Tòa cấm ngân hàng thanh toán liên quan chứng thư vụ kiện
Mới đây ngày 27/11, TAND TP Dĩ An (tỉnh Bình Dương) đã ra quyết định “Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời” (ADBPKCTT) theo đơn yêu cầu của Công ty TNHH Thương mại xây dựng Xuân Sơn (Công ty Xuân Sơn - PV), ở số 35/21 Hồ Văn Long, phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân (TP Hồ Chí Minh) là nguyên đơn trong vụ án “Tranh chấp hợp đồng thi công với bị đơn là Công ty CP Đầu tư kinh doanh bất động sản Hà An (Công ty Hà An - PV), ở số 18 Kha Vạng Cân, phường An Bình, TP Dĩ An (Bình Dương).
Quyết định ADBPKCTT của TAND TP Dĩ An có hiệu lực từ ngày ban hành 27/11, với nội dung cấm Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh 12 TP Hồ Chí Minh (Vietinbank chi nhánh 12 TP Hồ Chí Minh) thực hiện hành vi thanh toán các giao dịch liên quan đến chứng thư bảo lãnh hoàn tiền ứng trước số 0944BG2000488 ngày 14/8 và chứng thư bảo lãnh thực hiện hợp đồng số 0944BG2000489 ngày 14/8 do Vietinbank chi nhánh 12 TP Hồ Chí Minh phát hành.
Nguyên nhân khiến tòa án ra quyết định ADBPKCTT, do trước đó vào ngày 5/8, Công ty Hà An là chủ đầu tư dự án 92,2ha Khu dân cư Gem Sky World tại xã Long Đức, huyện Long Thành (Đồng Nai) ký hợp đồng “Thiết kế và thi công cổng đường 32m, khung đỡ giàn hoa giấy dọc trục đường 32m” với Công ty Xuân Sơn (nhà thầu). Theo hợp đồng và các phụ lục, Công ty Xuân Sơn thi công cổng đường để trang trí cho dự án bằng công nghệ thép không gian, thời gian thi công 50 ngày.
Chủ đầu tư chưa có giấy phép thi công cổng chào
Sau khi ký hợp đồng và thực hiện thủ tục bảo lãnh, 10 ngày sau Công ty Xuân Sơn mới được chuyển tiền tạm ứng và đến ngày 21/8, hai bên mới thống nhất bản vẽ thiết kế để bắt đầu thi công. Công ty Xuân Sơn đã sản xuất, lắp ráp hoàn tất phần khung, dàn và thi công xây các trụ móng, dựng 3 trụ chính để chuẩn bị cẩu dàn khung ráp hoàn chỉnh.
| Công văn của Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai yêu cầu Công ty Hà An phải lập thủ tục xin giấy phép xây dựng đối với cổng chào. |
Lúc này Thanh tra xây dựng kiểm tra, yêu cầu xuất trình giấy phép nên việc thi công phải tạm ngưng. Phía Công ty Xuân Sơn liên hệ chủ đầu tư để yêu cầu cung cấp bản sao giấy phép xây dựng, nhưng Công ty Hà An không trình được giấy phép, trong khi luôn hối thúc nhà thầu phải ráp công trình cho hoàn chỉnh đúng thời hạn hợp đồng. Do sợ bị phạt vì không có giấy phép, nên Công ty Xuân Sơn không ráp giàn. Trong lúc hai bên đang giằng co, bất ngờ ngày 30/10, Công ty Hà An tuyên bố hủy hợp đồng, gửi bộ chứng từ thanh toán cho Vietinbank chi nhánh 12 (đơn vị phát hành chứng thư bảo lãnh) yêu cầu thanh toán các chứng thư đã ký trị giá hơn 1,8 tỷ đồng.
Phía ngân hàng có thông báo từ chối thanh toán, do thời hạn bảo lãnh đã hết và Công ty Hà An chưa xác định lỗi của Công ty Xuân Sơn. Bên cạnh đó, nhà thầu cũng có đơn giải trình với ngân hàng kèm công văn số 5849/SXD-QLXD ngày 30/10, của Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai với nội dung xác định công trình cổng chào trang trí dự án không được miễn giấy phép và Công ty Hà An phải làm thủ tục cấp phép “xây dựng công trình có thời hạn”.
Những tưởng mọi việc được giải quyết êm xuôi, bất ngờ ngày 13/11, Vietinbank chi nhánh 12 TP Hồ Chí Minh, thông báo đóng tài khoản thanh toán của Công ty Xuân Sơn (còn hơn 500 triệu đồng) nên công ty này khiếu nại ngân hàng. Việc khiếu nại chưa xem xét, thì ngày 23/11 Vietinbank tiếp tục phát hành thông báo với nội dung “Đúng 15 giờ ngày 27/11/2020, sẽ tiến hành thanh toán các chứng thư, tự trừ tiền trong các tài khoản và chuyển nợ xấu nhóm 3 đối với Công ty Xuân Sơn. Đồng thời không xem xét giải quyết khiếu nại, giải trình trừ khi có quyết định ngăn chặn của tòa án hay của cơ quan chức năng”.
Ngân hàng hành xử chưa phù hợp quy định pháp luật
Trước việc bị chuyển vào nợ xấu nhóm 3, Công ty Xuân Sơn khởi kiện Công ty Hà An ra TAND TP Dĩ An (tỉnh Bình Dương) với yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu do chủ đầu tư chưa được cấp phép hợp lệ, đồng thời yêu cầu bồi thường các thiệt hại.
| Cổng chào dự án Gem Sky World (huyện Long Thành, Đồng Nai), đến ngày 30/10 vẫn không có giấy phép xây dựng nhưng chủ đầu tư đã cho thi công từ trước. |
Luật sư Nguyễn Đình Thuận - Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH An Thuận Phát (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) nhận định: “Theo nội dung hai công ty ký kết hợp đồng thi công thì phải tuân thủ các quy định của Luật Xây dựng. Cụ thể phải có giấy phép xây dựng trước khi khởi công theo quy định tại khoản 1 điều 89, trừ trường hợp miễn giấy phép theo khoản 2 điều 89. Điều kiện khởi công cũng được quy định tại điều 107 và có thể hiện trong hợp đồng. Hợp đồng được ký ngày 5/8 và khởi công ngày 21/8. Trong khi đến ngày 30/10, Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai xác định công trình phải có giấy phép xây dựng có thời hạn và đã hướng dẫn chủ đầu tư liên hệ UBND huyện Long Thành để xin phép. Do đó, có thể hiểu đến thời điểm đó, chủ đầu tư vẫn chưa được cấp phép hợp lệ, nên việc ký kết hợp đồng và tiến hành khởi công là trái với quy định của pháp luật. Nhà đầu tư, nhà thầu có thể bị xử phạt hành chính, buộc dừng thi công và có thể bị yêu cầu tháo dỡ công trình”.
Cũng theo luật sư Nguyễn Đình Thuận, đây là việc tranh chấp hợp đồng giữa hai công ty, phía ngân hàng chỉ là đơn vị phát hành chứng thư bảo lãnh và xử lý dựa trên các quy định của pháp luật. Tuy nhiên việc tự áp đặt nợ nhóm 3 đối với Công ty Xuân Sơn cho thấy ngân hàng hành xử chưa phù hợp các quy định pháp luật. Còn chiếu theo tình tiết trên, hợp đồng có khả năng bị tuyên vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật (chưa có giấy phép xây dựng) theo điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 và có đối tượng (công trình) không thể thực hiện được theo điều 408 Bộ luật Dân sự 2015.
