Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân vừa được ban hành, đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong định hướng phát triển ngành Y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong đó, đề xuất về chính sách miễn viện phí được xem là điểm nhấn mang tính đột phá, thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận. Nhiều người kỳ vọng chính sách nhân văn này sớm được triển khai trong thực tiễn, góp phần giảm gánh nặng tài chính, mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế cho người dân, đặc biệt là các đối tượng yếu thế. Xung quanh nội dung này, phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với TS.BS Nguyễn Đức Hòa - Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam.

Ông đánh giá thế nào chính sách miễn viện phí - một nội dung mang tính chất đột phá của Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị vừa ban hành?

- Trước những yêu cầu cấp bách thực tiễn, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW với chính sách miễn viện phí có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng để mọi người dân, nhất là những đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp.

Một số đối tượng đặc thù và ở khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất; người dân sẽ được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, quản lý sức khỏe toàn diện ngay từ Trạm Y tế cấp xã.

Nghị quyết đặc biệt yêu cầu đổi mới toàn diện với các giải pháp đột phá để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh. Mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống gắn với cải cách mạnh mẽ tài chính y tế, bảo đảm hiệu quả, bền vững của chính sách BHYT; tiếp tục thực hiện chủ trương ngân sách Nhà nước, BHYT bảo đảm chi trả cho các dịch vụ y tế ở mức cơ bản, người sử dụng chi trả cho phần vượt mức.

Từ góc độ của một người làm quản lý, ông có thể chia sẻ thêm cảm xúc và kỳ vọng khi chính sách miễn viện phí được hiện thực hóa?

- Nghị quyết số 72-NQ/TW là nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp đột phá để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của Nhân dân.

Chính sách “Miễn viện phí ở mức cơ bản” trong phạm vi quyền lợi BHYT theo lộ trình là một mục tiêu rất tốt đẹp mang tính lịch sử trong Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên phát triển của dân tộc. Đây là một quyết sách vừa mang ý nghĩa nhân văn, vừa khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho mọi tầng lớp Nhân dân, bảo đảm mọi người dân, không phân biệt vùng miền, giàu nghèo được tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu chất lượng, công bằng, bình đẳng.

Để thực hiện chính sách miễn viện phí cần gắn chặt với việc phát triển bền vững chính sách BHYT, nhất là thực hiện bao phủ BHYT toàn dân. Mọi người đều tham gia BHYT để cùng chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách Nhà nước chính sách miễn viện phí sẽ sớm được hiện thực hóa.

Thưa ông, chính sách miễn viện phí dự kiến sẽ mang lại những lợi ích cụ thể nào cho người dân, đặc biệt là các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo? Bên cạnh đó, chính sách này có điểm gì mới hoặc khác biệt so với các quy định hiện hành về bảo hiểm y tế và hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh?

- Theo Nghị quyết, từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, từng bước thực hiện tăng tỷ lệ, mức thanh toán, chi cho phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh và đối tượng ưu tiên theo lộ trình từ Quỹ BHYT để giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh.

Mục tiêu đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân thông qua BHYT vào năm 2030 giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế. Nhà nước và Quỹ BHYT sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân. Trước hết là đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác.

Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản, người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí. Qua đó, người dân được tiếp cận đầy đủ, công bằng, bình đẳng, trong đó quan tâm đặc biệt đến đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp.

Để chính sách này đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, BHXH Việt Nam đã có những sự chuẩn bị, định hướng như thế nào, thưa ông?

- BHXH Việt Nam tiếp tục triển khai các giải pháp nhằm đạt mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, phấn đấu đến năm 2025 đạt 95% dân số tham gia và tiến tới bao phủ toàn dân vào năm 2030. Song song đó, BHXH Việt Nam đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để bảo đảm quyền lợi cho người tham gia và thanh toán chi phí khám chữa bệnh (KCB) BHYT đúng quy định; đồng thời, tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT và kiến nghị đổi mới phương thức thanh toán phù hợp với thực tiễn và thông lệ quốc tế.

Vấn đề nguồn lực tài chính chắc chắn là một bài toán không hề đơn giản, theo ông, chúng ta cần huy động từ những nguồn nào?

- Chính sách miễn viện phí cần được triển khai song song với việc bảo đảm chất lượng KCB và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động KCB. Việc xây dựng giá dịch vụ KCB phải theo hướng tính đúng, tính đủ, công khai định mức kinh tế - kỹ thuật và gắn liền với chất lượng dịch vụ. Bộ Y tế cần sớm ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản do Quỹ BHYT chi trả, nhằm thực hiện mục tiêu đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản, trong phạm vi quyền lợi BHYT theo lộ trình. Đồng thời, cần đẩy mạnh liên thông và sử dụng kết quả cận lâm sàng giữa các cơ sở KCB, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh.

Đặc biệt, cần quyết tâm nâng cao chất lượng KCB BHYT ngay tại trạm y tế xã, để người dân được chăm sóc sức khỏe thuận tiện, liên tục và lâu dài tại tuyến cơ sở.

Về nguồn lực tài chính, đây là yếu tố then chốt để hiện thực hóa chính sách miễn viện phí mang tính nhân văn. Việc thực hiện cần dựa vào 3 nguồn lực chính: ngân sách Nhà nước, Quỹ BHYT và nguồn xã hội hóa. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu cơ chế sử dụng một phần kinh phí từ các quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá, cùng với thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, đồ uống có đường, để phục vụ khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc hàng năm, nhất là nhằm phát hiện sớm các bệnh không lây nhiễm, thông qua cơ chế chi trả của Quỹ BHYT.

Xin trân trọng cảm ơn ông!