Đây được xem là nỗ lực của Nhà Trắng nhằm ngăn đà thâm hụt thương mại đã lên tới 309 tỷ USD. Tuy nhiên, các nhà quan sát trong và ngoài nước Mỹ đã bày tỏ lo ngại, quyết định này của chính quyền Washington có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động giao thương giữa Mỹ và các đối tác, đồng thời châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại giữa 2 cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới.
| Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer tiến hành điều tra hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ của Trung Quốc. |
Kể từ khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu chiến dịch tranh cử, ông chưa từng đưa ra bất kỳ một quyết sách cụ thể nào về vấn đề thâm hụt thương mại với Trung Quốc, bất chấp việc đây là một trong những ưu tiên hàng đầu của nhà lãnh đạo nước Mỹ. Tuy nhiên, sau 1 năm trên cương vị Tổng thống và trên đà thuận lợi từ dự luật cải cách thuế do ông đề xuất được Thượng viện Mỹ thông qua, 2018 kỳ vọng sẽ là năm hành động của chính quyền Washington.
Trước mắt, Tổng thống Trump dự kiến sẽ sớm công bố các biện pháp phòng hộ cho sản phẩm tấm pin năng lượng mặt trời. Hiện, Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ (USITC) nhận định các công ty trong nước đang vấp phải sự cạnh tranh thiếu công bằng đến từ các sản phẩm nhập khẩu. Theo đó, USITC đề xuất áp đặt mức thuế 35% cho mặt hàng này.
Trung Quốc hiện đang giữ thị phần hàng đầu thế giới về các sản phẩm pin mặt trời. Trong nỗ lực nhằm cạnh tranh giành thị phần, nhà chức trách Mỹ đã áp thuế chống bán phá giá và trợ cấp đối với các sản phẩm đến từ nước này. Song xem ra, nỗ lực trên đã không đạt được hiệu quả như kỳ vọng, khi các công ty Trung Quốc di dời xưởng sản xuất sang khu vực Đông Nam Á nhằm tránh lệnh trừng phạt.
Với những ràng buộc về thương mại quốc tế, Mỹ chỉ có thể vận dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khi đáp ứng được những điều kiện đặc thù, tuy nhiên đây sẽ là biện pháp hữu hiệu đối phó với những sản phẩm nhập khẩu từ nhiều quốc gia khác nhau. Lần gần đây nhất, Mỹ áp dụng các biện pháp tương tự là vào năm 2002, khi USITC công bố mức thuế nhập khẩu lên tới 30% đánh vào các sản phẩm thép.
Bên cạnh đó, Washington cũng đang cân nhắc khả năng sẽ giới hạn hoạt động nhập khẩu các sản phẩm từ nhôm và thép với lý do an ninh quốc gia. Vào tháng 4/2017, Bộ Thương mại Mỹ đã tiến hành một cuộc điều tra nhằm đánh giá tác động của các sản phẩm thép nhập khẩu trong việc sản xuất các thiết bị an ninh quốc phòng. Trên cơ sở đó, Tổng thống Trump sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về vấn đề này dựa trên kết quả cuộc điều tra.
Theo các chuyên gia, việc Mỹ áp dụng quan điểm cứng rắn đối với Trung Quốc, thông qua biện pháp phòng vệ thương mại, sẽ không chỉ ảnh hưởng tới hoạt động nhập khẩu từ Trung Quốc mà còn từ các quốc gia đồng minh của Mỹ như: Canada, Hàn Quốc và Nhật Bản. Điều này đã khiến một số quan chức trong Bộ Quốc phòng Mỹ đề xuất việc đưa các quốc gia kể trên vào danh sách miễn trừ trừng phạt thương mại của Mỹ, trong khi Liên minh châu Âu (EU) đã cảnh báo sẽ có hành động trả đũa về kinh tế, nếu phải đối mặt với lệnh trừng phạt từ Washington.
