"Trước đó, Tổng thư ký Guterres đã gửi một lá thư cho phía Nga nêu rõ các đề xuất nhằm khôi phục Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen. Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi mong muốn ông Guterres tiếp tục gửi một bản đề xuất thứ hai đối với Moscow liên quan đến vấn đề này. Đề xuất mới sẽ bao gồm các vấn đề về bảo hiểm và kết nối với hệ thống SWIFT. Và chắc chắn nó sẽ tạo cơ hội để Nga quay trở lại thỏa thuận ngũ cốc quan trọng tại Biển Đen” - Tass dẫn phát biểu của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh Nhóm G20 ở New Dwlhi, Ấn Độ hôm 10/9.
Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ lưu ý rằng ông "vẫn chưa mất hy vọng về việc nối lại thỏa thuận ngũ cốc".
Cũng trong bài phát biểu tại cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh G20, Tổng thống Erdogan khẳng định, Nga không thể bị loại khỏi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen và không có tiến trình nào khả thi nếu Moscow không tham gia sáng kiến này.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ: “Tôi có cơ hội tại hội nghị thượng đỉnh để thảo luận chi tiết về Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, nhằm giúp tránh được một cuộc khủng hoảng lương thực trên thế giới. Như chúng ta đã biết thỏa thuận này đã được gia hạn 3 lần và nhờ sáng kiến này 30 triệu tấn ngũ cốc đã được chuyển đến nhiều nơi trên thế giới".
Ông đồng thời thông báo về một cuộc họp sắp diễn ra liên quan đến vấn đề này giữa các đại diện của Nga, Ukraine và Liên hợp quốc (LHQ) nhưng không nêu rõ thời gian hay địa điểm chính xác.
Nga bác đề xuất của LHQ về Sáng kiến Biển Đen
Tờ Bild hôm 8/9 đưa tin Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres hôm 28/8 đã gửi cho Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov các đề xuất cụ thể nhằm khôi phục Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen vốn đã hết hạn từ tháng 7 năm nay.
Các đề xuất của Tổng thư ký LHQ gồm kết nối lại một chi nhánh của Ngân hàng Nông nghiệp Nga với hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT, thiết lập một nền tảng bảo hiểm, dỡ bỏ phong tỏa tài sản ở nước ngoài của các công ty sản xuất phân bón Nga và cho phép các tàu của Nga cập bến các cảng châu Âu.
Đổi lại, LHQ muốn Nga bảo đảm Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được nối lại ngay lập tức và đầy đủ.
Phía Nga hôm 9/9 đã bác bỏ đề xuất của Tổng thư ký LHQ về việc nối lại Sáng kiển Biển Đen, đồng thời khẳng định nước này giữ nguyên quan điểm về việc khôi phục thỏa thuận này.
Phát biểu tại cuộc họp báo hôm 9/9, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố Moscow chưa hài lòng với các đề xuất của phương Tây nhằm nối lại Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen.
Ông Peskov nhấn mạnh rằng Nga cần Ngân hàng nông nghiệp Rosselkhozbank được kết nối lại với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT, chứ không phải chi nhánh của ngân hàng này như đề xuất của Liên hợp quốc.
Theo quan chức Điện Kremlin, Nga duy trì lập trường có trách nhiệm, rõ ràng và nhất quán như Tổng thống Vladimir Putin nhiều lần lên tiếng.
Theo đề xuất của LHQ, chi nhánh của ngân hàng Nga Rosselkhozbank có trụ sở tại Luxembourg có thể ngay lập tức nộp đơn xin SWIFT để "truy cập một cách hiệu quả" vào hệ thống thanh toán toàn cầu này trong vòng 30 ngày.
LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ đã đứng ra làm trung gian cho Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngày càng trầm trọng do xung đột giữa Nga và Ukraine - hai nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.
Trong khuôn khổ sáng kiến đạt được hồi tháng 7/2022, Nga và LHQ đã ký bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga ra thị trường thế giới.
Trong khi đó, Ukraine ký thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ về xuất khẩu thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine qua Biển Đen. Thỏa thuận đã 3 lần được gia hạn và hết hiệu lực vào ngày 17/7 vừa qua.
Nga đã đình chỉ tham gia thỏa thuận trên từ tháng 7 vừa qua và giải thích rằng phần liên quan đến Nga trong thỏa thuận đã không được thực hiện.
Tổng thống Nga Vladimir Putin không loại trừ việc nối lại sáng kiến này khi các điều kiện của Nga được đáp ứng, trong đó có việc kết nối lại Ngân hàng Nông nghiệp Nga - Rosselkhozbank với hệ thống SWIFT, nối lại nguồn cung cấp máy móc nông nghiệp và phụ tùng thay thế, dỡ bỏ lệnh cấm tiếp cận cảng và các vấn đề khác.
