Tối nay anh làm phòng mạch xong sớm vợ chồng mình đến dự đám tang của cô nhé. Tin cô Châu mất thật ra không quá đường đột với tôi.
Trước đó một tuần, khi cô còn nằm tại lầu 9 của bệnh viện Chợ Rẫy, tôi và thằng Bi, đứa con trai độc nhất của vợ chồng tôi đã đến thăm cô. Hôm ấy cô rất mệt vì căn bệnh ung thư vú đã hơn 10 năm qua, tái phát và có dấu hiệu di căn lên não. Cô đang nằm quay mặt vào tường. Ông Thành chồng cô nói cô vừa mới chợp mắt được khoảng 15 phút. Tuy nhiên, linh tính của những người sắp chết rất nhạy cảm.
Chỉ cần nghe một vài tiếng động nhỏ, cô đã quay mặt ra phía ngoài nhìn đứa học trò cô quý nhất, dù đi rất khẽ nhưng cô vẫn biết tụi nó đến thăm cô. Mắt cô sáng lên, dù rất mệt cô vẫn gắng gượng ngồi dậy và nói bằng tiếng Pháp với tụi nhỏ.
Ông Thành nói, hôm nay cô khỏe hơn ngày hôm qua, sáng dậy rất sớm đòi ngồi dậy tập thể dục và ăn được một bát cháo lớn. Ánh mắt cô long lanh và ánh lên niềm hạnh phúc. Quay qua phía tôi cô nói: Bác sĩ biết không, hôm nay tôi rất khỏe và rất hạnh phúc, hơn 60 năm của cuộc đời chưa bao giờ tôi thấy khỏe và hạnh phúc như ngày hôm nay.
Thôi chết rồi, kinh nghiệm hơn 20 năm làm nghề thầy thuốc và đã săn sóc rất nhiều bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối, tôi biết chẳng bao lâu nữa thằng Bi nhà tôi sẽ không còn người uốn nắn cho nó từng câu văn phạm, từng tiếng phát âm.
Không còn người mà thỉnh thoảng vẫn dẫn tụi trẻ đi xe buýt từ Chợ lớn ra tận Sài Gòn và đến một siêu thị nào đó để ăn Hamburger, uống Coca Cola là những thứ mà những đứa trẻ tuổi 13 - 14 rất thích. Đấy là triệu chứng của sự hồi dương, giống như những ngọn nến trước khi tắt, nó thường tỏa sáng hơn soi rõ xung quanh và rồi đi vào cõi hư vô.
Cô Châu học tiếng Pháp từ khi còn nhỏ, sinh ra trong một gia đình Tây học. Hàng ngày cha của cô đều nói chuyện với cô trong những bữa cơm khi mà buổi chiều đang xuống dần trong xóm nhỏ bằng thứ tiếng ngoại ngữ tuyệt vời ấy. Nhỏ nhẹ thánh thót, quý phái, với cô tiếng Pháp giống như nàng công chúa của tất cả mọi thứ ngôn ngữ.
Khi cha mất, cô đã khóc rất nhiều trước mộ cha và hứa thầm sẽ mang thứ tiếng mà cha yêu thích ấy truyền bá cho những đứa trẻ học trò. Thế rồi năm tháng qua đi, cô theo nghề giáo lúc nào cũng không hay nữa. Lập gia đình trễ chỉ có một đứa con gái, tre già mà măng chưa mọc kịp.
Cô rất lo, tuy nhiên nỗi lo nhất của cô là ngay cả người chồng và đứa con cũng không hiểu cô, họ coi cô như là một người lập dị. Thật là vớ vẩn đang đói muốn chết mà suốt ngày cứ Tây với ta. Những năm sau giải phóng, đói kém và nghèo túng đã “hạ cố” đến thăm gia đình cô liên tục. Nhưng chỉ được nhìn thấy những đứa trẻ nhỏ ê a hát những bài hát tiếng Pháp là ánh mắt cô long lanh và tràn đầy hạnh phúc.
Hai ngày sau cô mất, ông Thành nói cô đi rất nhẹ nhàng thanh thản, lúc 4 giờ sáng. Cô chết lành, hồi còn bé bà ngoại tôi thường nói với tôi: Ai ở hiền sẽ chết lành con ơi. Đám ma cô kéo dài trong ba ngày, bạn bè học trò và gia đình đến đông đủ không ai khóc thành tiếng họ chỉ tụ tập nhau ở chiếc bàn nhỏ đặt trước quan tài lặng lẽ cắn hạt dưa, uống nước trà và nhắc về những câu chuyện quá khứ.
Chồng cô chẳng nói chẳng rằng, không ra vui mà cũng chẳng phải buồn, lặng lẽ tiếp khách, lặng lẽ lau chiếc bàn đầy bã hạt dưa và những vệt nước chè vàng úa.
Bảy ngày sau, lũ trẻ con lại xúm xít trước bàn thờ cô. Ngoài trời mưa mỗi lúc một nặng hạt, mưa to quá bọn trẻ không về nhà được, bố mẹ chúng cũng chưa kịp đến đón. Căn nhà càng trở nên buồn tẻ, gió và lạnh len vào từng góc nhà.
Thằng Bi mang bài Pháp văn ra tranh thủ đọc, ngày mai có hai giờ làm bài kiểm tra. Một lúc sau, tiếng trẻ con lại xôn xao khắp căn phòng bé nhỏ. Những đứa trẻ tự hỏi và tự trả lời nhau bằng tiếng Pháp như những buổi học còn có cô Châu. Lại cúp điện, dạo này ông nhà đèn hay cúp điện khi mưa.
Gió thổi mạnh, hai cây nến trên bàn thờ vụt tắt, bóng đêm lại tràn đầy căn phòng bé nhỏ, gương mặt cô trên tấm ảnh thờ tối sầm lại. Lục lọi mãi trong góc tủ, ông Thành mới tìm hộp quẹt diêm nằm khuất trong góc, số mệnh run rủi thế nào mà hộp quẹt còn đúng một que diêm như trong câu chuyện mà cô Châu đã kể cho thằng Bi.
Ánh sáng loé lên, hai cây nến lại lung linh tỏa sáng, nhưng nó chỉ sáng ra xung quanh cho những đứa trẻ học bài còn phía dưới nó bóng đêm vẫn bao trùm và khoảng không gian vẫn tĩnh lặng.
