Giảm gánh nặng tài chính, mở lối an cư

Theo đó, TP đề xuất mức lãi vay ưu đãi 4,8%/năm đối với người mua, thuê mua NƠXH, thay vì mức 6,6% như hiện nay. Đây là mức lãi suất thấp hơn đáng kể, tương đương với mức được áp dụng trước năm 2025 và được đánh giá là động thái mang tính “kích hoạt” thị trường NƠXH, đồng thời góp phần giảm gánh nặng tài chính cho hàng vạn hộ dân có nhu cầu nhà ở thực.

Tăng khả năng tiếp cận nhà ở

Việc TP Hà Nội đề xuất lãi suất vay mua, thuê mua NƠXH xuống 4,8%/năm không chỉ là một điều chỉnh về tài chính, mà còn mang lại tác động xã hội sâu rộng, đặc biệt đối với người lao động, công nhân, viên chức trẻ và các hộ gia đình có thu nhập thấp, trung bình nhóm đối tượng đang gặp nhiều khó khăn nhất trong hành trình tìm kiếm “mái ấm an cư”.

Theo tính toán của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), với khoản vay mua NƠXH trung bình khoảng 700 – 800 triệu đồng trong thời hạn 15 – 20 năm, việc giảm lãi suất từ 6,6% xuống 4,8% giúp người vay tiết kiệm khoảng 15 – 20 triệu đồng mỗi năm, tương đương 200 – 300 triệu đồng trong cả chu kỳ vay. Đối với người lao động thu nhập 10 – 12 triệu đồng/tháng, số tiền tiết kiệm này tương đương 5 – 6 năm tích lũy, đây là một con số rất đáng kể. Vì vậy đề xuất này được đánh giá là thiết thực, chạm đúng “nỗi lo cơm áo gạo tiền” của người dân đô thị.

“Mỗi tháng hai vợ chồng tôi thu nhập khoảng 20 triệu đồng, sau khi trừ chi phí sinh hoạt và tiền thuê trọ, phần tích cóp cũng không được nhiều. Theo quy định hiện hành lãi suất mua NƠXH là 6,6%/năm khiến tôi không dám vay, vì sợ gánh nặng trả nợ kéo dài. Nếu giảm còn 4,8%, tôi sẽ mạnh dạn đăng ký mua nhà, đề xuất này được thực hiện thì nó như tia hy vọng giúp những người lao động như chúng tôi có thể mơ đến một mái ấm ổn định để yên tâm làm việc” - anh Nguyễn Văn Tùng, 32 tuổi, công nhân Khu công nghiệp Bắc Thăng Long chia sẻ.

Không chỉ công nhân, nhiều người trẻ đang làm việc tại các cơ quan, trường học, bệnh viện cũng coi đây là chính sách nhân văn, sát với đời sống thực tế. Việc TP quan tâm tới nhu cầu của người dân lao động, viên chức trẻ không chỉ giúp họ an cư mà còn củng cố niềm tin vào chính quyền đô thị. Theo dự thảo, nguồn vốn cho vay đối với NƠXH sẽ được lấy từ ngân sách địa phương, ủy thác qua NHCSXH để cho đối tượng đủ điều kiện vay. Ngoài nhóm người mua, thuê mua NƠXH và nhà ở cho lực lượng vũ trang, mức lãi suất ưu đãi này cũng sẽ áp dụng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo xây dựng hoặc sửa chữa nhà ở, học sinh, sinh viên vay vốn học tập, cũng như lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Đây được xem là bước đi nhất quán của Hà Nội trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, gắn với chủ trương của T.Ư về phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp và bảo đảm mọi người dân đều có chỗ ở phù hợp.

“Việc TP chủ động đề xuất giảm lãi suất là một tín hiệu đáng mừng, thể hiện rõ vai trò điều tiết Nhà nước đối với lĩnh vực NƠXH vốn đang gặp nhiều khó khăn về cung và cầu. Khi lãi suất vay giảm, người dân có thêm động lực để tiếp cận nhà ở, đồng thời các dự án NƠXH cũng sẽ được kích thích tiêu thụ nhanh hơn, tránh tình trạng ế ẩm hay chậm giải ngân vốn vay như thời gian qua” – Phó Chủ tịch Câu lạc bộ BĐS Hà Nội Nguyễn Thế Điệp nhìn nhận.

