Đây là thông tin được Phó trưởng Ban Kinh tế T.Ư, TS Nguyễn Đức Hiển cho biết tại Hội thảo chuyên đề “Xây dựng đô thị, chuỗi đô thị thông minh kết nối trong nước và quốc tế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trong khuôn khổ Diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam do Ban Kinh tế T.Ư chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan tổ chức chiều 16/6.
Sáng kiến xây dựng, phát triển ĐTTM chưa đa dạng
Theo TS Nguyễn Đức Hiển, xây dựng và phát triển ĐTTM là một xu hướng mới trên thế giới, đã và đang được nhiều quốc gia tổ chức triển khai thực hiện. Tại Việt Nam, chủ trương, chính sách xây dựng và phát triển ĐTTM đã được ban hành tại các Nghị quyết của Đảng và Đề án của Chính phủ. Trong đó, Nghị quyết 52-NQ/TW, ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị xác định xây dựng ĐTTM là một trong 3 nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam khi tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, bên cạnh phát triển kinh tế số và xây dựng chính phủ điện tử, tiến tới chính phủ số.
Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg, ngày 1/8/2018 Phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030.
Theo thống kê của Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng), đến nay, trên cả nước đã có 41/63 tỉnh, TP trực thuộc T.Ư đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển ĐTTM, có khoảng gần 40 tỉnh đã triển khai phát triển một số dịch vụ về ĐTTM; 17/63 tỉnh đã triển khai xây dựng hoặc đồng ý về chủ trương xây dựng trung tâm điều hành ĐTTM; 17/63 tỉnh đã triển khai ứng dụng dịch vụ du lịch thông minh, khoảng trên 10 tỉnh triển khai các ứng dụng về giao thông thông minh, kiểm soát trật tự an toàn đô thị, ngoài ra còn một số ứng dụng trong các lĩnh vực khác như: giáo dục thông minh, y tế thông minh…
Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, các địa phương hiện nay mới bước đầu tập trung nhiều về ứng dụng dịch vụ ĐTTM, trong khi các nội dung về quy hoạch ĐTTM, quản lý xây dựng ĐTTM chưa thực sự được chú trọng. Có rất ít các dự án ĐTTM có cách tiếp cận toàn diện với mục tiêu hướng tới không chỉ đơn thuần là giải quyết các vấn đề cấp thiết của đô thị mà xa hơn là hướng tới một quá trình thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhất là những bứt phá trong hội nhập, mở rộng quan hệ quốc tế, thu hút đối tác đầu tư.
Tại nhiều địa phương, việc đặt mục tiêu con người ở vị trí trung tâm dường như còn mang tính khẩu hiệu, biểu tượng, điển hình là vai trò của người dân trong việc tham gia hoạch định, vận hành các ĐTTM còn hạn chế; tính kết nối, chia sẻ giữa những đô thị chưa cao, mức độ hội nhập quốc tế còn yếu; việc huy động và phát huy các nguồn lực của xã hội còn thiếu bài bản.
“Mặc dù đã có sự vào cuộc của các bộ, ngành trong hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách cho phát triển ĐTTM, song nhìn chung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến ĐTTM còn chưa đồng bộ và thiếu tính liên ngành; quy chế thí điểm quản lý đầu tư phát triển ĐTTM, tiêu chí đánh giá khu đô thị mới thông minh chưa được thống nhất ban hành; tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch ĐTTM và hạ tầng kỹ thuật, công trình kiến trúc thông minh chưa được ban hành đầy đủ và đồng bộ; sự tham gia của cộng đồng, các thành phần kinh tế trong xây dựng ĐTTM còn hạn chế; nguồn lực cho phát triển ĐTTM bao gồm cả nguồn vốn và nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế” - Phó trưởng Ban Kinh tế T.Ư, TS Nguyễn Đức Hiển nhìn nhận.
