Những chính sách thúc đẩy kinh tế năm 2025 của Trung Quốc

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động với căng thẳng thương mại leo thang và tăng trưởng chậm lại ở nhiều khu vực, Trung Quốc vẫn duy trì mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 5% cho năm 2025.

Đây là mức mục tiêu được Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường công bố tại kỳ họp thứ ba Quốc hội khóa XIV hồi tháng 3, thể hiện sự tự tin của Bắc Kinh vào khả năng phục hồi và phát triển bền vững của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Dù đối mặt với áp lực từ bên ngoài, đặc biệt là các biện pháp thuế quan từ Mỹ, cùng những thách thức nội tại như bất động sản còn đang bất ổn và tiêu dùng còn yếu, Trung Quốc đã triển khai hàng loạt chính sách tài khóa chủ động và tiền tệ nới lỏng để kích thích nhu cầu nội địa, hỗ trợ đầu tư và thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Các chuyên gia quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng của Trung Quốc năm nay đạt khoảng 5,0%, cao hơn một chút so với dự báo trước nhờ các biện pháp kích thích kịp thời. Ngân hàng Thế giới cũng điều chỉnh mức tăng trưởng của quốc gia tỷ dân lên 4,5-4,9%, nhấn mạnh vai trò của chính sách hỗ trợ tiêu dùng và xuất khẩu ổn định. Những con số này cho thấy, dù môi trường bên ngoài phức tạp, nền kinh tế Trung Quốc vẫn giữ được đà tăng trưởng ổn định, góp phần quan trọng vào sự phục hồi toàn cầu.

Chính sách tài khóa chủ động hơn

Một trong những điểm nhấn lớn của năm 2025 là sự chuyển dịch sang chính sách tài khóa tích cực hơn, với tỷ lệ thâm hụt ngân sách được nâng lên khoảng 4% GDP, cao nhất trong nhiều năm qua. Điều này cho phép Chính phủ nước này tăng chi tiêu mạnh mẽ để bù đắp khoảng trống nhu cầu.

Cụ thể, Trung Quốc dự kiến phát hành 1,3 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu chính phủ siêu dài hạn, tăng 300 tỷ so với năm trước, cùng với 4,4 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu đặc biệt của địa phương. Số tiền này chủ yếu hướng vào các lĩnh vực then chốt như cơ sở hạ tầng, đổi mới công nghệ và hỗ trợ tiêu dùng.

Ví dụ, chương trình "đổi cũ lấy mới" cho hàng tiêu dùng, từ thiết bị gia dụng đến ô tô, được mở rộng với ngân sách lớn hơn, giúp kích thích chi tiêu hộ gia đình. Các biện pháp này không chỉ nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng ngắn hạn mà còn hỗ trợ tái cân bằng kinh tế, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu và đầu tư bất động sản truyền thống.

Bên cạnh đó, Chính phủ Bắc Kinh cũng tăng cường hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và xanh. Nhiều khoản trợ cấp thuế, vay ưu đãi và quỹ đầu tư chuyên biệt được triển khai để khuyến khích đổi mới, góp phần nâng cao năng suất lao động dài hạn.

Nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng

Song song với các biện pháp tài khóa, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đang dần chuyển sang chính sách tiền tệ "nới lỏng vừa phải", khi có lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ duy trì lập trường thận trọng. Đây là sự chuyển dịch quan trọng được khẳng định từ đầu năm 2025, nhằm hỗ trợ tăng trưởng trong bối cảnh nhu cầu nội địa còn yếu và áp lực từ bên ngoài gia tăng.

Cụ thể, ngay từ tháng 5/2025, PBOC đã thực hiện đợt cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) 0,5 điểm % – lần đầu tiên trong năm, nhằm giải phóng khoảng 1 nghìn tỷ nhân dân tệ thanh khoản dài hạn cho hệ thống ngân hàng. Đồng thời, lãi suất repo ngược 7 ngày (lãi suất chính sách chính) được hạ 10 điểm cơ bản xuống 1,4%, cùng với việc giảm lãi suất cho các công cụ tiền tệ cấu trúc 0,25 điểm % và lãi suất vay quỹ tích lũy nhà ở 0,25 điểm %. Những động thái này được thực hiện vào thời điểm phù hợp, đảm bảo thanh khoản dồi dào cho hệ thống tài chính mà không gây rủi ro lạm phát hoặc mất giá đồng nhân dân tệ quá mức.

Các công cụ cấu trúc như tái cho vay ưu đãi được sử dụng linh hoạt hơn bao giờ hết để hướng tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên, như sản xuất tiên tiến, năng lượng xanh, đổi mới công nghệ và dịch vụ tiêu dùng. Chẳng hạn, PBOC đã thành lập quỹ tái cho vay 500 tỷ nhân dân tệ hỗ trợ tiêu dùng và chăm sóc người cao tuổi, đồng thời tăng hạn mức tái cho vay cho đổi mới khoa học công nghệ thêm 300 tỷ nhân dân tệ.

