"Căng như dây đàn"
Đầu tháng 1/2023, dư luận cả nước rúng động khi cơ quan điều tra, Công an TP Hồ Chí Minh ra quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt giam và khám xét nơi ở, nơi làm việc đối với ông Đặng Việt Hà - Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam.
Trước đó, nhiều cán bộ, lãnh đạo trong ngành đăng kiểm cũng bị khởi tố, bắt giam vì liên quan đến vụ án đưa hối lộ, môi giới hối lộ, nhận hối lộ và giả mạo trong công tác xảy ra tại các trung tâm đăng kiểm tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam.
Cùng với những cá nhân bị khởi tố, bắt giam, nhiều trung tâm đăng kiểm trên cả nước cũng bị đóng cửa, dừng hoạt động. Sự việc xảy ra vào đúng dịp cuối năm, khi nhu cầu đăng kiểm xe của người dân tăng cao khiến cho toàn bộ hệ thống các trung tâm đăng kiểm còn lại đều rơi vào tình trạng quá tải.
Hình ảnh đoàn xe nối đuôi nhau đứng chờ đến lượt “khám” tại cổng các trung tâm đăng kiểm trở nên quen thuộc đến ám ảnh vào những ngày cận Tết Nguyên đán.
Trước tình hình trên, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) và Cục Đăng kiểm Việt Nam đã phải đề xuất với Bộ Công an xem xét cho các trung tâm đăng kiểm có vi phạm được hoạt động trở lại để giải quyết nhu cầu đăng kiểm xe của người dân.
Quan điểm của ngành đăng kiểm đưa ra là những sai phạm xảy ra ở các đơn vị đăng kiểm thuộc về yếu tố con người chứ không phải cơ sở vật chất. Bởi vậy, cơ sở vật chất nên được đưa vào khai thác phục vụ người dân, nhất là trong bối cảnh toàn bộ hệ thống đơn vị đăng kiểm đều đang quá tải. Nhiều ý kiến đã đồng thuận với quan điểm này.
Thực tế là ngay trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, vào ngày 16/1 (tức 25 tháng Chạp năm Nhâm Dần), 4 đơn vị đăng kiểm tại TP Hồ Chí Minh đã được hoạt động trở lại.
Trước đó, cả 4 đơn vị đăng kiểm này (gồm 3 trung tâm đăng kiểm và 1 chi nhánh đăng kiểm) đều đã có thời gian tạm dừng hoạt động nhằm phục vụ công tác điều tra. Sự trở lại của những đơn vị đăng kiểm trên đã giúp ích rất nhiều cho ngành đăng kiểm trong việc giải tỏa bớt áp lực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đăng kiểm xe vào giai đoạn cận Tết của người dân.
Nhộn nhịp ngay đầu năm mới
Sức ép lớn tại các trung tâm đăng kiểm dịp cuối năm tiếp tục kéo dài sang tận những ngày đầu năm mới Quý Mão 2023.
Ngay trong ngày làm việc đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán (ngày 27/1, tức Mùng 6 Tết), cảnh tượng những hàng dài ô tô xếp hàng chờ đến lượt khám xe tại các trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh lại xuất hiện trở lại. Tuy không còn quá căng thẳng như dịp cuối năm nhưng nhu cầu đăng kiểm xe của người dân trong ngày đầu năm mới vẫn rất lớn.
Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, trong ngày 27/1, cả nước có 243 trung tâm đăng kiểm hoạt động. Trong đó, TP Hồ Chí Minh có 13 trung tâm đăng kiểm xe cơ giới với 36 dây chuyền hoạt động. Còn Hà Nội có 19 trung tâm đăng kiểm xe cơ giới với 38 dây chuyền hoạt động.
Trong ngày làm việc đầu tiên của năm mới Quý Mão, trung bình mỗi trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hoàn thành việc “khám xe” và cấp tem cho khoảng từ 50 – 100 trường hợp. Cá biệt có những trung tâm cấp tới 189 tem như trung tâm 29-03V và 146 tem nhu trung tâm 29-27D ở Hà Nội hay có những trung tâm cấp ít tem như trung tâm 50-07V cấp 37 tem và trung tâm 50-05V cấp 32 tem ở TP Hồ Chí Minh.
Trong thời gian qua, để giải quyết vấn đề của ngành mình, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm giảm sức ép cho các trung tâm đăng kiểm, đồng thời, đáp ứng một cách cao nhất nhu cầu đăng kiểm xe của người dân.
Đây là điều không dễ thực hiện, đặc biệt trong bối cảnh ngành đăng kiểm đang thiếu hụt nghiêm trọng cả về nhân lực và vật lực (phần lớn do các trung tâm đăng kiểm bị đóng cửa vì và nhiều nhân viên, cán bộ đăng kiểm bị bắt hoặc xin nghỉ việc).
Một trong những giải pháp được nhắc đến nhiều trong thời gian qua là gia hạn thời gian đăng kiểm ôtô cho người dân như từng làm trong giai đoạn chống dịch Covid-19. Tuy nhiên, ông Nguyễn Tô An – Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam đã bác bỏ khả năng này bởi đây là giải pháp rất khó có thể áp dụng.
“Việc gia hạn đăng kiểm cho người dân có thể thực hiện trong các tình huống bất khả kháng như dịch bệnh, chiến tranh. Tình huống hiện nay thì không phải là chiến tranh nên khó áp dụng. Nếu gia hạn đăng kiểm, trong số phương tiện được gia hạn có thể có xe không đảm bảo điều kiện an toàn. Nếu cho những xe này tiếp tục lưu thông và gây tai nạn nghiêm trọng thì khó xác định trách nhiệm – Cục phó Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An
Theo lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam, giải pháp trước mắt vẫn là yêu cầu, vận động các trung tâm trên cả nước làm thêm giờ, tăng ca, làm cả ngày nghỉ... để giải quyết nhu cầu của người dân. Cục Đăng kiểm cũng đã rà soát và dự trù khoảng 200 nhân lực đăng kiểm của các doanh nghiệp tư nhân để tăng cường cho các địa phương thiếu hụt nhân lực.
Thế nhưng, đây cũng chỉ là giải pháp tình thế. Lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam nhận định, sau Tết một thời gian tầm 1 - 2 tháng nữa, nhu cầu đăng kiểm xe sẽ dần hạ nhiệt. Khi đó, sức ép dồn lên các trung tâm đăng kiểm cũng sẽ giảm dần.
Thừa nhận sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm bị phanh phui trong thời gian qua là "nỗi đau xót" và "hồi chuông cảnh tỉnh" với toàn bộ nhân lực đăng kiểm, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An khẳng định, trong thời gian tới, ngành đăng kiểm sẽ tiến hành cải cách bộ máy, xây dựng văn hóa mới và cải cách nhiều chính sách liên quan đến đăng kiểm nhằm lấy lại hình ảnh cũng như xây dựng lại niềm tin cho ngành đăng kiểm trong lòng người dân.
“Với những sai phạm bị phát hiện trong thời gian vừa qua tại các trung tâm đăng kiểm, có thể nói vấn đề tiêu cực trong ngành đăng kiểm là rất nghiêm trọng. Cách tốt nhất lúc này là ngành đăng kiểm cần phải làm một cuộc “cách mạng” triệt để, phải “đập đi xây lại” mới lấy lại được hình ảnh và niềm tin của người dân" – Chuyên gia giao thông, TS Nguyễn Hữu Đức
