi đôi với các biện pháp khắc phục khác, chẳng hạn như các chiến dịch nâng cao nhận thức về máy bơm nhiệt và các chương trình đào tạo cho công nhân cần thiết để lắp đặt chúng.
Duncan Gibb, nhà phân tích nhiệt sạch tại RAP và là đồng tác giả của báo cáo cho biết: “Thực sự không có giải pháp vạn năng (silver bullet) nào ở đây. Nhưng để giúp mọi người sưởi ấm sạch hơn, các chính sách giảm chi phí ban đầu và làm cho chi phí vận hành tương đối rẻ hơn - thuế và định giá carbon - thực sự quan trọng".
Việc các chính phủ hỗ trợ người dân để họ chuyển sang lối sống sạch hơn, ít gây ô nhiễm môi trường hơn được dư luận hoan nghênh. Tuy nhiên, một số người lưu ý chính phủ nên chú ý đến những công ty lớn gây ô nhiễm nhiều hơn, như công ty năng lượng như BP, thúc đẩy họ cắt giảm sản xuất nhiên liệu hóa thạch.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature năm 2022, một nửa lượng khí nhà kính thải ra mỗi năm đến từ 10% những người có cuộc sống gây ô nhiễm nhất. Những người kiếm được mức lương trên 40.800 USD rơi vào khung này, bao gồm những người thuộc tầng lớp trung lưu ở các nước giàu cũng như những người giàu ở các nước nghèo.
