Học sinh chung sức cùng Hà Nội trên hành trình chuyển đổi số

Những “nhà sáng chế nhí” ấy đang trở thành minh chứng sinh động cho một thế hệ công dân số năng động, sáng tạo, sẵn sàng đồng hành cùng tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Từ ý tưởng sáng tạo đến sản phẩm công nghệ thực tiễn

Những năm gần đây, Hội thi Tin học trẻ TP Hà Nội đã trở thành bệ phóng cho nhiều ý tưởng công nghệ của học sinh. Năm 2025, hàng loạt sản phẩm độc đáo được trình làng, thể hiện tư duy đột phá và năng lực áp dụng công nghệ vào đời sống. Điểm nổi bật là các sản phẩm này không dừng lại ở tính thử nghiệm mà đã bước đầu chứng minh được khả năng ứng dụng trong thực tiễn.

Tiêu biểu là Hệ thống tuyển sinh trực tuyến – Lê Văn Thiêm Connect của em Nguyễn Hoàng Anh Tuấn (lớp 10T2, Trường THPT Lê Văn Thiêm). Sản phẩm đạt giải Nhất khối trung học phổ thông tại Hội thi Tin học trẻ Hà Nội lần thứ 30. Đây là một nền tảng số hỗ trợ quy trình tuyển sinh, giúp nhà trường giảm đáng kể khối lượng công việc hành chính, đồng thời mang đến trải nghiệm thuận tiện cho phụ huynh, học sinh. Hoàng Anh Tuấn chia sẻ: “Việc triển khai hệ thống tuyển sinh trực tuyến giúp nhà trường giảm thiểu khối lượng lớn công việc hành chính liên quan đến xử lý hồ sơ, nhập liệu và xác minh thông tin”.

Không chỉ dừng ở cấp phổ thông, tư duy “chuyển đổi số” đã bén rễ từ lứa tuổi THCS. Hai học sinh lớp 8A2 Trường THCS Chu Văn An – Long Biên là Nguyễn Tăng Huy và Nguyễn Đình Minh Đức đã tạo ra phần mềm dạy luật giao thông và thực hành sa hình bằng công nghệ thực tế ảo (VR) dành cho người sử dụng xe đạp điện. Thay vì tiếp cận luật lệ qua sách vở khô khan, học sinh có thể tham gia các buổi học trực quan, sinh động ngay trong lớp học. Nguyễn Tăng Huy cho biết: “Thông qua các nội dung trực quan, mô phỏng thực tế và bài kiểm tra tương tác sử dụng công nghệ VR, các bạn có thể dễ dàng nắm bắt kiến thức, rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống và tuân thủ các quy tắc an toàn, góp phần xây dựng ý thức giao thông tốt hơn”.

Ở một lĩnh vực khác, hai học sinh Trường Tiểu học & THCS FPT Cầu Giấy – Lê Quang Thắng và Bùi Ngọc Diệp lại tập trung vào bài toán ùn tắc giao thông đô thị. Với sản phẩm “Giao thông xanh với AI”, các em sử dụng công nghệ nhận diện YOLO để xây dựng hệ thống giám sát và điều khiển giao thông tự động. Giải pháp được kỳ vọng sẽ tối ưu luồng phương tiện tại các giao lộ, góp phần giảm thiểu ùn tắc – một vấn đề nóng của đô thị lớn. “Chúng em đã tìm tòi làm sản phẩm với mong muốn xây dựng một hệ thống giám sát và điều khiển giao thông tự động dựa trên công nghệ AI YOLO nhận diện phương tiện, giúp tối ưu hóa luồng giao thông tại các giao lộ”, Lê Quang Thắng nhấn mạnh.

Điểm chung giữa các sáng chế này là khả năng kết nối chặt chẽ giữa ý tưởng sáng tạo và yêu cầu thực tiễn. Các em học sinh đã biết khai thác công nghệ để giải quyết những vấn đề xã hội, từ cải cách hành chính trong giáo dục đến an toàn giao thông và quản lý đô thị. Đây chính là tinh thần cốt lõi của chuyển đổi số: lấy công nghệ làm công cụ, lấy hiệu quả xã hội làm thước đo.

Công nghệ khơi mở khát vọng và năng lực công dân số

Không chỉ dừng lại ở cuộc thi, nhiều sản phẩm đã bắt đầu được đưa vào thử nghiệm và sử dụng thực tế. Phần mềm dạy luật giao thông bằng VR đã được ứng dụng tại trường, mang lại hứng thú học tập cho học sinh. Hệ thống tuyển sinh trực tuyến - Lê Văn Thiêm Connect hiện đang được triển khai thử nghiệm tại Trường THPT Lê Văn Thiêm và đã có nhiều đơn đăng ký được xử lý thành công. Kết quả này cho thấy tính hiệu quả và khả năng ứng dụng rộng rãi của sản phẩm. Tác giả Nguyễn Hoàng Anh Tuấn bày tỏ mong muốn trong tương lai sẽ tích hợp thêm trí tuệ nhân tạo (AI) để tư vấn tuyển sinh, phát triển đa nền tảng và hỗ trợ nhiều trường học khác”.

