Theo nguồn gốc của thửa đất số 108, tờ bản đồ số 9 (diện tích 2.354m2, phường Bửu Hòa, TP Biên Hòa) nói trên được bà Hồ Thị Giàu kê khai đăng ký quyền sử dụng đất lần đầu, là đất ông Cao Văn Thầu khai phá sử dụng từ trước năm 1977. Đến năm 1982, đất được chuyển nhượng lại cho bố mẹ bà Giàu, và gia đình đã cất chòi lá để trồng trọt và nuôi cá.
Lấy ý kiến của dân cư xác nhận nguồn gốc đất
Sau khi cha mẹ bà Giàu đều mất, năm 2021 bà Giàu được hưởng thừa kế toàn bộ tài sản trên, theo văn bản phân chia tài sản được UBND phường Bửu Hòa (TP Biên Hòa) xác nhận. Bà Giàu thực hiện kê khai quyền đăng ký sử dụng đất lần đầu và lập hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận, được UBND phường Bửu Hòa xác nhận tình trạng đất sử dụng ổn định, không có tranh chấp với thời điểm thời điểm tạo lập tài sản gắn liền với đất năm 1995. Đồng thời đã thực hiện niêm yết danh sách công khai thuộc các trường hợp đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ).
Quá trình xét duyệt hồ sơ, do không đầy đủ giấy tờ pháp lý, nên UBND phường Bửu Hòa đã tiến hành lấy ý kiến của khu dân cư đối với nguồn gốc sử dụng đất như trên của bà Giàu. Theo đó, UBND phường đã có báo cáo (số 60/UBND ngày 17/3/2022) khẳng định việc sử dụng đất của bà Giàu tại thửa đất nêu như trên là đúng.
Trên cơ sở kiểm tra xác minh, báo cáo và kết quả xác nhận nguồn gốc như trên của UBND phường Bửu Hòa, Phòng TN&MT TP Biên Hòa đã tham mưu UBND TP Biên Hòa ký cấp Giấy CNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (số DB ngày 31/03/2022) cho bà Hồ Thị Giàu sử dụng, với diện tích 2.354m2 (trong đó có mục đích sử dụng đất ở đô thị 200m2 và đất nuôi trồng thủy sản là 2.154m2).
Cho phép cải tạo đất và cấp phép xây dựng
Sau khi được cấp Giấy CNQSDĐ, bà Giàu có đơn xin cải tạo đất nuôi trồng thủy sản để trồng cây lâu năm với lý do khu đất địa hình trũng thấp, ngập úng vào mùa mưa, toàn bộ diện tích đất bỏ hoang, lồi lõm, không thuận lợi cho việc canh tác nuôi trồng thủy sản.
Theo đề xuất của Phòng Kinh tế (văn bản số 230/PKT ngày 15/4/2022) về việc tham mưa xử lý đơn của bà Giàu, UBND TP Biên Hòa đã có văn bản (số 5394/UBND-KTN ngày 29/4/2022) thống nhất phương án cải tại đất của bà Giàu. Do vậy, bà Giàu đã thực hiện san lấp, cải tạo mặt bằng khu đất trên.
Ngày 5/4/2022, bà Giàu xin phép xây dựng nhà ở và được Phòng Quản lý đô thị tham mưu (tờ trình số 948/TTr-PQLĐT) và được UBND TP Biên Hòa cấp Giấy phép xây dựng có thời hạn (số 148/GPXD ngày 9/4/2022) với diện tích xây dựng là 99,8m2, và diện tích sàn xây dựng 214m2, số tầng 02 tầng.
Ngày 25/4/2022, bà Hồ Thị Giàu lập thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà Lê Thị Thu Hà. Sau đó, bà Hà lập thủ tục xin Giấy phép xây dựng có thời hạn. UBND TP Biên Hòa đã thu ban hành Quyết định thu hồi Giấy phép xây dựng có thời hạn (số 148/GPXD) đã cấp cho bà Giàu ngày 9/4/2022. Đồng thời cấp Giấy phép xây dựng (số 278/GPXD ngày 22/6/2022) cho bà Lê Thị Thu Hà tại thửa đất (số 108, tờ bản đồ số 9) đã xây dựng nói trên, với diện tích xây dựng 108m2, số tầng là 2 tầng.
Tỉnh chỉ đạo kiểm tra, làm rõ trách nhiệm…
Ngày 20/12/2023, ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Kinh tế và Đô thị, tại khu vực đất được dư luận phản ánh là chủ đất đã tự ý san lấp mặt bằng và xây dựng trái phép, hiện trang khu đất trên đã được san lấp, trên đất trồng nhiều cây ăn trái (dừa, xoài, mít…). Trên đất không có dấu hiệu cắm mốc phân lô, đồng thời tồn tại 3 căn nhà (2 tầng) liền kề đã xây dựng hoàn thiện chung trên diện tích đất khoảng 90m2.
Theo nhận định của Sở TN&MT Đồng Nai, việc UBND TP Biên Hòa xem xét cho hộ gia đình cá nhân thực hiện cải tạo đất để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Tuy nhiên, thửa đất nêu trên đã được UBND cấp Giấy chứng nhận với mục đích sử dụng là 200m2 đất ở và 2.154m2 đất nuôi trồng thủy sản. Vì vậy việc cải tạo lại thửa đất sẽ không đảm bảo việc sử dụng đất vào mục đích nuôi trồng thủy sản là không phù hợp với quy định (tại Điều 9 Luật Đất đai năm 2013).
Liên quan đến sự việc nói trên, mới đây UBND tỉnh Đồng Nai đã có công văn số 11230/UBND-KTN về việc rà soát, báo cáo nội dung sự việc, gửi Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai. Theo đó, ông Võ Văn Phi - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng: “Thửa đất nêu trên được UBND TP Biên Hòa cấp Giấy CNQSDĐ với mục đích sử dụng là 200 m2 đất ở, và 2.154 m2 đất nuôi trồng thủy sản. Việc cải tạo đất (thực tế không có thu hồi đất dư dôi mà phải vận chuyển đất từ nơi khác về bồi đắp nâng cao địa hình của thửa đất) sẽ không đảm bảo việc sử dụng đất vào mục đích nuôi trồng thủy sản theo Giấy CNQSDĐ đã cấp, việc này là không phù hợp”.
Với những vấn đề trên, lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo UBND TP Biên Hòa kiểm tra, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý xây dựng, cho phép hộ gia đình, cá nhân cải tạo đất (san lấp đất ao hồ đã được cấp giấy chứng nhận là đất nuôi trồng thủy sản).
Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng yêu cầu Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan tổ chức thanh tra, kiểm tra, xác minh làm rõ hồ sơ pháp lý đất đai (quá trình cấp Giấy CNQSDĐ, chuyển mục đích sử dụng đất, cải tạo đất, chuyển nhượng quyền sử dụng) và cấp Giấy phép xây dựng công trình trên đất. Tham mưu đề xuất trình UBND tỉnh xem xét, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra các sai phạm trong công tác quản lý đất đai, xây dựng tại địa phương.
