Cách đây khoảng 9 năm, một khoảnh khắc mang tính bước ngoặt cuộc đời đã xảy ra đối với nữ trợ lý điều dưỡng 72 tuổi Choi Soon Hwa, khi một bệnh nhân khen bà có thần thái của một người mẫu và khuyên bà nên chọn sự nghiệp sải bước trên sàn catwalk hơn việc lau dọn các giường bệnh mỗi ngày.
Nhận xét trên không ngờ đã khơi dậy ngọn lửa đam mê tưởng chừng đã nguội lạnh của bà Choi. Kể từ đó, sau thời gian dài làm quần quật trong các công xưởng để nuôi 2 đứa con và 3 đứa cháu bằng số tiền ít ỏi, người phụ nữ ở tuổi “xưa nay hiếm” giờ đây liên tục xuất hiện trên các tạp chí nổi tiếng và các buổi diễn thời trang khắp Hàn Quốc.
Thậm chí, chỉ vài tháng trước khi đón sinh nhật thứ 81, bà còn tham gia vòng tuyển chọn của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ Hàn Quốc, sau khi ban tổ chức bãi bỏ giới hạn về độ tuổi tham dự.
"Tôi từng có nhiều ước mơ khi còn trẻ, nhưng đều nghĩ chúng là điều không tưởng", bà Choi thổ lộ trong cuộc phỏng vấn gần đây với tạp chí Nikkei Asia. "Hồi đó, mọi người thường chấp nhận để dòng đời đưa đẩy mà không nghĩ nhiều đến cái tôi của mình".
"Nhưng giờ đây, khi sải bước trên sàn catwalk trước những ánh nhìn của khán giả 2 bên, tôi mới nhận ra đây mới chính là con người thật của mình, và bản thân vẫn có thể bộc lộ điều đó kể cả khi đã già", bà chia sẻ thêm.
Thị trường "tỷ đô" tiềm năng
Choi Soon Hwa là một đại diện tiêu biểu của “nền kinh tế bạc”, một xu hướng đang phát triển mạnh mẽ ở Hàn Quốc. Ngày càng nhiều doanh nghiệp của nước này nhận thấy tiềm năng từ ngành kinh doanh hàng hoá và dịch vụ hướng tới đối tượng người cao tuổi, trong bối cảnh tệp khách hàng này dần chiếm một phần lớn trong cơ cấu dân số.
Nghiên cứu của Kim Young Sun, Giám đốc Viện kinh tế AgeTech & Silver Economic thuộc Đại học Kyunghee (Hàn Quốc), dự báo thị trường cho doanh nghiệp hướng đến người cao tuổi sẽ đạt tổng giá trị 168 nghìn tỷ won (tương đương 128 tỷ USD) vào năm 2030, gấp đôi mức 72,8 nghìn tỷ won năm 2020.
Vị chuyên gia này nhận định các ngành như du lịch, đào tạo nghề cho người cao tuổi, tư vấn pháp lý và tài chính có triển vọng tăng trưởng nhất trong “nền kinh tế bạc”.
Còn theo Yang Sun Mook, một chuyên gia quảng bá các doanh nghiệp và sự kiện liên quan đến người cao tuổi, không ít phụ nữ cao niên ở Hàn Quốc có nhiều nét tương đồng với trường hợp của bà Choi.
"Rất nhiều phụ nữ ở Hàn Quốc đã hy sinh cả thanh xuân cho gia đình, để rồi phải đến tuổi lục tuần, họ mới bắt đầu tự hỏi bản thân sẽ làm gì tiếp theo. Những người phụ nữ này vẫn còn tràn trề hy vọng và tin rằng mình có thể làm được nhiều điều", người này nói với Nikkei Asia.
Yang cũng tin rằng, “kinh tế bạc” có thể là "mũi nhọn" cho các hình thức hoạt động thương mại khác của Hàn Quốc phát triển. Các công ty trong nước có thể hướng tới xuất khẩu các sản phẩm chăm sóc người cao tuổi như thực phẩm chức năng hay kem dưỡng da, giống như cách họ đã làm với nhạc âm nhạc, phim truyền hình, đồ điện tử và thực phẩm.
Một số công ty khởi nghiệp phục vụ người tiêu dùng lớn tuổi đã xuất hiện trong những năm gần đây, chẳng hạn như Athler, một nền tảng thời trang trực tuyến dành riêng cho đàn ông sau tuổi trung niên. Nền tảng phong cách sống Onew cũng đang thu hút được các khoản đầu tư vào các dịch vụ kết nối người cao tuổi với các cộng đồng có chung sở thích.
Hay như Shinhan Life Care, một công ty con của ngân hàng cùng tên, gần đây đã công bố một thỏa thuận với Hyundai để xây dựng nhà ở và cơ sở chăm sóc người cao tuổi.
Biến thách thức thành cơ hội
Một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của “nền kinh tế bạc” ở Hàn Quốc nằm ở tỷ lệ sinh thấp hàng đầu thế giới quốc gia có gần 52 triệu dân này. Năm 2023, tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc chạm ngưỡng thấp nhất mọi thời đại với chỉ 0,72 ca sinh/một phụ nữ, thấp hơn nhiều mức tối thiểu để duy trì dân số ổn định nếu không tính người nhập cư là 2,1 ca sinh/phụ nữ.
Trong khi đó, người cao tuổi chiếm tỷ lệ ngày càng lớn trong cơ cấu dân số Hàn Quốc. Cơ quan Thống kê Quốc gia của nước này dự đoán người từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm 30,9% tỷ lệ dân số cả nước vào năm 2036, sau đó tăng lên 40% vào năm 2050.
Trong bối cảnh trên, các doanh nghiệp giờ đây phải thích nghi với tệp khách hàng cao tuổi, vốn đang tăng dần về mặt số lượng. "20 năm trước, các công ty đã tập trung vào việc chăm sóc những người cao tuổi phải phụ thuộc vào gia đình. Nhưng giờ đây, thị trường đang chuyển mình và nhắm vào những người theo đuổi lối sống mới khi về già", giáo sư Park Yeong Ran tại Đại học Kangnam (Hàn Quốc) cho hay.
Thậm chí, nhiều người vẫn làm việc kể cả khi đã đến tuổi nhận lương hưu, vì họ cần thêm thu nhập để tận hưởng cuộc sống độc lập, hay cảm thấy tự tin hơn – điều mà bà Choi Soon Hwa cho là “chìa khóa” để duy trì sức sống trong những năm tháng xế chiều.
Theo các dữ liệu chính thức, tính đến năm 2022, 36% người từ 65 tuổi trở lên ở Hàn Quốc vẫn đi làm, tăng 6,1% so với 10 năm trước và cao nhất trong số các quốc gia thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