Điều này cho thấy, đối với thế hệ học sinh, công nghệ không chỉ là công cụ học tập mà còn là ngôn ngữ sáng tạo. Các em sử dụng công nghệ để diễn đạt ý tưởng, giải quyết vấn đề và hiện thực hóa khát vọng thay đổi xã hội. Đây cũng là minh chứng cho hiệu quả của giáo dục STEM và những nỗ lực đưa tư duy số vào trường học.

Ở góc độ xã hội, những sáng chế của học sinh mang ý nghĩa sâu xa hơn: chúng khơi gợi niềm tin về một thế hệ công dân số vừa sáng tạo, vừa có trách nhiệm. Thay vì thụ động tiếp nhận công nghệ, các em chủ động làm chủ và sáng tạo với công nghệ để phục vụ cộng đồng. Trong bối cảnh quốc gia đang triển khai Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, nguồn lực con người chính là yếu tố quyết định. Việc ươm mầm tài năng công nghệ ngay từ lứa tuổi học sinh là bước chuẩn bị vững chắc cho tương lai.

Không phải ngẫu nhiên mà Hội thi Tin học trẻ toàn quốc – được tổ chức thường niên từ năm 1995 – đã trở thành một trong những hoạt động trọng điểm thúc đẩy giáo dục STEM. Qua 31 năm, sân chơi này không chỉ tạo cơ hội giao lưu, học hỏi mà còn rèn luyện cho học sinh tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề bằng công nghệ – những kỹ năng cốt lõi của công dân trong thời đại số.

Theo Phó Bí thư Thành đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội thành phố Hà Nội Đào Đức Việt: “Năm nay, nhiều sản phẩm sáng tạo của học sinh mang tính đột phá, gắn liền với đời sống và thời sự. Các sản phẩm phần mềm sáng tạo với nhiều ý tưởng phong phú, mang tính ứng dụng thực tế cao. Từ các sản phẩm sáng tạo vượt trội trên cho thấy Hội thi Tin học trẻ là sân chơi trí tuệ hấp dẫn, mở ra cơ hội để các em học sinh từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông thể hiện đam mê, khả năng tìm tòi, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập”.

Thúc đẩy phong trào công nghệ học đường

Sự thành công của đoàn Hà Nội tại Hội thi Tin học trẻ toàn quốc 2025 – với Giải Nhất toàn đoàn, 2 giải Nhất, 3 giải Nhì, 7 giải Ba và 3 giải Khuyến khích – là minh chứng rõ rệt cho một phong trào học sinh đam mê công nghệ lan tỏa rộng khắp. Đây không chỉ là niềm tự hào cho học sinh Thủ đô mà còn là tín hiệu lạc quan cho tiến trình xây dựng nguồn nhân lực số của cả nước.

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng đóng vai trò trung tâm trong phát triển kinh tế - xã hội, việc phát hiện, nuôi dưỡng và bồi dưỡng các tài năng công nghệ từ lứa tuổi học đường cần được coi là nhiệm vụ chiến lược. Những sáng chế học sinh tạo ra, dù còn giản đơn, nhưng phản ánh tư duy đột phá và năng lực giải quyết vấn đề – chính là nền tảng để phát triển các doanh nghiệp công nghệ trong tương lai.

Thành đoàn – Hội đồng Đội TP Hà Nội khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành, nâng cao chất lượng hội thi, khơi dậy tiềm năng sáng tạo của thanh thiếu niên, đồng thời thúc đẩy phong trào nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong học tập. Đây cũng là cách để giáo dục công dân số: không chỉ biết sử dụng công nghệ mà còn biết sáng tạo, làm chủ công nghệ.

Từ góc nhìn rộng hơn, tài năng công nghệ của học sinh là nguồn vốn xã hội đặc biệt. Nếu được đầu tư đúng mức, nguồn vốn này sẽ tạo ra lực lượng nhân lực trẻ, năng động, sáng tạo, góp phần thực hiện khát vọng “Việt Nam hùng cường trong kỷ nguyên số”. Trong hành trình ấy, những sản phẩm công nghệ học đường không chỉ là mô hình thử nghiệm, mà là hạt giống cho tương lai.

Các sản phẩm sáng tạo từ học sinh Thủ đô trong năm 2025 đã cho thấy một thực tế quan trọng: công nghệ đang thực sự trở thành công cụ để thế hệ trẻ kiến tạo xã hội số. Từ hệ thống tuyển sinh trực tuyến đến phần mềm VR dạy giao thông và giải pháp AI cho điều tiết giao thông, mỗi sáng chế đều phản ánh khát vọng và năng lực của thế hệ học sinh mới.