Theo Reuters, Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan - văn phòng đại diện cấp cao thay mặt cho Hoa Kỳ tại Đài Loan, ngày 9/4 cho biết Mỹ đang giám sát chặt chẽ các cuộc tập trận của Trung Quốc xung quanh Đài Loan.
Người phát ngôn của Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan nói thêm rằng Mỹ và Trung Quốc vẫn duy trì các kênh liên lạc và Washington đã nhiều lần kêu gọi Bắc Kinh không có các hành động làm leo thang căng thẳng tại hòn đảo.
Trước đó, hôm 8/4, Cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết họ đã phát hiện 42 máy bay chiến đấu Trung Quốc vượt qua đường trung tuyến, ranh giới không chính thức giữa hòn đảo và đại lục. Ngoài ra, phía Đài Loan cũng phát hiện 8 tàu của quân đội Trung Quốc ở eo biển Đài Loan.
Cùng ngày, quân đội Trung Quốc thông báo bắt đầu cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu, tập trận ở eo biển Đài Loan và khu vực phía bắc, nam, đông của hòn đảo theo kế hoạch đã được lên từ trước. Cuộc tập trận dự kiến diễn ra trong 3 ngày.
Tuyên bố của Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông của quân đội Trung Quốc nêu rõ: "Đây là lời cảnh báo nghiêm trọng đối với lực lượng ly khai đòi độc lập cho Đài Loan, cũng như sự khiêu khích của các thế lực bên ngoài, đồng thời là hành động cần thiết để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ".
Thông báo tập trận của Trung Quốc được đưa ra ngay sau khi nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn trở về hòn đảo sau chuyến đi 10 ngày tới khu vực Trung Mỹ, bao gồm các điểm dừng chân ở New York và Los Angeles, Mỹ.
Bà Thái Anh Văn đã gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy và một nhóm gồm 17 nhà lập pháp Mỹ tại California hôm 5/4. Bắc Kinh đã chỉ trích mạnh mẽ động thái này của nhà lãnh đạo Đài Loan.
Trong khi đó, Đài Loan cáo buộc Trung Quốc xem chuyến đi của bà Thái Anh Văn tới Mỹ "như một cái cớ để tiến hành các cuộc tập trận quân sự và động thái này đã gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định, an ninh khu vực".
Theo thông báo của cơ quan phòng vệ Đài Loan, lực lượng phòng vệ sẽ ứng phó với thái độ bình tĩnh, hợp lý và nghiêm túc, đồng thời sẽ cảnh giác và giám sát dựa trên nguyên tắc không leo thang cũng như tranh chấp.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm 8/4 cũng công bố hình ảnh cuộc tập trận, cho thấy các tàu chiến hoạt động trên biển và các máy bay chiến đấu tiếp nhiên liệu trên không.
Trước đó, Trung Quốc đã tổ chức nhiều cuộc tập trận xung quanh Đài Loan, bao gồm các vụ phóng tên lửa và bắn đạn thật vào tháng 8/2022 sau khi cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, người tiền nhiệm của ông McCarthy, đến Đài Loan.
Trong chuyến thăm tới Trung Quốc tuần này, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói rằng sự ổn định ở eo biển Đài Loan là điều tối quan trọng.
Về phần mình, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố "bất kỳ ai mong đợi Trung Quốc thỏa hiệp và nhượng bộ về vấn đề Đài Loan đều tự bắn vào chân mình và đó là những giấc mơ viển vông". Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định, vấn đề Đài Loan là trọng tâm trong các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và sẵn sàng thống nhất bằng mọi giá, kể cả biện pháp quân sự.
