Giá cả tăng cao, chi phí cho đời sống và học tập của học sinh, sinh viên cũng “leo thang”, cuộc sống của các em phần nào bị ảnh hưởng. Đằng sau đó, những lo toan thêm đè nặng lên vai các ông bố bà mẹ. “Nát tay” lo tiền ăn học cho con 12h30 trưa, khi khách mua hàng đã vắng ,chị Ng. mới nghỉ tay để ghé vào tiệm cơm bình dân gần chỗ chị bán hàng ở chợ Hoàng Hoa Thám (Q. Tân Bình, TPHCM). Ngó nghiêng một lúc vào tủ đồ ăn đầy ắp các món, chị Ng chỉ tay chọn cơm đậu hũ sốt cà chua và xin phần nhiều cơm. Với chị miễn sao cho chắc bụng mà tiết kiệm chứ không cần nhiều thức ăn. “Hai đứa con ăn học, tốn kém vô kể. Mẹ mà ăn ngon thì con chết đói”, chị Ng. thật thà gợi đầu câu chuyện. Quê ở Ứng Hòa (Hà Nội), chị Ng. vào TPHCM bán trái cây để nuôi con ăn học gần mười năm nay. Mùa này chị bán mía, mỗi ngày róc hàng trăm cây nên đôi bàn tay lấm lem của chị cũng bị cắt nát. Con chị, một cháu đang học ngành Điện ở trường ĐH Công nghiệp Hà Nội, một cháu học ở TPHCM. Tiền lo cho hai con mỗi tháng là 6 triệu đồng, chưa kể tiền học phí, học thêm… cũng phải xấp xỉ 10 triệu, “đốt sạch” thu nhập của hai vợ chồng. Mới đây, cậu con ở xa xin thêm trợ cấp vì tiền trọ, ăn uống đều tăng chóng mặt. Chị Ng than: “Khiếp quá. Con mình tiết kiệm lắm, không tiêu pha gì nhiều nhưng giờ thứ gì cũng đắt, các cháu mới phải xin thêm. Giờ tôi bán thêm cả buổi tối, ông chồng đi bốc hàng thuê mà đâu đủ. Mình sống thế nào cũng được nhưng đâu thể để con thiếu ăn đến trường”. Trước tình cảnh trượt giá, khi việc chi tiêu không thể siết chặt hơn, con cái theo học đành xin trợ cấp thêm từ bố mẹ. Thế nên phụ huynh gánh nhiều lo toan nhất. Thực tế khi chi phí ăn học của con tăng, nhiều người đã phải tìm thêm việc làm dù họ đã quần quật quanh năm hay tiết kiệm chi tiêu cho bản thân đến mức thấp nhất có thể. “Các con đòi… tăng lương rồi! Thêm 700 ngàn mỗi đứa, "lương" con ăn học tăng nhanh hơn lương nhà nước”, cô Nguyễn Thị Hà (quê Long An), có hai con đang học đại học hóm hỉnh. Con đi học, mẹ cũng lên Sài Gòn kiếm tiền nên chị hiểu phần nào cuộc sống đắt đỏ ở thành phố. Lâu nay, gánh được khoản trợ cấp cho mỗi đứa 2 triệu/tháng đã vượt sức của vợ chồng cô, nhiều lần họ phải vay nợ để đóng tiền cho con. Thế nên giờ tăng trợ cấp cho con thêm 1,5 triệu, cô cũng chới với. “Nhưng tiền trọ, tiền ăn, tiền học… cái gì cũng tăng. Mấy đứa cũng kham khổ hết chịu nổi rồi, chứ 2 triệu mỗi tháng mà bao nhiêu thứ cần chi hỏi sao không đói cho được”. Cha mẹ “thắt lưng buộc bụng” Con học thì cha mẹ "cày", nên gần đây ngoài việc hàng ngày bán rau củ ở chợ, tối đến cô Hà không kịp về nhà lại lềnh kềnh chở thùng nước giải khát đến công viên Gia Định để bán kiếm thêm. Từ ngày kham công việc mới, có thêm được vài chục nghìn nhưng cô Hà không có thời gian để nấu nướng, bữa tối thường chỉ là ổ bánh mỳ lót dạ. Đêm bán hàng xong, cô cũng tính ăn thêm gói xôi, hộp cơm nhưng đạp xe về nổi đến chỗ trọ, cô mệt nhoài chỉ muốn lăn ra ngủ. Với người mẹ lạc quan này, điều này cũng hay, đỡ được một bữa ăn. Hơn nữa, căn phòng trọ chỉ hơn 10m2 cô Hà thuê cùng hai phụ nữ khác ở đường Tô Ngọc Vân (Q.12, TPHCM) quá chật chội nên về đến nơi, lên gác ngủ là… đỡ mệt nhất. “Mẹ con sống cùng thành phố nhưng chỗ làm, chỗ học xa nhau quá nên không ở chung được. Trước chỉ 2 người ở còn đỡ, giờ phòng tăng giá mới rủ một chị bán vé số nữa vào ở cũng cho bớt tiền trọ đấy. Chị này ba con nhỏ đang học ở quê, cũng cực như mình”, cô Hà cho hay.
Năm học tới, mức thu học phí ở hầu hết các trường THPT ngoài công lập TPHCM đều tăng lên đáng kể trên 10%, thậm chí có trường “nhảy vọt” đến gần 50% so với năm học 2011 - 2012. Điều này sẽ là áp lực rất lớn với nhiều gia đình. Cô Trần Anh (ngụ ở Q. Tân Phú) cho hay, thời gian gần đây đời sống trong gia đình bị xáo trộn khi mức học phí của hai đứa con đang theo học tại một hệ thống trường tư thục đều sắp sửa tăng. Riêng khoản tiền ăn học của các cháu sẽ “đội” thêm trên 5 triệu đồng/tháng, chưa kể các chi tiêu khác trong khi việc kinh doanh của vợ chồng cô lại đang gặp khó khăn, thu nhập bị giảm đi. Hiện tại cô Anh phải giảm đi nhiều khoản chi tiêu cơ bản trong nhà nhưng chỉ giảm “chạm” vào phần bố mẹ mong giữ cho việc học của hai con không bị đảo lộn. Tuy nhiên, cô lo ngại khi không thể gắng hơn nữa, việc phải xin chuyển cho con sang trường khác có mức chi phí thấp hơn là điều khó tránh. Cô Anh lo lắng: “Quả thật tôi không dám nghĩ đến điều này vì con đi học đã quen bạn bè, thầy cô…, nếu phải chuyển đi cháu sẽ sốc tâm lý. Biện pháp trước mắt là mình vừa phải kiếm thêm tiền vừa phải tằn tiện đi. Gắng được đến đâu mình tính tiếp đến đó”. Mới đây, Sở GD-ĐT của hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM đều vừa trình đề án xin tăng học phí bắt đầu áp dụng từ năm học 2012 - 2013. Mức học phí hiện tại đã lỗi thời thì việc tăng học phí là cần thiết góp phần đảm bảo cho việc dạy và học. Nhưng điều này đồng nghĩa với việc hàng triệu phụ huynh tăng thêm nỗi lo cơm áo gạo tiền theo nghiệp học của con.
