Ninh Bình: “chìa khóa” khơi dậy các nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới

Chung tay nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân

Năm 2010, xã Khánh Thành (huyện Yên Khánh) vẫn là một xã thuần nông với hạ tầng còn nhiều hạn chế, thu nhập của người dân chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nhỏ lẻ. Từ khi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cấp ủy, chính quyền và nhân dân, năm 2013, Khánh Thành là một trong ba xã đầu tiên của tỉnh hoàn thành xây dựng NTM.

Sau 7 năm nỗ lực không ngừng, Khánh Thành đã trở thành xã đầu tiên trong tỉnh đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Để đạt được kết quả trên, Khánh Thành không chỉ chú trọng phát triển hạ tầng mà còn đặc biệt quan tâm đến đời sống văn hóa, tinh thần của người dân. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95%. Toàn xã có 100% thôn, xóm có nhà văn hóa và sân thể thao, với diện tích từ 363m2 đến gần 1.000m2, được trang bị đầy đủ thiết bị phục vụ sinh hoạt cộng đồng. Cả 3/3 trường đều đạt chuẩn Quốc gia.

Một điểm sáng trong hành trình đạt chuẩn NTM kiểu mẫu của Khánh Thành là sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy sản xuất. Người dân từ chỗ sản xuất manh mún theo thói quen đã từng bước tham gia vào các mô hình liên kết theo chuỗi giá trị. Điển hình như HTX Sản xuất và tiêu thụ nông sản an toàn xã Khánh Thành - đơn vị có sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao từ năm 2019, có tem điện tử, mã vạch truy xuất nguồn gốc, tham gia các chuỗi cung ứng nông sản an toàn trong và ngoài tỉnh.

Ủng hộ chủ trương làm đường để xây dựng NTM, ông Hà Đăng Thắng, gần 80 tuổi ở thôn Thượng, xã Ninh Nhất, TP Hoa Lư đã tự nguyện hiến đất của gia đình để mở rộng đường. Ông Thắng cho biết, năm 2017, thực hiện phong trào “Chung sức xây dựng NTM, đô thị văn minh”, thành phố đã có chủ trương hỗ trợ xi măng để các xã, phường làm đường giao thông. Đón nhận chủ trương này, ông cũng như người dân trong thôn đã tham gia họp bàn, lên kế hoạch xây dựng tuyến đường. Đặc biệt, khi các đồng chí lãnh đạo thôn đặt vấn đề cần mở rộng tuyến đường, ông đã ủng hộ và quyết định hiến gần 50 m2 đất để đường được mở rộng hơn.

Từ tinh thần tiên phong vì lợi ích chung của gia đình ông Thắng, nhiều người dân trong thôn cũng đã tự nguyện đóng góp ngày công và kinh phí để cùng nhau làm tuyến đường. Chỉ trong thời gian ngắn khởi công, con đường của thôn Thượng đã hoàn thành.

Nhiều cách làm hay

Ngày 31/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1058/QĐ-TTg công nhận tỉnh Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Như vậy, Ninh Bình đã trở thành địa phương thứ hai, cùng với Trà Vinh, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới theo bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn mới 2021-2025.

Thành công trong xây dựng NTM của Ninh Bình là khả năng huy động sức mạnh tổng hợp từ cả hệ thống chính trị và vận dụng tối đa nguồn lực trong dân với phương châm đem “tài dân, sức dân làm lợi cho dân”.

Đối với sản xuất nông nghiệp, Ninh Bình nổi bật với nhiều mô hình liên kết chuỗi giá trị ứng dụng công nghệ cao hiệu quả, điển hình như mô hình trồng và tiêu thụ dứa của Công ty Cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao hay mô hình liên kết trồng lúa nếp cau chất lượng cao tại huyện Kim Sơn. Những mô hình này đã góp phần giảm rủi ro thị trường, hình thành các vùng chuyên canh ổn định, từ đó nâng cao thu nhập và làm giàu cho nông dân.

Ninh Bình chú trọng phát triển hài hòa giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Năm 2024, cơ cấu kinh tế đã dịch chuyển tích cực với công nghiệp-xây dựng chiếm 41,3%, dịch vụ 48,6% và nông-lâm-thủy sản là 10,1%.

Cùng với đó, Ninh Bình luôn chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa gắn với bảo vệ cảnh quan môi trường nông thôn. Nhiều mô hình sáng tạo như “Ngõ, phố xanh-sạch-đẹp”, “Tuyến đường hoa”, “Tuyến đê kiểu mẫu”, “Phân loại và xử lý rác thải tại hộ bằng men vi sinh” đã được triển khai và lan tỏa. Đây là những tác động kép, vừa cải thiện môi trường sống, tăng giá trị khai thác du lịch, vừa nâng cao chất lượng sống của cư dân nông thôn, được nhiều địa phương khác đến học hỏi.

Từ những chính sách quan trọng và kịp thời của tỉnh đã tạo lực đẩy, đưa phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới” trở thành phong trào thi đua sâu rộng, có sức lan toả, được nhân dân tự nguyện, tích cực, chủ động tham gia. Diện mạo nông thôn trên địa bàn tỉnh đã đổi thay mạnh mẽ; kết cấu hạ tầng nông thôn từng bước được đầu tư khang trang, đồng bộ; môi trường nông thôn ngày càng sạch đẹp; đời sống vật chất và tinh thần của người dân khu vực nông thôn không ngừng được nâng lên; các giá trị văn hóa đặc sắc được giữ gìn, phát huy.