Áp lực lạm phát trong năm 2024 vẫn khá lớn, đặc biệt là việc cải cách tiền lương từ ngày 1/7. Do đó, cần có kịch bản điều hành phù hợp, nhịp nhàng, bình ổn giá để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra và chính sách cải cách tiền lương đạt được hiệu quả thiết thực.

Bộ Tài chính vừa đưa ra 3 kịch bản điều hành giá cho những tháng còn lại của năm 2024. Theo đó, ở kịch bản thấp, dự báo CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 3,64% so với năm 2023. Kịch bản thứ hai, dự báo CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 4,05% so với năm 2023. Kịch bản dự báo mức cao nhất, CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 4,5% so với năm 2023.

Cơ sở để Bộ Tài chính đưa ra 3 kịch bản trên dựa vào mức lạm phát cơ bản bình quân 3 tháng đầu năm 2024 tăng 2,81% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể bình quân (tăng 3,77%), chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá trong những tháng còn lại của năm 2024. Cụ thể, giá các nhóm mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, như giá xăng dầu dự báo tiếp tục diễn biến khó lường. Giá dầu Brent trung bình 6 tháng cuối năm trong khoảng 80 - 90 USD/thùng. Cũng theo Bộ Tài chính, giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới đang ở mức cao trong khi tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp. Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên biến động của giá hàng hóa trên thế giới sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của DN và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên. Bên cạnh đó, tỷ giá giữa VND/USD tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước. Ngoài ra, giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường biển và phụ thu đối với hàng hóa container tại cảng biển đang tăng mạnh gây áp lực đến chi phí của DN.

Với các kịch bản trên, Bộ Tài chính cập nhật kịch bản CPI bình quân năm 2024 tăng trong khoảng 3,64 - 4,5%. Bộ Tài chính giả định CPI các tháng còn lại tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước, thì trong 9 tháng còn lại của năm 2024, CPI mỗi tháng còn dư địa tăng khoảng 0,26 - 0,39% để bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2024 trong khoảng 4,0 - 4,5%.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, cả 3 kịch bản trên đều cho thấy nguy cơ lạm phát năm nay sẽ có xu hướng cao hơn so với năm ngoái nhưng vẫn nằm trong mức trần mà Quốc hội đã giao nhiệm vụ. Theo TS Nguyễn Minh Phong, trên thực tế áp lực lạm phát còn cao hơn so với dự báo, bởi cải cách tiền lương từ 1/7 tương đối mạnh, học phí tăng cao và một loạt chi phí gia tăng khác. Chưa kể, kịch bản với giá vàng tiếp tục tăng lên, tỷ giá gia tăng... Vì vậy, đây là kịch bản mang tính cảnh báo có tính hiện thực cao. Do đó các cơ quan cần quán triệt hiện thực hóa bằng nhiệm vụ của mình kiểm soát lạm phát trong cho phạm vi cho phép.

Làm rõ thêm áp lực lạm phát, PGS.TS Ngô Trí Long cho biết, năm 2024, Việt Nam thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ do Nhà nước quản lý theo hướng tính đúng, tính đủ các yếu tố, các chi phí thực hiện vào giá dịch vụ y tế và học phí giáo dục, từ đó tác động làm tăng CPI. Việc thực hiện cải cách tiền lương và tăng lương tối thiểu vùng từ giữa năm 2024 sẽ kéo theo giá các hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong gia đình tăng lên. Thực tế nhiều năm qua cho thấy, giá cả thị trường vẫn luôn “chạy trước” lương của cán bộ, công chức viên chức, người lao động. Nhiều khi vừa có thông tin tăng lương, người hưởng lương chưa kịp vui với mức lương mới thì đã phải đối mặt với việc giá các mặt hàng tiêu dùng tăng chóng mặt.

Cùng với đó, các chương trình hỗ trợ phục hồi, giải ngân đầu tư công của Chính phủ, dịch vụ du lịch... dự kiến cũng sẽ gây áp lực lên mặt bằng giá trong thời gian tới. Lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng thương mại và lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước đã hạ thấp, cùng với đó Chính phủ chỉ đạo tăng trưởng tín dụng trong tháng cuối năm sẽ tạo áp lực lạm phát.

Bộ Tài chính cũng kiến nghị các biện pháp điều hành giá trong quý II/2024 và các tháng còn lại của năm 2024. Theo đó, công tác quản lý, điều hành giá cần bảo đảm thực hiện kiểm soát tốt lạm phát, tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống Nhân dân. Tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường các dịch vụ công và hàng hóa do Nhà nước quản lý với mức độ và liều lượng phù hợp; đẩy mạnh công tác hoàn thiện hệ thống pháp luật về giá, triển khai thi hành Luật Giá có hiệu lực từ 1/7/2024.

Quốc hội đã thông qua mục tiêu lạm phát năm 2024 ở mức từ 4 - 4,5%. Áp lực lạm phát trong năm 2024 vẫn khá lớn. Theo các chuyên gia, để kiểm soát lạm phát đạt mục tiêu đề ra, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm bình ổn giá trong nước.

PGS.TS Ngô Trí Long khuyến nghị, cần thực hiện chính sách tiền tệ linh hoạt, thận trọng, bảo đảm tính chủ động, hiệu quả, phối hợp với điều hành chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm và các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Qua đó hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân. Đặc biệt, cần đánh giá, nhận định các mặt hàng, nguyên vật liệu nào có khả năng thiếu hụt tạm thời hay trong dài hạn để từ đó đưa ra được chính sách phù hợp. Đối với các mặt hàng thiếu hụt trong dài hạn, cần có chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư sản xuất, chủ động nguồn nguyên vật liệu, tăng tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế.

Cộng đồng DN cần chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa. Đối với các mặt hàng thiếu hụt trong ngắn hạn, có giải pháp nhập khẩu kịp thời nguyên nhiên vật liệu, cắt giảm chi phí sản xuất...

Còn theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, khả năng phục hồi kinh tế trong năm 2024 đi kèm với rủi ro lạm phát, do sự cộng hưởng của cả yếu tố chi phí đẩy và cầu kéo cho thấy việc đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát năm 2024 là khá thách thức. Nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra, cần bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường, giá cả, nhất là những hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu; khắc phục tình trạng đứt gãy trong chuỗi cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ.

Cùng với đó, xây dựng phương án, thời điểm điều chỉnh giá các mặt hàng, dịch vụ do Nhà nước quản lý phù hợp với mực tiêu kiểm soát lạm phát năm 2024. Điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Đặc biệt bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời vốn tín dụng cho nền kinh tế nhưng không chủ quan với rủi ro lạm phát.

10:59 26/04/2024