Mỹ - Trung tiếp tục đàm phán giữa căng thẳng về đất hiếm và suy giảm thương mại

Hai bên hiện đang cố gắng khôi phục thỏa thuận tạm thời từng đạt được tại thành phố Geneva (Thụy Sĩ) vào tháng 5 trước đó, trong nỗ lực nhằm giảm căng thẳng thương mại. Tuy nhiên, phía Washington đã cáo buộc Bắc Kinh chậm thực hiện cam kết, đặc biệt trong việc nối lại xuất khẩu đất hiếm.

Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett cho biết Mỹ muốn nhận được cam kết rõ ràng từ Trung Quốc về việc nối lại xuất khẩu đất hiếm. Ông Hassett cũng nhấn mạnh: “Mỹ kỳ vọng Trung Quốc phải giải phóng hàng đất hiếm ngay lập tức và với khối lượng lớn.”

Buổi đàm phán diễn ra vào thời điểm nhạy cảm với cả hai nền kinh tế đang chịu áp lực từ chính sách thuế quan dồn dập mà Tổng thống Trump triển khai kể từ khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1. Số liệu hải quan cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 5 đã giảm mạnh 34,5% so với cùng kỳ năm ngoái – mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2020 khi COVID-19 bùng phát.

Tại Mỹ, niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng sụt giảm; GDP quý I suy giảm do người dân gấp rút mua sắm để tránh giá tăng. Dù vậy, lạm phát chưa tăng quá mạnh và thị trường việc làm vẫn tương đối ổn định – dù các chuyên gia dự đoán tình hình sẽ khó khăn hơn vào mùa hè.

Tham gia đàm phán tại London, phía Mỹ gồm Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer. Phía Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn đầu, cùng Bộ trưởng Thương mại Vương Văn Đào và Trưởng đoàn đàm phán Lý Thành Cương.

Đất hiếm đang là điểm nóng trong vòng đàm phán hiện tại, do Trung Quốc gần như độc quyền nguồn cung nam châm – thành phần thiết yếu dùng trong động cơ xe điện. Tháng 4 vừa qua, Bắc Kinh bất ngờ ngừng xuất khẩu hàng loạt khoáng sản và nam châm quan trọng, gây xáo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu, từ ô tô, hàng không đến bán dẫn và quốc phòng.

Trả lời truyền thông, Tổng thống Trump cho biết cuộc đàm phán hôm 9/6 “đang diễn ra tốt đẹp” và ông “chỉ nhận được báo cáo tích cực” từ phái đoàn Mỹ tại London. Về khả năng Mỹ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu, ông chỉ đáp: “Chúng ta sẽ xem.”

Xem thêm: Cơ hội để Mỹ - Trung Quốc hòa giải căng thẳng thương mại tại London  

Giới chuyên gia dự báo Trung Quốc có thể cam kết dỡ bỏ một số biện pháp trả đũa, bao gồm lệnh cấm xuất khẩu, đổi lấy một vài nhượng bộ từ Mỹ liên quan đến kiểm soát công nghệ. Tuy nhiên, Mỹ nhiều khả năng chỉ gỡ một phần hạn chế mới, chứ không động đến các biện pháp dài hạn như lệnh cấm xuất khẩu chip AI tiên tiến.

Theo Chủ tịch tập đoàn Eurasia Group, ông Ian Bremmer, triển vọng cải thiện quan hệ song phương vẫn rất mong manh do xu hướng tách rời chuỗi cung ứng và sức ép từ Mỹ buộc các nước giảm lệ thuộc vào Trung Quốc.

“Đội ngũ phía ông Trump rất cứng rắn, vậy nên khả năng có một thỏa thuận đột phá là rất thấp, nhất là khi chính quyền Mỹ đang ưu tiên các đàm phán thương mại khác đã có sự tiến triển hơn,” ông nhận xét.