Khi “gánh nặng” chứng chỉ tin học, ngoại ngữ với công chức chính thức được gỡ bỏ

Như nhiều ý kiến nhận định, đây là quy định rất phù hợp thực tiễn, giúp nhiều công chức, viên chức thở phào “bỏ được gánh nặng” chứng chỉ. Trước khi ban hành Thông tư 02/2021/TT-BNV quy định mã số, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ và xếp lương đối với các ngạch công chức chuyên ngành hành chính và công chức văn thư này, Bộ Nội vụ đã Bộ Nội vụ đề xuất, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ một số nội dung như: Đề nghị bỏ quy định bắt buộc về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học trong công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, nâng ngạch công chức, thăng hạng viên chức, bao gồm: Bỏ quy định bắt buộc về chứng chỉ ngoại ngữ của 74 ngạch công chức và 155 chức danh nghề nghiệp viên chức; bỏ quy định bắt buộc về chứng chỉ tin học của 74 ngạch công chức và 142 chức danh nghề nghiệp viên chức.

Điểm mới của Thông tư này là chính thức bãi bỏ tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ về chứng chỉ ngoại ngữ và chứng chỉ tin học của công chức chuyên ngành hành chính và công chức chuyên ngành văn thư.

Cụ thể, đối với ngạch chuyên viên cao cấp, về tiêu chuẩn trình độ đào tạo bồi dưỡng, Thông tư 02 của Bộ Nội vụ chỉ yêu cầu bằng tốt nghiệp đại học ngành phù hợp trở lên; bằng tốt nghiệp cao cấp lý luận chính trị hoặc bằng cao cấp lý luận chính trị - hành chính hoặc giấy xác nhận trình độ tương đương; chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước theo chuẩn ngạch chuyên viên cao cấp.

Đối với ngạch chuyên viên chính, chuyên viên, tiêu chuẩn về trình độ đào tạo bồi dưỡng là: Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên với ngành hoặc chuyên ngành đào tạo phù hợp lĩnh vực công tác; có chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn ngạch chuyên viên hoặc chuyên viên chính.

So với quy định hiện hành, tất cả ngạch công chức chuyên ngành hành chính và công chức chuyên ngành văn thư không còn cần chứng chỉ ngoại ngữ, tin học. Tuy nhiên, hai loại công chức này phải có kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cơ bản, sử dụng được ngoại ngữ ở trình độ tương đương với yêu cầu của vị trí việc làm.

Đón nhận quy định này, nhiều ý kiến đồng tình, thực tế chương trình học tập của các cấp học đã giúp học sinh, sinh viên được trang bị kiến thức về ngoại ngữ, tin học. Hiện các cơ sở đào tạo đã có quy định về chuẩn đầu ra phải đạt trình độ ngoại ngữ, tin học theo các cấp độ tương ứng, chính vì vậy, việc cho phép sử dụng bằng tốt nghiệp chuyên môn, trong đó có đào tạo liên quan liên quan đến ngoại ngữ, tin học để thay thế cho các loại chứng chỉ về ngoại ngữ, tin học là hoàn toàn hợp lý. Quy định như vậy vừa giản lược thủ tục hành chính; vừa tránh lãng phí về thời gian, công sức, tiền của cho công chức, viên chức.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Công chức Viên chức (Bộ Nội vụ) Nguyễn Tư Long, chúng ta đang thực hiện quản lý công chức theo vị trí việc làm, nên việc giảm văn bằng chứng chỉ cũng có nghĩa đối với những vị trí việc làm nào cần thiết tương ứng với trình độ nào thì mới cần đáp ứng ở trình độ như vậy, sẽ giảm rất nhiều hệ quả của văn bằng chứng chỉ. Như một công chức làm ở vị trí việc làm không cần đến trình độ tiếng Anh B2, B1 nhưng nếu vẫn yêu cầu những công chức đó đi học thì sẽ dẫn đến hệ quả là mua văn bằng chứng chỉ, văn bằng chứng chỉ giả…

Từ tính toán về lợi ích về kinh tế của Bộ Nội vụ cũng cho thấy, về tổng thể, ví dụ cứ 1 văn bằng chứng chỉ đi học 2,5-3 triệu. Đội ngũ công chức có khoảng 300.000 người, nếu khoảng 200.000 người phải đi hoàn thiện trong thời gian còn lại, nhân lên có thể tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, chưa kể thời gian, chi phí xã hội,  phức tạp trong quá trình phải đi học.

Nhiều chuyên gia về pháp luật cũng đánh giá, quy định mới này là rất cần thiết và kịp thời. Mặc dù chúng ta không phủ nhận giai đoạn đầu, nhu cầu phát triển, nâng cao năng lực công chức, viên chức, mỗi người phải trang bị về kiến thức tin học ngoại ngữ. Nhưng so với xu thế phát triển, việc bắt buộc có chứng chỉ ngoại ngữ và tin học là không cần thiết. Hơn nữa, về mặt xã hội, quy định mới cũng làm triệt tiêu những tiêu cực phát sinh như làm giả bằng cấp, cơ sở đào tạo “mua bán” bằng cấp…

Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng và yêu cầu công việc,  mỗi công chức, viên chức vẫn cần nâng cao trình độ để đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm. Đồng thời, theo ý kiến từ cơ sở, trong Thông tư vẫn có quy định ràng buộc tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cụ thể ứng với từng ngạch công chức. Do đó, việc thẩm định trình độ kỹ năng ngoại ngữ và tin học như thế nào để đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm thì cần có quy định, hướng dẫn cụ thể để tạo điều kiện cho các đơn vị thực hiện.