Cùng quan điểm, TS Trần Quốc Thái – Cục trưởng Cục phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) cho rằng, bên cạnh những kết quả tích cực, các nỗ lực xây dựng và phát triển ĐTTM còn chưa có nhiều tiến bộ rõ nét trên nhiều góc độ như: chưa cảnh báo sớm để hạn chế các thiệt hại, thiên tai, bão lũ cũng như đề xuất khuyến nghị, giải pháp về vấn đề trực tiếp liên quan đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân. Những nỗ lực để kiểm soát và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của đô thị như cây xanh, mặt nước tự nhiên, nỗ lực để đô thị xanh hơn, sạch hơn, đáng sống hơn, bền vững hơn chưa nhiều. Các giải pháp để đa dạng hóa nguồn lực cho thực hiện các ý tưởng, sáng kiến, nỗ lực xây dựng và phát triển ĐTTM chưa đa dạng, chủ yếu vẫn dựa vào nguồn lực từ ngân sách.
Đẩy mạnh trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm
Từ những hạn chế, các chuyên gia đều cho rằng, thời gian tới, cần tiếp tục đẩy mạnh đối thoại, trao đổi kinh nghiệm. Vì xây dựng và phát triển ĐTTM luôn cần có những sự trao đổi sâu sắc, đa chiều. Đồng thời, khẩn trương nghiên cứu, xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn, số hướng dẫn liên quan các khía cạnh về ĐTTM; hệ thống theo dõi, đánh giá.
Theo TS Nguyễn Đức Hiển, Hội thảo được tổ chức là dịp để Ban Kinh tế T.Ư và Bộ Xây dựng cùng các bộ, ngành liên quan lắng nghe ý kiến của địa phương, doanh nghiệp, chuyên gia để tham mưu hoàn thiện chủ trương, chính sách phát triển đô thị thông minh. Từ trao đổi các chuyên gia, đại diện các địa phương sẽ làm rõ những vấn đề về sự cần thiết và vai trò của phát triển ĐTTM, kinh nghiệm và mô hình thành công trong phát triển ĐTTM, giải pháp cụ thể trong quy hoạch, quản lý, điều hành ĐTTM.
Trao đổi về giải pháp, TS Nguyễn Hoàng Minh (trường ĐH Kiến trúc) cho hay, ĐTTM được hình thành trên các tiêu chí cơ bản như: Quy hoạch ĐTTM, nền kinh tế thông minh, giao thông thông minh, năng lượng thông minh, cư dân thông minh, cộng đồng thông minh, quản trị đô thị thông minh và xã hội thông minh. Trong đó, quy hoạch là trụ cột trong phát triển ĐTTM tại Việt Nam. Thông qua công cụ quy hoạch tích hợp, phát triển các đơn vị ĐTTM, là hạt nhân lan tỏa, kết nối và thúc đẩy phát triển thành phố thông minh
Chia sẻ những kinh nghiệm trong thực hiện xây dựng ĐTTM, Giám đốc Sở Thông tin & Truyền thông, tỉnh Thừa Thiên Huế Nguyễn Xuân Sơn cho rằng, bên cạnh quyết tâm chính trị của lãnh đạo, thì việc thay đổi trong 6 vấn đề đã đưa tỉnh Thừa Thiên Huế là địa phương có những kết quả bước đầu trong chiến lược phát triển ĐTTM. Thứ nhất, đó là thay đổi phương thức kết nối người dân với cơ quan Nhà nước từ đa điểm đến còn 1 điểm.
Thứ hai, chính quyền thay đổi cách thức nắm bắt thông tin để giải quyết vấn đề, từ văn bản giấy sang sử dụng dữ liệu số.
Thứ ba, ứng dụng quy trình xử lý số.
Thứ tư, thay đổi phương thức đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan.
Thứ năm, phát huy quyền làm chủ, giám sát của người dân.
Thứ sáu, sử dụng công nghệ phù hợp với thực tiễn...
