Nhiều quốc gia châu Âu đồng loạt siết quy trình nhập cư
Kinhtedothi - Đối mặt với áp lực từ cử tri, hệ thống tiếp nhận và bối cảnh địa chính trị, nhiều quốc gia châu Âu đang điều chỉnh chính sách nhập cư theo hướng kiểm soát chặt chẽ hơn, đồng thời linh hoạt tìm kiếm mô hình phù hợp với đặc thù từng nước.
Châu Âu đang chứng kiến sự thay đổi sâu sắc trong cách tiếp cận vấn đề nhập cư.
Từ Bắc Âu đến Nam Âu, nhiều quốc gia đang lựa chọn chính sách kiểm soát chặt chẽ hơn đối với người di cư, đặc biệt là những trường hợp không có giấy tờ hợp pháp. Điều đáng chú ý là xu hướng này không còn chỉ giới hạn trong các đảng bảo thủ, mà ngày càng được đón nhận bởi các chính phủ trung dung và thậm chí là trung tả.
Nếu một thập kỷ trước, các quan điểm cứng rắn về nhập cư thường bị xem là cực đoan hoặc không phù hợp với các giá trị châu Âu, thì hiện nay, chính sách kiểm soát nghiêm ngặt lại được đánh giá là thực tế và cần thiết. Trong bối cảnh cử tri ngày càng quan tâm đến an ninh biên giới, chi phí xã hội và khả năng hòa nhập, nhiều nhà lãnh đạo đã điều chỉnh chính sách để đáp ứng yêu cầu của người dân.
Nhiều quốc gia châu Âu đang siết quy định về nhập cư. Ảnh: Picture alliance
Tại Đức, Thủ tướng Friedrich Merz, lãnh đạo đảng trung hữu CDU, đã đánh giá cao cách tiếp cận của Đan Mạch trong quản lý nhập cư, xem đây là mô hình đáng tham khảo cho toàn châu Âu. Ông nhấn mạnh việc kết hợp giữa bảo vệ biên giới một cách hiệu quả và cải tiến quy trình xử lý hồ sơ là yếu tố then chốt để duy trì trật tự, tính công bằng và sự tin tưởng của người dân.
Dưới thời ông Merz, Đức đã tái thiết lập một số điểm kiểm soát tại biên giới đất liền, điều hiếm thấy trong khu vực Schengen vốn cho phép tự do di chuyển.
Tại Đan Mạch, Thủ tướng Mette Frederiksen, lãnh đạo đảng Dân chủ Xã hội, được xem là một trong những nhà lãnh đạo trung tả đi đầu trong việc theo đuổi chính sách nhập cư chặt chẽ. Bà nhiều lần khẳng định mục tiêu của chính sách này là nhằm bảo vệ mô hình phúc lợi xã hội bền vững và duy trì sự gắn kết trong cộng đồng.
Dưới sự điều hành của bà, Đan Mạch đã trở thành một trong những quốc gia đầu tiên áp dụng hình thức xử lý đơn xin tị nạn tại quốc gia thứ ba, như một phần trong chiến lược kiểm soát và phân bổ hợp lý nguồn lực tiếp nhận.
Hợp tác với nước thứ ba và xu hướng pháp lý mới
Ý cũng đang đóng vai trò tích cực trong việc tìm kiếm giải pháp quản lý nhập cư phù hợp với thực tế khu vực Nam Âu. Chính phủ nước này đã thúc đẩy sáng kiến hợp tác với Albania để hỗ trợ xử lý hồ sơ xin tị nạn bên ngoài lãnh thổ. Mặc dù kế hoạch này vẫn đang được xem xét thêm về mặt pháp lý, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đánh giá đây là một hướng tiếp cận linh hoạt, góp phần giảm tải cho hệ thống tiếp nhận tại châu Âu.
Sự ủng hộ đối với hình thức xử lý hồ sơ xin tị nạn bên ngoài lãnh thổ EU đang có xu hướng gia tăng. Ủy ban châu Âu hiện đang nghiên cứu xây dựng khung pháp lý nhằm tạo điều kiện cho các quốc gia thành viên áp dụng giải pháp này một cách minh bạch, tuân thủ pháp luật quốc tế và có cơ chế giám sát phù hợp.
Không chỉ riêng Đan Mạch và Ý, một số quốc gia Trung và Đông Âu như Latvia, Ba Lan hay Cộng hòa Séc cũng thể hiện sự quan tâm đến mô hình này như một phương án bổ sung trong quản lý di cư.
Trong một bức thư ngỏ được công bố gần đây, các nhà lãnh đạo đến từ Đức, Đan Mạch, Áo, Bỉ, Estonia, Latvia, Litva, Ba Lan và Cộng hòa Séc đã cùng nhau kêu gọi điều chỉnh một số quy định trong Công ước châu Âu về Nhân quyền. Họ cho rằng công ước hiện hành đang đặt ra quá nhiều rào cản đối với khả năng của các quốc gia trong việc xử lý những trường hợp cư trú không hợp pháp. Việc các lãnh đạo đến từ nhiều đảng phái khác nhau cùng ký tên cho thấy sự đồng thuận chính trị đang mở rộng vượt qua các ranh giới truyền thống.
Tuy nhiên, xu hướng xử lý hồ sơ bên ngoài lãnh thổ EU cũng gặp phải sự thận trọng từ các tổ chức nhân quyền và một số chính quyền địa phương.
Bà Camille Le Coz, Giám đốc Viện Chính sách Di cư châu Âu, cho rằng việc hợp tác với các quốc gia thứ ba cần được giám sát chặt chẽ để tránh phát sinh những rủi ro về điều kiện tiếp nhận. Bà nêu lo ngại trong một số trường hợp, nếu thiếu cơ chế kiểm soát hiệu quả, người di cư có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ cơ bản và đảm bảo quyền lợi tối thiểu.
Một số thị trưởng và chính quyền đô thị, đặc biệt tại các nước như Ba Lan và Đức, cũng lên tiếng bày tỏ quan ngại rằng cách truyền tải thông điệp chính sách quá cứng rắn có thể gây tác động không mong muốn đối với cộng đồng người nhập cư hợp pháp.
Bà Magdalena Czarzynska-Jachim, Thị trưởng thành phố Sopot (Ba Lan), nhấn mạnh rằng địa phương bà đang đón nhận nhiều cư dân Ukraine sinh sống và làm việc ổn định. Theo bà, việc khái quát hóa người nhập cư như một yếu tố rủi ro an ninh có thể dẫn đến định kiến không cần thiết.
“Họ là hàng xóm của chúng ta, không phải là mối đe dọa” - bà cho biết.
Dù mỗi quốc gia có bối cảnh riêng, điểm chung là nỗ lực xây dựng một hệ thống kiểm soát nhập cư hiệu quả, song vẫn đảm bảo nguyên tắc pháp quyền và nhân đạo. Theo các chuyên gia, trong bối cảnh nhiều thách thức kinh tế và chính trị đang đè nặng lên châu Âu, vấn đề nhập cư chắc chắn sẽ tiếp tục là chủ đề tranh luận trọng tâm trong các kỳ bầu cử sắp tới.
