Thời gian gần đây, trên mạng xã hội có nhiều thông tin về việc ăn đậu đen để chữa ung thư, cao huyết áp, tiểu đường… Đây là những thông tin chưa được kiểm chứng toàn diện.
Đậu đen còn có tên hắc đậu, thúa đăm (Tày); tên khoa học: Vigna cylindrical Skeels (Dolichos catjang Burn f), họ: Fabaceae.
Đậu đen là một loại cỏ mọc hằng năm, toàn thân không có lông. Lá kép gồm 3 lá chét mọc so le, có lá kèm nhỏ, lá chét giữa to và dài hơn lá chét hai bên. Hoa màu tím nhạt. Quả giáp dài, tròn, trong chứa từ 7 - 10 hạt màu đen.
Ngay trong đậu đen, lại có loại đậu đen trắng lòng và đậu đen xanh lòng. Đậu đen xanh lòng có nhân màu xanh nhạt. Đậu đen được Nhân dân miền Bắc trồng nhiều để lấy hạt nấu chè đậu đen hoặc thổi xôi. Hạt cũng hay được dùng trong việc chế thuốc và làm thuốc.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy thành phần hóa học của hạt đậu đen khá đa dạng. Vỏ đậu đen có chất màu anthoxyanozit. Trong hạt đậu đen có 24,2% protit, 1,7% chất béo, 53,3% gluxit, 2,8% tro. Hàm lượng muối khoáng là: 56mg% canxi: 354mg% P; 6,1mg% sắt; 0,06mg% carten; 0,51% vitamin B, vitamin PP; 3mg% vitamin C.
Ngoài ra, hàm lượng các axit amin cần thiết trong đậu đen rất cao: trong 100g đậu đen có 0,97g lysine; 0,31g mentionin; 0,31g tryptophan; 0,16g phenylalanine; 1,09g alanin; 0,97g valin; 1,26g lenxin; 1,11g izoleuxin; 1,72g acginin và 0,75g histidin...
Theo các nghiên cứu gần đây, trong đậu đen chứa isoflavone và anthocyanin là hai chất có khả năng điều chỉnh và chuyển hóa chất béo.
Sử dụng nhiều thực phẩm chứa isoflavone và anthocyanin mặc dù rất tốt cho sức khỏe nhưng chưa chắc giúp giảm cân. Chìa khóa của giảm cân là cần giảm lượng calo nạp vào và tăng lượng calo tiêu hao qua hoạt động thể chất, chứ không nên thần thánh hóa một loại thực phẩm hay thuốc nào.
Isoflavone và anthocyanin còn chứa trong nhiều thực phẩm khác chứ không chỉ đậu đen, như ở các loại rau củ có màu tím như khoai lang tím, dâu tằm, cà tím, bắp cải tím, nho, mận, dâu tây, mâm xôi…
Nước đậu đen giúp giảm cân do no nước sẽ ít sử dụng các thực phẩm khác. Do đó, cần ăn uống đa dạng, nếu sử dụng đậu đen liên tục dài ngày sẽ có nhiều vấn đề không tốt cho sức khỏe. Đối với huyết áp, đậu đen chứa lượng natri thấp rất có lợi cho huyết áp.
Là một loại ngũ cốc có giá trị dinh dưỡng cao, thông dụng trong các cách chế biến thực phẩm như nấu chè, thổi xôi…, hạt đậu đen còn được dùng trong Đông y để chế thuốc nấu với Hà thủ ô, làm cho vị thuốc có màu đen giúp những vị bổ thận thủy.
Một số bài thuốc cũng dùng đậu đen. Trên thực tế, người ta nhận xét thấy những người ăn chè đậu đen thường có nước tiểu trong và nhiều hơn. Người ta còn cho đậu đen có tác dụng bổ thận. Liều dùng: ngày dùng 20 - 40g.
Trên thực tế, không có loại thực phẩm nào hoàn hảo, không có loại thuốc nào có thể trị bách bệnh, và hạt đậu đen cũng không phải thần dược trị bách bệnh.
Khi có các vấn đề sức khỏe, người bệnh cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân, xem xét lại các thói quen sinh hoạt, vận động và tìm đến sự thăm khám, điều trị, tư vấn của các chuyên gia, thầy thuốc có kiến thức, kinh nghiệm thay vì nghe, tin và áp dụng những thông tin chưa được kiểm chứng lưu truyền trên mạng xã hội.
