Theo Financial Times, một nhóm gồm 16 nhà sản xuất và kinh doanh kim cương quốc tế hàng đầu, bao gồm De Beers - công ty khai thác kim cương lớn nhất thế giới, đã chỉ trích đề xuất mới nhất của EU và G7 về việc siết cấm vận với kim cương Nga.
Trong lá thư gửi đến Trung tâm Kim cương Thế giới Antwerp (AWDC) có trụ sở tại Bỉ hôm 21/9, các nhà sản xuất kim cương nói rằng đề xuất của phương Tây “không minh bạch và thiếu trách nhiệm”.
Trước đó, hôm 15/9 vừa qua, Reuters dẫn lời một quan chức Bỉ cho biết nhóm G7 dự định thông qua lệnh cấm nhập khẩu kim cương Nga trong vòng 2 đến 3 tuần tới. Quy định này dự kiến sẽ bắt đầu có hiệu lực từ 1/1/2024. Một khi có hiệu lực, việc mua hàng sẽ chịu ảnh hưởng của lệnh cấm trực tiếp trong khi lệnh cấm vận gián tiếp sẽ được tiến hành sau đó.
Lệnh cấm gián tiếp sẽ đưa ra một hệ thống theo dõi bao gồm kiểm tra thực tế các gói hàng chứa đá quý và dữ liệu truy xuất nguồn gốc bắt buộc đối với các nhà sản xuất và kinh doanh kim cương. Biện pháp này được thiết kế để hạn chế hoạt động buôn bán xuyên biên giới đối với đá quý của Nga trong khi kim cương có nguồn gốc hỗn hợp cũng sẽ bị cấm khỏi thị trường G7.
Trong khi đó, tờ Bloomberg hôm 20/9 đưa tin, EU cũng lên kế hoạch nhắm vào kim cương Nga trong gói trừng phạt thứ 12 dự kiến sẽ được công bố vào đầu tháng 10 tới.
Những nỗ lực trước đây nhằm trừng phạt đá quý của Nga ở châu Âu đã vấp phải sự phản đối từ các quốc gia nhập khẩu hàng đầu như Bỉ - nơi có trung tâm giao dịch kim cương lớn nhất thế giới ở Antwerp.
Chính quyền Brussels lập luận rằng một lệnh cấm đơn giản mà không có thỏa thuận toàn cầu sẽ chỉ chuyển hoạt động buôn bán đá quý sinh lợi sang nơi khác. Tuy nhiên, Bỉ cũng nêu phương án riêng nhằm hạn chế giao dịch kim cương Nga trên thị trường đá quý toàn cầu.
Theo đề xuất của Bỉ, nhóm G7 sẽ giới thiệu một hệ thống theo dõi kim cương, tương tự như hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Cơ chế này sẽ cho phép G7 ngăn chặn các giao dịch kim cương có nguồn gốc từ Nga trên thị trường G7.
AWDC cho biết họ đã gửi đề xuất cuối cùng đến các nước G7 và Ủy ban châu Âu sau khi tiến hành “các cuộc tham vấn rộng rãi giữa các chính phủ” trong nhiều tháng qua.
Một quan chức chính phủ Bỉ giấu tên cảnh báo, Bỉ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng do biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với kim cương Nga. “Bỉ sẽ chịu tổn thất lớn từ lệnh cấm với kim cương Nga. Trung tâm Kim cương thế giới Antwerp có doanh thu 47 tỷ euro (50,3 tỷ USD) mỗi năm, trong đó 40% kim cương giao dịch tại đây có xuất xứ từ Nga” – quan chức này nói với hãng tin RIA Novosti.
Mỹ và Anh đã cấm nhập khẩu kim cương thô của Nga, mặc dù Washington vẫn cho phép nhập khẩu đá quý được khai thác ở Nga nếu chúng đã trải qua giai đoạn xử lý đáng kể ở các nước khác. Canada và New Zealand đã áp dụng các biện pháp tương tự chống lại công ty khai thác mỏ khổng lồ Alrosa của Nga.
Mặc dù vậy, hiện chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy việc các công ty Mỹ mua kim cương của Nga thông qua Ấn Độ sẽ vi phạm các lệnh trừng phạt.
Công ty khai thác mỏ khổng lồ Alrosa (Nga) hiện chiếm khoảng 30% thị phần kim cương toàn cầu và hơn 90% kim cương được cắt, đánh bóng ở Ấn Độ. Sau khi được gia công tại Ấn Độ, các viên đá quý sẽ nhận giấy chứng nhận từ cơ quan quản lý của quốc gia Nam Á.
Trên thực tế, Nga cũng đã chuyển hoạt động buôn bán kim cương của mình sang các thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), Armenia và Belarus. Trong khoảng thời gian gần đây, những thị trường này đều chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về kim cương thô và kim cương cắt từ Nga.
