Đầu tư chiều sâu, phát triển bền vững

Giữ vững vị thế top 3 khu vực

Đoàn Thể thao Việt Nam bước vào tranh tài SEA Games 33 với mục tiêu giành từ 90 - 100 HCV để hướng tới vị trí trong top 3 chung cuộc, trong bối cảnh lực lượng tham dự không đông, chỉ xếp thứ 6 về quân số nhưng lại thiếu vắng nhiều môn và nội dung thế mạnh trong chương trình thi đấu, Đoàn Thể thao Việt Nam vẫn giữ vững vị trí trong nhóm đầu khu vực. Cụ thể, sau những ngày tranh tài trên đất Thái Lan, các vận động viên Việt Nam giành tổng cộng 87 HCV ở các nội dung chính thức (chưa tính 5 HCV ở những môn thuộc chương trình biểu diễn), qua đó đứng thứ 3 chung cuộc, sau chủ nhà Thái Lan và Indonesia. Dù chưa chạm mốc HCV đề ra, Đoàn Thể thao Việt Nam vẫn hoàn thành tốt một trong hai chỉ tiêu quan trọng, đó là giữ vững vị trí trong nhóm 3 đoàn thể thao hàng đầu khu vực. Đáng chú ý, các vận động viên Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn rõ nét ở những môn Olympic cũng như các môn nằm trong hệ thống thi đấu của Asiad.

Nhìn lại SEA Games 33 với tổng cộng 278 huy chương, Đoàn Thể thao Việt Nam không chỉ hoàn thành mục tiêu tại sân chơi khu vực mà còn tạo nên những chỉ dấu quan trọng, tích cực cho chiến lược phát triển dài hạn. Cụ thể, các môn Olympic đóng góp tới 59/87 HCV, chiếm xấp xỉ 70%. Nếu tính thêm các môn trọng điểm thuộc hệ thống Asiad như karate và cầu mây, tỷ lệ đóng góp của nhóm môn Olympic và Asiad vượt trên 76% tổng số HCV. Nhìn một cách tổng thể, thành tích tại SEA Games 33 mang ý nghĩa lớn khi định hướng phát triển thể thao thành tích cao của Việt Nam tập trung đầu tư vào các môn mang tính phổ quát, có mặt trong chương trình Olympic và Asiad, thay vì chạy theo thành tích ngắn hạn ở những nội dung đặc thù của SEA Games.

Môn điền kinh tiếp tục là điểm tựa vững chắc khi hoàn thành chỉ tiêu với 12 HCV, chí ít hơn đội chủ nhà 1 HCV. Xét về tổng số huy chương, điền kinh Việt Nam lại vượt trội với nhiều hơn Thái Lan 5 tấm huy chương các loại. Ngoài ra, chiến lược trẻ hóa lực lượng theo phương châm “đầu tư chiều sâu, phát triển bền vững” đã tạo cơ hội cho các vận động viên trẻ thể hiện mình và bất ngờ đã đến khi vận động viên trẻ Bùi Thị Kim Anh ở nội dung nhảy cao đã chinh phục thành công mức xà 1m86 để giành tấm HCV đã tạo nên bất ngờ lớn hay Trần Thị Loan khi thi đấu thành công ở nội dung nhảy xa với thành tích 6,53m, đem lại tấm HCV ngoài dự kiến. Ở cự ly 1.500m nữ vận động viên sinh năm 2001 Bùi Thị Ngân giành tấm HCV một cách thuyết phục...

Ngoài điền kinh, môn bơi cũng giành 6 HCV ở những nội dung Olympic, qua đó duy trì vị thế á quân khu vực, chỉ đứng sau Singapore. Điểm sáng là đội tuyển bơi Việt Nam “trình làng” nhiều gương mặt triển vọng như: Dương Văn Hoàng Quy, Mai Trần Tuấn Anh, Trần Văn Nguyễn Quốc. Bắn súng mang về 8 HCV và thiết lập 4 kỷ lục SEA Games với sự bứt phá của Trịnh Thu Vinh, khẳng định sự ổn định và đẳng cấp của một môn Olympic mũi nhọn. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy điền kinh và bơi có đủ lực lượng để duy trì thành công ở SEA Games và từng bước hướng tới Asiad, thậm chí là Olympic. Trong khi đó, thể dục dụng cụ với 3 HCV cho thấy chiều sâu chuyên môn và nền tảng kỹ thuật của đội tuyển đang từng bước được củng cố vững chắc.

Bên cạnh đó, đua thuyền để lại dấu ấn đậm nét khi rowing giành 4 HCV vươn lên dẫn đầu toàn đoàn, trong khi canoeing giành trọn vẹn 2/2 HCV, đều đứng đầu bảng tổng sắp. Môn vật cũng tạo nên sự vượt trội khi đoạt tới 10 HCV trong tổng số 12 nội dung. Bên cạnh đó, những môn trọng điểm thuộc hệ thống Asiad như karate (6 HCV) và taekwondo (4 HCV) cho thấy hiệu quả rõ rệt của chiến lược đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Một điểm sáng khác là sự xuất hiện ấn tượng của lớp vận động viên trẻ ở các môn Olympic.