Động thái này không chỉ giúp giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình mà còn khuyến khích đầu tư vào các ngành chiến lược, góp phần tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng chất lượng cao.

Theo các nhà phân tích từ IMF và các tổ chức quốc tế, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa chủ động và tiền tệ nới lỏng đã góp phần ổn định kỳ vọng thị trường, thúc đẩy chỉ số chứng khoán Thượng Hải phục hồi mạnh mẽ và cải thiện đáng kể niềm tin tiêu dùng trong nửa đầu năm, dù vẫn còn những thách thức từ điều chỉnh bất động sản. Đến cuối năm, dù chưa có thêm đợt cắt giảm lớn do tăng trưởng vẫn trên đà đạt mục tiêu, PBOC tiếp tục khẳng định sẵn sàng sử dụng các công cụ linh hoạt để duy trì đà phục hồi bền vững.

Thúc đẩy tiêu dùng nội địa và hỗ trợ xuất khẩu công nghệ cao

Nhận thức rõ nhu cầu nội địa là động lực chính cho tăng trưởng bền vững, giới chức Trung Quốc đang ưu tiên các biện pháp kích thích tiêu dùng, một sự chuyển dịch đáng chú ý so với mô hình cũ dựa nhiều vào đầu tư và xuất khẩu.

Cụ thể, chương trình trợ cấp "đổi cũ lấy mới" được mở rộng mạnh mẽ trong năm 2025, với ngân sách tăng gấp đôi lên 300 tỷ nhân dân tệ từ trái phiếu chính phủ siêu dài hạn, bao quát thêm nhiều hạng mục như điện thoại thông minh, máy tính bảng, thiết bị gia dụng thông minh (từ 8 lên 12 loại, bổ sung lò vi sóng, máy lọc nước, máy rửa bát và nồi cơm điện). Chính phủ trung ương đã phân bổ trước 81 tỷ nhân dân tệ để đảm bảo chương trình triển khai liên tục tại các địa phương, giúp doanh số bán lẻ hàng tiêu dùng tăng trưởng ổn định, dù trong nửa cuối năm có dấu hiệu chậm lại do hết hạn trợ cấp ở một số khu vực.

Ngoài ra, Chính phủ Trung Quốc còn tăng chi cho an sinh xã hội, như nâng lương hưu cơ bản thêm 2% từ đầu năm, lần tăng thứ 21 liên tiếp, cùng với việc tăng trợ cấp bảo hiểm y tế cơ bản cho cư dân nông thôn và đô thị không làm việc, xem xét xây dựng hệ thống trợ cấp nuôi con và mở rộng bảo hiểm sinh con cho lao động linh hoạt. Những biện pháp này nhằm giảm gánh nặng tiết kiệm phòng ngừa của người dân, khuyến khích chi tiêu nhiều hơn vào dịch vụ như du lịch, văn hóa, thể thao và chăm sóc người cao tuổi.

ĐỌC NGAY: Trung Quốc giữ nguyên lãi suất cho vay tháng thứ 7 liên tiếp  

Dù nhấn mạnh nhu cầu nội địa, xuất khẩu vẫn là điểm sáng của Trung Quốc trong năm 2025 với mức tăng trưởng đạt khoảng 5-6% nhờ đa dạng hóa thị trường sang các nền kinh tế mới nổi. Nước này tiếp tục đầu tư mạnh vào công nghệ cao, như trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo và chuỗi cung ứng bán dẫn, nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh toàn cầu.

Điều này được thể hiện rõ trong bản Kế hoạch 5 năm lần thứ 15, đang được Chính phủ Bắc Kinh hoàn thiện. Kế hoạch nhấn mạnh "phát triển chất lượng cao", với trọng tâm tự cường công nghệ và chuyển đổi xanh. Những lĩnh vực này không chỉ tạo việc làm mà còn nâng cao vị thế của Trung Quốc trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nhìn chung, các chính sách kinh tế năm 2025 của Trung Quốc thể hiện sự linh hoạt và quyết đoán trong bối cảnh đầy thách thức. Với sự kết hợp giữa kích thích ngắn hạn và cải cách dài hạn, Bắc Kinh không chỉ hướng tới đạt mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% mà còn đặt nền móng cho mô hình phát triển bền vững hơn.

Những động thái này không chỉ mang lại lợi ích cho nền kinh tế Trung Quốc mà còn góp phần ổn định tăng trưởng toàn cầu, đặc biệt trong giai đoạn bất ổn hiện nay. Các diễn biến tiếp theo, đặc biệt là đàm phán thương mại với Mỹ, sẽ quyết định mức độ thành công của những chính sách này.