Gỡ “nút thắt” Quốc lộ 51: phà biển hay tuyến đường vượt biển?

Kỳ vọng thêm một trục kết nối mới

Tuyến Quốc lộ 51 đóng vai trò huyết mạch trong kết nối TP Hồ Chí Minh (cũ) với Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) và cụm cảng quốc tế Cái Mép – Thị Vải. Tuy nhiên, nhiều năm qua, tuyến đường này liên tục rơi vào tình trạng quá tải nghiêm trọng, nhất là vào các dịp lễ, cuối tuần, khi lượng phương tiện tham gia giao thông tăng vọt.

Nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa giữa các địa phương sẽ còn tăng mạnh, khiến áp lực lên hạ tầng hiện hữu Quốc lộ 51 ngày càng lớn. Nếu không có những phương án thêm trục kết nối kịp thời và hiệu quả, thì vấn nạn ùn tắc kéo dài và gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trước tình hình này, Tập đoàn Vingroup mới đây đã đề xuất tặng 3 chiếc phà 200 tấn cho TP Hồ Chí Minh để bổ sung phương tiện cho tuyến Bình Khánh – Cần Giờ, đồng thời đề xuất một dự án xây dựng tuyến đường vượt biển nối Cần Giờ với Vũng Tàu.

Đề xuất này được kỳ vọng sẽ mở thêm một trục kết nối mới từ TP Hồ Chí Minh (cũ) đến Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), giảm áp lực cho Quốc lộ 51 và các tuyến cao tốc đang quá tải. Nếu tuyến đường vượt biển được triển khai, việc đi lại giữa Cần Giờ và Vũng Tàu sẽ thuận tiện hơn đáng kể, đặc biệt cho người dân khu vực phía Nam TP Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp logistics.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, các phương án này cần được đánh giá kỹ lưỡng về tác động môi trường, đặc biệt vì Cần Giờ là khu dự trữ sinh quyển thế giới, nơi đóng vai trò quan trọng trong điều tiết khí hậu và bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Theo các chuyên gia quy hoạch và môi trường đô thị, nhận định, nếu xây đường vượt biển qua Cần Giờ, cần đảm bảo có quy hoạch hạ tầng đồng bộ, không ảnh hưởng tới giao thông đường thủy, không xâm hại khu rừng ngập mặn, đồng thời cần tính toán kỹ mật độ giao thông để không làm phá vỡ cấu trúc sinh thái vốn rất mong manh của khu vực này.

Phà biển hiện hữu là giải pháp khả thi trong ngắn hạn

Trong khi các phương án đầu tư cầu còn đang trong giai đoạn đề xuất và nghiên cứu, tuyến phà biển Cần Giờ – Vũng Tàu do Công ty TNHH MTV Quốc Chánh vận hành từ trước đến nay đã trở thành một giải pháp đi lại hiệu quả, an toàn và tiết kiệm.

Tuyến phà này không chỉ phục vụ hành khách mà còn vận chuyển cả phương tiện như ô tô, xe máy, hàng hóa – giúp tiết kiệm đáng kể thời gian cho người dân, doanh nghiệp. Đây là phương án không cần đi vòng qua Quốc lộ 51 hoặc cao tốc Long Thành – Dầu Giây, đồng thời tránh được ùn tắc vào giờ cao điểm.

Theo Giám đốc Công ty Quốc Chánh - ông Nguyễn Quốc Chánh: “Hiện tại, chúng tôi vận hành ổn định, đủ phà phục vụ tuyến Cần Giờ – Vũng Tàu. Giá vé giữ ở mức hợp lý để người dân dễ tiếp cận, di chuyển lại nhanh. Đặc biệt, cuối năm 2025, chúng tôi sẽ đưa vào hoạt động một chiếc phà mới có tải trọng trên 300 tấn, giúp nâng cao năng lực vận chuyển và tăng tần suất phục vụ".

Giải pháp phát triển tuyến phà được đánh giá là khả thi trong ngắn hạn, có chi phí đầu tư thấp hơn, ít ảnh hưởng môi trường và có thể điều chỉnh linh hoạt theo nhu cầu thực tế.

Bài toán giao thông kết nối TP Hồ Chí Minh (cũ) và Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) không thể chỉ giải quyết bằng một vài dự án đơn lẻ, mà cần một chiến lược tổng thể, đồng bộ. Bên cạnh các tuyến đường bộ, cần tính đến tiềm năng của giao thông thủy, tuyến đường sắt nhẹ và phát triển logistics xanh.

Yếu tố môi trường và cộng đồng phải được đặt ngang hàng với phát triển hạ tầng. Cần thực hiện đánh giá tác động môi trường nghiêm ngặt, bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn Cần Giờ và bờ biển Vũng Tàu, đồng thời xây dựng cơ chế bồi thường, tái định cư công bằng cho dân cư bị ảnh hưởng. Công nghệ thông minh (ITS), quản lý giao thông dựa trên dữ liệu và các phương tiện giao thông xanh nên được tích hợp để giảm phát thải và tăng hiệu quả.

Việc doanh nghiệp tư nhân chủ động tham gia vào giải pháp hạ tầng là tín hiệu tích cực, song đòi hỏi TP Hồ Chí Minh phải có cơ chế phối hợp công – tư minh bạch, hiệu quả và lâu dài, tránh chồng chéo và lãng phí nguồn lực.