Câu hỏi
Bố tôi mất trước khi ông bà nội mất. Gia đình bên nội còn có 2 bác và 1 cô út. Sổ đỏ đất nhà đứng tên bố mẹ tôi, gia đình muốn sang tên cho mẹ, thực hiện thủ tục thế nào?
Trả lời
Theo thông tin bạn đưa ra ở trên, sổ đỏ đứng tên bố và mẹ bạn đối với tài sản chung, khi bố bạn mất sẽ chia thừa kế hai trường hợp:
- Bố để lại di chúc: Nếu di chúc hợp pháp thì chia theo di chúc.
- Bố không để lại di chúc: Phần tài sản của bố trong khối tài sản chung của vợ, chồng (cụ thể là một nửa giá trị đất nhà thuộc về mẹ, một nửa giá trị mảnh đất của bố) sẽ được chia thừa kế theo pháp luật, chia theo hàng thừa kế quy định tại Điều 651 Bộ Luật Dân sự 2015 như sau:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Dựa vào quy định trên, bạn có thể xác định hàng thừa kế thứ nhất gồm: Ông bà nội, mẹ của bạn, bạn, anh em ruột của bạn. Theo đó, cũng cần lưu ý những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản nên hai bác và cô út sẽ không thuộc và hàng thừa kế chia theo pháp luật.
Trong trường hợp này, phần quyền sử dụng đất của bố bạn sẽ được chia theo di chúc hoặc chia theo pháp luật theo hàng thừa kế. 1/2 di sản bố bạn để lại trong tổng tài sản sẽ được chia theo quy định pháp luật nếu không có di chúc.
Thủ tục sang tên sổ đỏ khi bố mất sang cho mẹ:
Bước 1: Khai nhận di sản thừa kế:
* Trường hợp có di chúc thì khai nhận thừa kế theo di chúc.
*Trường hợp không có di chúc, chia thừa kế theo pháp luật:
Gia đình liên hệ văn phòng công chứng để lập văn bản khai nhận di sản thừa kế, trong đó nội dung là các người nằm trong diện thừa kế từ chối nhận phần di sản từ người mất để lại và để lại toàn bộ phần di sản cho người mẹ.
Sau đó công chứng, chứng thực văn bản khai nhận di sản thừa kế tại văn phòng công chứng nơi có tài sản.
Hồ sơ để khai nhận di sản thừa kế gồm:
- Văn bản khai nhận di sản thừa kế theo mẫu;
- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản (Sổ đỏ, Sổ hồng);
- Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản.
- Căn cước công dân của người khai nhận di sản;
- Giấy chứng tử.
Sau khi công chứng, chứng thực văn bản khai nhận di sản thừa kế xong, văn phòng công chứng sẽ tiến hành niêm yết công khai tại UBND xã, phường trong vòng 15 ngày làm việc.
Sau đó tiến hành thoả thuận phân chia di sản, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất như các con, ông bà nội sẽ cần có văn bản từ chối quyền thừa kế, để người mẹ được nhận thừa kế ½ di sản.
Bước 2: Thực hiện thủ tục sang tên sổ đỏ:
Hồ sơ đăng ký biến động sang tên sổ đỏ bao gồm:
- Đơn đăng ký biến động đất đai/tài sản gắn liền với đất theo mẫu (1 bản chính).
- Tờ khai lệ phí trước bạ.
- Tờ khai thuế thu nhập cá nhân.
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bản gốc.
- Văn bản khai nhận di sản thừa kế được lập tại Văn phòng công chứng theo quy định của pháp luật.
- Căn cước công dân;
- Giấy chứng tử….
Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ như trên, người mẹ sẽ nộp hồ sơ tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai cấp quận, huyện thuộc tỉnh nơi có đất để làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất mang tên mẹ.
Luật sư Phạm Thị Bích Hảo - Giám đốc Công ty Luật TNHH Đức An
Câu hỏi bạn đọc xin gửi về địa chỉ: Báo Kinh tế & Đô thị, số 21 Huỳnh Thúc Kháng, quận Đống Đa, Hà Nội; Email: bandoc@ktdt.com.vn
