Trong văn phòng nhìn ra Cảng Pivdennyi của Odesa trên Biển Đen, Chủ tịch Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế Ukraine Viktor Berestenko mỉm cười hài lòng với nửa tá tàu chở hàng quốc tế lớn ngay bên ngoài bến cảng.
Ông Berestenko chia sẻ với Foreign Policy rằng ba cảng tự do của Ukraine — tất cả đều nằm trong và xung quanh Odesa — đang hoạt động 24/7 và xuất khẩu ngũ cốc của nước này đã trở lại mức trước chiến tranh.
Việc khôi phục thương mại Biển Đen là một bước đột phá lớn đối với Ukraine, trái ngược hoàn toàn với những tổn thất mà Kiev phải gánh chịu trong năm nay ở mặt trận phía Đông.
Vào mùa Xuân năm 2022, quân đội Nga đã phong tỏa các cảng Biển Đen của Ukraine và khiến hoạt động xuất khẩu bị đình trệ. Điều này buộc Ukraine phải chuyển sang các tuyến đường bộ để tiếp thị hàng hóa, đẩy giá ngũ cốc trên toàn thế giới tăng vọt, làm dấy lên lo ngại về nạn đói ở Trung Đông và châu Phi. Ngày nay, Nga vẫn kiểm soát 16 cảng của Ukraine. Tuy nhiên, mặt trận Biển Đen có vẻ mang lại nhiều hy vọng cho Ukraine hơn bao giờ hết kể từ khi chiến sự bắt đầu hơn hai năm trước.
Hạm đội Ukraine đã mất 80% số tàu sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014. Tuy nhiên, dựa vào sự kết hợp giữa hệ thống tên lửa và tàu không người lái được dẫn đường bởi GPS và camera tiên tiến, lực lượng vũ trang Ukraine tuyên bố đã làm tê liệt 1/3 hạm đội Biển Đen của Nga. Kiev cũng đã làm gián đoạn các tuyến tiếp tế của Nga phục vụ hàng nghìn binh sĩ tại các khu vực bị chiếm đóng ở miền Nam Ukraine.
Vào ngày 24/3, Ukraine được cho là đã sử dụng tên lửa không đối đất do Anh hoặc Pháp sản xuất, hạ gục hai tàu đổ bộ lớn của Nga và các cơ sở hạ tầng khác gần thành phố cảng Sevastopol bị kiểm soát ở Crimea.
Volodymyr Dubovyk, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Quốc gia Odesa Mechnikov khẳng định, các tàu Nga ngày nay "không dám tiến vào phía Tây Bắc Biển Đen”.
Lớp vỏ bọc này đã cho phép Ukraine tạo ra một hành lang hàng hải, với điểm khởi đầu là Odesa và đi dọc bờ biển an toàn của các thành viên NATO là Romania, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ khi các tàu di chuyển về phía Tây Nam trên đường đến eo biển Bosphorus, nơi hầu hết hoạt động thương mại ở Biển Đen đi qua.
Tận dụng một vụ mùa bội thu, Ukraine hiện đang xuất khẩu nhiều ngũ cốc - ngô, lúa mì và lúa mạch - tương tự thời điểm trước chiến tranh, cũng như các hàng hóa khác. Trước chiến tranh, Ukraine xuất khẩu lượng ngũ cốc lớn hơn toàn bộ Liên minh châu Âu và cung cấp một nửa lượng dầu hướng dương được giao dịch trên toàn cầu, cũng như quặng sắt và phân bón, theo Bloomberg.
Sergey Yakubovskiy, nhà kinh tế tại Đại học Quốc gia Odesa, cho biết: “Điều này cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế Ukraine, khu vực Odesa và tương lai của Ukraine".
Chiến lược Biển Đen bất đối xứng của Ukraine ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào các tàu không người lái sản xuất trong nước – được gọi là tàu nổi không người lái (USV) – có tốc độ di chuyển cao trên mặt nước và mang theo tới 800 kg chất nổ. Những quả đạn này đã đánh chìm hoặc vô hiệu hóa một vài trong số 24 tàu chiến Nga mất tích. Điều này cho thấy hoạt động sản xuất vũ khí trong nước của Ukraine đã được đẩy mạnh và ngày càng gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với Nga, trong bối cảnh Kiev đang thiếu vắng sự hỗ trợ từ Mỹ và châu Âu.
Theo Guardian, hiện có 200 công ty sản xuất máy bay không người lái ở Ukraine, một trong số đó được tài trợ bởi các chiến dịch huy động vốn từ cộng đồng. Theo Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine, vào tháng 12/2023, số lượng chất nổ dùng cho robot đã tăng gấp 50 lần so với toàn bộ năm 2022.