Cần cơ chế linh hoạt, nguồn vốn ổn định

Trên thực tế, đề xuất mức lãi suất 4.8%/năm cho vay mua NƠXH không phải là mới, mà đây là mức lãi suất chuẩn cho vay đối với NƠXH, nhà thu nhập thấp đã được Chính phủ triển khai thực hiện từ năm 2017 đến hết năm 2024. Nhưng căn cứ theo Nghị định 100/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, quy định lãi suất vay mua NƠXH trong năm 2025 tại

NHCSXH là 6,6%/năm. Trong khi đó, với gói tài chính 120.000 tỷ đồng tại các ngân hàng thương mại do Nhà nước chỉ định dành cho người trẻ mua nhà được Ngân hàng Nhà nước quy định tại Văn bản số 5312/2025/NHNN-CSTT, áp dụng từ ngày 1/7/2025 đến 31/12/2025, mức lãi suất được xác định trong 5 năm đầu tiên kể từ thời điểm giải ngân đầu tiên là 5,9%/năm, thấp hơn lãi suất quy định tại Nghị định 100/2024/NĐ-CP. Tuy nhiên mức này vẫn được cho là quá cao so với thu nhập của người lao động và chỉ được áp dụng trong thời gian ngắn, nên tính đến hết quý II/2025, giải ngân mới chỉ đạt khoảng 3.400 tỷ đồng, trong đó cho chủ đầu tư vay chiếm tới 2.900 tỷ đồng tại 21 dự án.

Khảo sát gần đây của Viện Nghiên cứu kinh tế – xã hội Hà Nội cho thấy, 70% người có nhu cầu mua NƠXH cho biết họ không thể vay được vốn ngân hàng hoặc vay với lãi suất quá cao so với khả năng chi trả. Với thu nhập trung bình khoảng 10 – 15 triệu đồng/tháng, việc trả nợ vay nhà với lãi suất 6,6% là gánh nặng rất lớn, khiến nhiều người dù có nhu cầu thực nhưng vẫn phải chấp nhận thuê trọ dài hạn. Do đó, đề xuất hạ lãi suất xuống 4,8%/năm của TP Hà Nội được đánh giá là bước đi đúng và kịp thời trong bối cảnh áp lực an cư của người dân ngày càng tăng cao, do sự gia tăng không ngừng về giá nhà ở.

“Lãi suất ưu đãi 4,8%/năm thể hiện sự quan tâm cụ thể, thiết thực của chính quyền đối với người yếu thế, nhưng quan trọng hơn, nó cho thấy Hà Nội sẵn sàng chia sẻ nguồn lực ngân sách để thúc đẩy an sinh, thay vì chỉ trông chờ vào nguồn vốn từ T.Ư. Chính sách này nếu được triển khai hiệu quả sẽ góp phần giảm áp lực di cư tự phát, giúp người lao động có điều kiện an cư tại chỗ, ổn định việc làm và đời sống” - TS Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế nhấn mạnh.

Đề xuất giảm lãi suất vay xuống 4,8%/năm không chỉ giúp người thu nhập thấp dễ dàng hơn trong việc vay vốn mua nhà, mà còn tạo “cú hích” lan tỏa tới các nhóm chính sách khác. Khi mức vay ưu đãi áp dụng cả với hộ nghèo, cận nghèo sửa chữa nhà ở hay học sinh, sinh viên vay học tập, chính sách này mang tính bao trùm, hướng tới an sinh toàn dân. Tuy nhiên, bài toán cân đối ngân sách và khả năng thực thi là những thách thức đặt ra cho chính quyền TP khi chính sách đi vào cuộc sống. Nếu mở rộng phạm vi áp dụng mức lãi suất 4,8%/năm cho nhiều đối tượng, nguồn vốn ủy thác cũng cần được tăng đáng kể, tránh tình trạng “có chính sách mà không có tiền để cho vay”.

“Hà Nội cần xây dựng cơ chế bù lãi suất rõ ràng, bảo đảm dòng vốn ổn định và bền vững, nếu chỉ giảm lãi suất mà không bố trí ngân sách tương ứng để bù phần chênh lệch, các ngân hàng chính sách sẽ khó bảo đảm hoạt động, khi đó chính sách ưu đãi sẽ mất tác dụng. TP có thể xem xét kết hợp nguồn vốn từ ngân sách với huy động xã hội hóa, ví dụ thông qua phát hành trái phiếu đô thị hoặc hợp tác với các tổ chức tài chính để có nguồn vốn dài hạn, chi phí thấp hơn” - TS Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính ngân hàng phân tích.

Còn theo TS.KTS Hoàng Hữu Phê -chuyên gia về quy hoạch và quản lý đô thị, nhiều địa phương trong nước từng triển khai chính sách tương tự, như TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Đồng Nai… đều cho thấy hiệu quả tích cực nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, ngân hàng và DN phát triển nhà ở. Đơn cử, tại Đồng Nai, Chương trình NƠXH Becamex đã cho phép người lao động mua nhà chỉ với một phần nhỏ giá trị ban đầu, phần còn lại được vay với lãi suất thấp trong thời gian dài, giúp hàng chục nghìn công nhân được an cư.

Trong khi đó, kinh nghiệm quốc tế từ Singapore, Hàn Quốc cho thấy, chính phủ luôn đóng vai trò dẫn dắt thị trường NƠXH, thông qua việc kiểm soát giá bán, hỗ trợ vay vốn và đầu tư hạ tầng đồng bộ quanh các khu nhà ở giá rẻ. TP Hà Nội hoàn toàn có thể học hỏi mô hình này, hình thành các khu NƠXH gắn với khu công nghiệp, trường học, bệnh viện giúp người dân vừa có việc làm, vừa có nơi ở ổn định.