Lo nguy cơ phá sản nhiều vùng nguyên liệu sữa

Chăn nuôi bò sữa sụt giảm

Theo Hội Chăn nuôi Việt Nam, lĩnh vực chăn nuôi không chỉ nhằm đảm bảo an ninh dinh dưỡng cho đất nước, mà còn là sinh kế của hàng chục triệu người nông dân. Đây không chỉ là đặc thù, mà còn là lợi thế của nông nghiệp Việt Nam, nếu biết khai thác hợp lý.

Cụ thể, Chương trình phát triển chăn nuôi bò sữa giai đoạn 2000 - 2020 đã chứng minh Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển được ngành chăn nuôi và chế biến sữa từ nguồn nguyên liệu trong nước bằng phương thức và cách làm riêng.

Sự kết hợp hài hòa giữa chăn nuôi tập trung ở các công ty lớn và chăn nuôi trong các nông hộ đã đưa tốc độ tăng trưởng đàn bò. Sản lượng sữa tươi của Việt Nam liên tục ở mức cao với hai con số/năm, đứng đầu các nước trong khu vực, đạt được đa mục tiêu.

Tuy nhiên, những năm gần đây, thị trường sữa Việt Nam phát triển quá nóng, bùng nổ quá nhiều thương hiệu, sản phẩm sữa và từ sữa trên thị trường. Nguyên liệu sữa nhập khẩu “ồ ạt” gây nhiễu loạn thị trường, áp đảo nguồn nguyên liệu trong nước.

Điều này dẫn đến thực trạng là người tiêu dùng không biết lựa chọn sản phẩm sữa nào là đảm bảo chất lượng. Nguy hại hơn là tốc độ tăng trưởng của đàn bò sữa trong nước giảm sút “thê thảm”, nhất là đàn bò trong khu vực chăn nuôi nông hộ.

Khảo sát của Hội Chăn nuôi Việt Nam cho thấy, nhiều vùng chăn nuôi bò sữa truyền thống đang trên đà phá sản, như TP Hồ Chí Minh, Ba Vì (TP Hà Nội) hay Mộc Châu (tỉnh Sơn La). Riêng đàn bò sữa của TP Hồ Chí Minh hiện đã sụt giảm trên 50%.

Chuẩn hoá quy định sản xuất, kinh doanh

Để Việt Nam thực sự có ngành sữa phát triển bền vững, Bộ Công Thương đã xây dựng, hiện đang hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam thời kỳ 2025 - 2030, tầm nhìn 2045.

Trước bối cảnh khó khăn của ngành nguyên liệu sữa, nhiều ý kiến thống nhất quan điểm cần phát huy được những lợi thế trong nước, nhất là nguồn sữa tươi và nguyên liệu, phụ gia phong phú của ngành nông nghiệp nhiệt đới trong nước; hạn chế thấp nhất việc nhập khẩu các loại nguyên liệu mà trong nước có thể sản xuất được.

Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Xuân Dương nhấn mạnh, cần phát triển chương trình dinh dưỡng (chương trình sữa) học đường bằng các sản phẩm sữa tươi, như kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới đã làm rất thành công.

“Điều này vừa giúp trẻ em có được nguồn dinh dưỡng tốt nhất, vừa thúc đẩy ngành chăn nuôi trong nước phát triển. Tiềm năng chăn nuôi gia súc cho sữa của Việt Nam, hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu này…” - ông Nguyễn Xuân Dương nhìn nhận.

Đại diện Hội Chăn nuôi Việt Nam cũng cho rằng, cần hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quy định minh bạch, rõ ràng, dễ phân biệt các sản phẩm sữa và từ sữa, nhất là giữa sữa tươi với sữa nước (sữa bột pha nước), để người tiêu dùng biết trong lựa chọn sử dụng và người sản xuất, kinh doanh, cơ quan quản lý thực hiện.

Nhiều ý kiến chuyên gia cũng nhìn nhận, việc đưa quy định, bắt buộc các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa phải có vùng hoặc gắn với vùng nguyên liệu sữa nguyên liệu trong nước, hoặc phải sử dụng tối thiểu bao nhiêu % nguyên liệu sữa tươi trong nước là vấn đề quan trọng, hướng đến phát triển toàn diện ngành sữa Việt Nam, vì mục tiêu cao cả nhất cho sức khỏe cộng đồng và sản xuất trong nước.