Chiêu trò câu view
Trong dịp lễ 30/4 năm nay, “Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh” là phim điện ảnh được khán giả tại rạp. Hiện nay, phim đang có doanh thu 200 tỷ đồng và còn tiếp tục tăng, trở thành phim có doanh số cao thứ 3 lịch sử màn ảnh Việt.
Tuy nhiên, ngay khi vừa ra rạp, “Lật mặt 6” đã bị nhiều chủ tài khoản quay lén, phát sóng trực tiếp trên TikTok, hoặc cắt nhỏ từng đoạn để câu kéo người xem. Trong những tài khoản livestream, quay lén bộ phim, có một tài khoản TikTok mới lập nhưng đăng rất nhiều clip. Đơn cử như tài khoản TikTok có tên gọi B...2023. Tài khoản này đăng clip phim “Lật mặt 6” thành nhiều phần, mỗi phần một đoạn ngắn để câu tương tác. Hành vi sử dụng tài khoản mới lập chỉ để phục vụ mục đích quay lén phim khiến nhiều người thắc mắc liệu đây có phải cố tình rò rỉ nội dung “Lật mặt 6” chứ không phải cao hứng quay lén như thông thường.
Theo Điều 225, Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, người phạm tội bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm nếu thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng; hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.
Điều 27 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả và quyền liên quan, hành vi sao chép bản ghi âm, ghi hình mà không được phép của chủ sở hữu quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình sẽ bị phạt tiền từ 15-35 triệu đồng và buộc dỡ bỏ bản sao bản ghi âm, ghi hình dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm.
Trước tình trạng này, nhà sản xuất đã phải đăng đàn lên tiếng mong mọi người “thương tình” và để lại số điện thoại của các cụm rạp để khi gặp trường hợp này thì ai cũng có thể dễ dàng thông báo mà không cần trực tiếp ra mặt.
Không chỉ “Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh”, phim “Con Nhót mót chồng” của đạo diễn Vũ Ngọc Đãng cũng gặp cảnh tương tự. Trước đó, phim “Chị chị em em 2” và “Nhà bà Nữ” cùng nhiều phim Việt khác cũng chịu hoàn cảnh bị phát tán nội dung phim trên mạng xã hội trong khi đang trong thời gian chiếu rạp.
Có thể thấy, những năm gần đây, nhiều phim Việt bị ảnh hưởng bởi nạn quay lén. Năm 2017, Ngô Thanh Vân bức xúc khi Cô Ba Sài Gòn bị một fanpage trên Facebook ghi lại rồi phát tán dưới hình thức livestream. Đối tượng quay lén sau đó bị bảo vệ rạp phim giao cho công an địa phương xử lý. “Kong: Skull Island” phim có 70% bối cảnh trong nước cũng bị nhiều người phát trực tiếp chỉ sau vài ngày chiếu trong nước.
Đạo diễn Vũ Ngọc Đãng chia sẻ: "Chúng tôi trở thành nạn nhân của các TikToker thèm khát view. Những lời kêu gọi xem phim có ý thức và văn minh hầu như không có tác dụng”. Còn nhà sản xuất phim "Chị chị em em 2" Will Vũ cho rằng, việc quay lén ảnh hưởng đến trải nghiệm thưởng thức của người xem, do phim đã bị phát tán về nội dung, có thể tạo hiệu ứng truyền miệng xấu cho tác phẩm. Cạnh đó, chất lượng hình ảnh không được đảm bảo như ở ngoài rạp, khán giả sẽ không còn hào hứng khi chọn xem phim.
Không xử lý triệt để
Quay lén, đăng tải trên mạng xã hội là một vấn nạn tồn tại đã lâu nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp triệt để. Giám đốc nội dung CGV Việt Nam Nguyễn Hoàng Hải cho biết đã từng làm việc với các nền tảng YouTube, TikTok, Facebook để yêu cầu không đăng tải nội dung liên quan đến phim, trong đó Facebook làm khá tốt nhưng TikTok do có quá nhiều người tải lên nên khó có thể kiểm soát hết được nên đôi khi xử lý chậm.
Theo quy định về bản quyền, dù chụp vài tấm hình hay quay clip ngắn vài giây cũng là vi phạm. Đối với trường hợp phim “Lật mặt 6”, ông Nguyễn Hoàng Hải cho biết nhà sản xuất và CGV đã cố gắng làm việc với TikTok để xóa các video quay lén. Biện pháp xử lý hiện nay đang ở mức độ kêu gọi, cảnh báo đối với người vi phạm. Tuy nhiên, nếu người vi phạm tiếp tục tái diễn nhiều lần và ảnh hưởng đến bộ phim, sẽ có biện pháp mạnh hơn.
Về biện pháp, theo các chuyên gia trung bình một ngày có khoảng 3 triệu lượt đăng video lên TikTok. Hiện nay, để phát hiện ra vi phạm, mỗi phim sẽ có một dấu hiệu - ký hiệu riêng, để khi sản phẩm đăng tải vi phạm sẽ lập tức bị block. Các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng cần có các biện pháp khoa học, không thể nào chỉ trông chờ vào ý thức hay sự tự giác.
Cùng với đó, nội dung vi phạm cũng được xem xét mức độ, có những trường hợp không phải các chủ tài khoản mạng xã hội muốn phát tán nội dung, đôi khi chỉ chia sẻ 1 bức ảnh. Do đó, nhà làm phim sẽ cố gắng kiểm soát, nội dung clip nào quá dài và ảnh hưởng đến nội dung quan trọng mới report (báo cáo). Nhà sản xuất phim không hoàn toàn bài xích chuyện khán giả chia sẻ thông tin bởi điều này cũng góp phần lan tỏa tác phẩm điện ảnh tới công chúng.