“Dù về con số tuyệt đối có một khoảng cách nhỏ so với chỉ tiêu nhưng đây là một kết quả đáng tự hào trong bối cảnh nước chủ nhà cắt giảm nhiều nội dung thế mạnh của Việt Nam. Nhiều gương mặt mới, chỉ từ 16 - 17 tuổi, đã giành huy chương ở các nội dung bơi lội, điền kinh, bowling cho thấy công tác kế thừa lực lượng đang được triển khai bài bản và có chiều sâu. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Asiad không đòi hỏi thành tích nhất thời, mà cần sự tích lũy, ổn định và phát triển liên tục theo chu kỳ dài hạn” - Phó Cục trưởng Cục Thể dục thể thao Việt Nam (Bộ VHTT&DL) Nguyễn Hồng Minh nhấn mạnh.

Bên cạnh những chiến thắng và con số biết nói cũng phải thẳng thắn chỉ ra những “khoảng lặng” của Đoàn Thể thao Việt Nam cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc tại SEA Games 33. Đó là một số bộ môn chưa đạt kỳ vọng như bắn cung, xe đạp, cử tạ hay các môn võ gồm judo, jujitsu. Theo nhận định của ông Nguyễn Hồng Minh, nguyên nhân không chỉ đến từ sự trồi sụt phong độ nhất thời của các vận động viên, mà quan trọng hơn là áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt, khốc liệt ở đấu trường khu vực.

Từ SEA Games 33 tới Asiad 2026

SEA Games 33 khép lại không chỉ với những con số huy chương, mà quan trọng hơn là những giá trị dài hạn có được cho thể thao Việt Nam. Đó là sự củng cố niềm tin vào định hướng phát triển đúng đắn, trong đó các môn Olympic và Asiad được xác định là nền tảng then chốt nhưng niềm tin ấy chỉ thực sự trọn vẹn khi được hiện thực hóa bằng những bước đi cụ thể, quyết liệt và bền bỉ trong giai đoạn tiếp theo.

Nếu SEA Games là thước đo vị thế ở khu vực thì Asiad mới là sân chơi phản ánh rõ nhất thực lực của một nền thể thao ở tầm châu lục. Đây là điều mà thể thao Việt Nam cần hướng tới để vượt qua đấu trường khu vực khi luôn được gắn mác “ao làng”. Theo kế hoạch, Asiad 2026 tổ chức tại Nhật Bản từ ngày 19/9 - 4/10/2026, với 41 môn thể thao và hơn 460 nội dung tranh huy chương. Đây là một nấc thang hoàn toàn khác so với SEA Games và kết quả tại Asiad 18 ở Hàng Châu (Trung Quốc) là minh chứng rõ nhất.

Thực tiễn tại SEA Games 33 cho thấy, những môn Olympic giữ vai trò xương sống của thể thao Việt Nam - từ điền kinh, bơi lội, thể dục dụng cụ, bắn súng, cử tạ, bắn cung đến các môn võ như judo, taekwondo, karate, vật, boxing cùng các môn đua thuyền là lực lượng chủ đạo tạo nên thành tích chung của toàn đoàn hay điền kinh và bơi lội cho thấy Việt Nam vẫn duy trì được vị thế trong nhóm dẫn đầu Đông Nam Á.

Tuy nhiên, khi bước ra đấu trường Asiad, thách thức từ những cường quốc châu Á là vô cùng lớn khi khoảng cách về thành tích, thể hình cũng như nền tảng khoa học thể thao vẫn hiện hữu, đòi hỏi chiến lược đầu tư dài hạn, bài bản, đặc biệt tập trung vào những nội dung có tiềm năng tạo đột phá như các cự ly trung bình và các nội dung tiếp sức. Để đủ sức cạnh tranh tại Asiad không chỉ cần những vận động viên xuất sắc, mà còn phải sở hữu một hệ thống huấn luyện và khoa học hỗ trợ ở trình độ cao hơn. Thực tế đó đòi hỏi Việt Nam phải có sự lựa chọn chiến lược rõ ràng, tập trung vào những mục tiêu rõ ràng, các nội dung có khả năng tranh chấp huy chương, thay vì đầu tư dàn trải và thiếu trọng tâm.

Thành công tại SEA Games nhưng thất bại tại Asiad không chỉ là câu chuyện riêng của từng môn hay từng đội tuyển, mà là một bài toán tổng thể về chiến lược, phân bổ nguồn lực và cách tiếp cận. Thành công tại SEA Games 33 mang lại niềm tin và động lực, nhưng Asiad lại đặt ra yêu cầu về một tư duy chuẩn bị ở đẳng cấp cao hơn, với tầm nhìn dài hạn, nền tảng khoa học, bài bản hơn. Dù cần tiếp tục kiên định với định hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm nhưng bắt buộc phải nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, tăng cường cọ xát quốc tế và chú trọng hơn nữa tới các yếu tố nền tảng như khoa học thể thao, y học, dinh dưỡng và tâm lý thi đấu.

Song song với đó, việc xây dựng lộ trình phát triển lực lượng kế cận phải được đặt ở vị trí then chốt, để mỗi kỳ đại hội không chỉ là một cuộc “chạy nước rút” vì thành tích trước mắt, mà là một mắt xích trong chiến lược phát triển dài hạn để kết hợp với ý chí, ngọn lửa trong tim, phát huy sức mạnh nội lực để vượt qua giới hạn của chính mình. Nếu được duy trì và nâng tầm bằng một chiến lược phát triển khoa học, bài bản, sẽ trở thành hành trang quan trọng giúp thể thao Việt Nam bước vào Asiad, xa hơn là Olympic với tâm thế tự tin hơn, thực chất hơn và khát vọng vươn tầm châu lục rõ ràng hơn bao giờ hết.