Mọi người cũng đều biết rằng huyết áp cao không được điều trị có thể dẫn đến đau tim và đột quỵ. Nhưng liệu điều trị huyết áp cao có thể làm giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ không?
Huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ gây suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ?
Sa sút trí tuệ là một hội chứng suy giảm trí nhớ, suy nghĩ, hành vi và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Bệnh này không chỉ tác động xấu đến thể chất, tâm lý xã hội và kinh tế của người bị sa sút trí tuệ mà còn cả với những người chăm sóc họ. Chứng sa sút trí tuệ chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn tuổi, song bệnh nó không chỉ là một quá trình lão hóa bình thường mà còn là hậu quả một số yếu tố bệnh tật.
Các nghiên cứu cho biết nguy cơ gây sa sút trí tuệ còn có thể do béo phì và tăng huyết áp ở tuổi trung niên; huyết áp thấp ở người cao tuổi; đái tháo đường; nhồi máu não đa ổ; tăng mỡ máu; thói quen uống rượu hoặc/và dùng chất kích thích; tiền sử gia đình có người mắc hội chứng sa sút trí tuệ; trầm cảm…
Bài viết này chủ yếu đề cập đến cao huyết áp liên quan đến vấn đề suy giảm nhận thức (nhận thức bao gồm tư duy, trí nhớ, ngôn ngữ, sự chú ý và các khả năng tinh thần khác) và sa sút trí tuệ. Theo đó, các nhà nghiên cứu cho biết rằng nếu bạn bị huyết áp cao, bạn có nguy cơ cao bị suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ.
Tuy nhiên, chỉ vì huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ, điều đó không nhất thiết có nghĩa là giảm huyết áp cao sẽ làm giảm nguy cơ của bạn. Nhiều thứ trong khoa học nói chung, y học nói riêng cho thấy, hai sự việc liên quan nhau nhưng không nhất thiết cái này là nguyên nhân của cái kia.
Trên thực tế, đã có rất nhiều nghiên cứu về mối liên quan này. Một nghiên cứu mới đây nhất được thiết kế để đo lường tác động của việc giảm huyết áp cao đối với chứng sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức nhẹ. Nghiên đã kết luận rằng điều trị huyết áp tâm thu xuống dưới 120mmHg (so với thấp hơn 140mmHg) không làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu ở Ireland đã xem xét dữ liệu từ 14 nghiên cứu bao gồm gần 100.000 người tham gia, theo dõi trong thời gian trung bình hơn 4 năm. Họ phát hiện ra rằng những người lớn tuổi (trung bình 69 tuổi) giảm huyết áp thì ít có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức hơn (7,0% so với 7,5%). Như vậy, câu trả lời: Giảm huyết áp cao sẽ làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và suy giảm nhận thức.
Mối quan hệ giữa huyết áp cao và chứng sa sút trí tuệ
Điều gì, cách nào để giảm huyết áp cao làm giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ? Hầu hết những người bị sa sút trí tuệ không phải chỉ có một nguyên nhân. Hai hoặc thậm chí ba vấn đề khác nhau trong não khiến họ suy giảm nhận thức và dẫn đến suy giảm chức năng của họ.
Một nghiên cứu ước tính rằng tỷ lệ nguy cơ sa sút trí tuệ do bệnh mạch máu não - tức là đột quỵ là gần 25% ở những người bị mất trí nhớ đáng kể vào cuối đời. Các nhà nghiên cứu này cũng phát hiện ra rằng nguy cơ sa sút trí tuệ do bệnh Alzheimer cao hơn đáng kể, gần 40%.
Các nghiên cứu cho thấy, giảm huyết áp làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ vì nó làm giảm nguy cơ đột quỵ. Chính đột quỵ chứ không phải huyết áp cao là nguyên nhân dẫn đến suy giảm nhận thức. Tuy nhiên, lưu ý rằng các cơn đột quỵ thoáng qua có thể nhỏ đến mức người ta thậm chí không biết triệu chứng. Nhưng phát triển nhiều đột quỵ nhỏ này (hoặc một vài đột quỵ lớn) sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ mất trí nhớ của chúng ta.
Vậy huyết áp ở mức nào là tối ưu cho sức khỏe não bộ?
Theo nghiên cứu, mọi người ít có khả năng bị suy giảm nhận thức nhẹ hơn nếu huyết áp tâm thu của họ thấp hơn 120mmHg so với điều kiện kiểm soát là từ 120 - 140mmHg. Do đó, để có sức khỏe não bộ tối ưu, bạn nên giữ huyết áp tâm thu của bạn dưới 120mmHg là tốt nhất.
Có thể giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ bằng cách giảm huyết áp tâm thu xuống dưới 120mmHg. Chúng ta nên tập thể dục nhịp điệu, ăn theo chế độ ăn Địa Trung Hải, giữ cân nặng hợp lý. Nếu chế độ sinh hoạt và ăn uống vẫn chưa đủ để đưa mức huyết áp xuống ngưỡng lý tưởng thì nên đến bác sĩ để được cho thêm thuốc làm giảm và kiểm soát huyết áp.
