OCOP Thái Nguyên: nâng tầm nông sản giữa thời hội nhập

Bứt phá từ giá trị bản địa

Được triển khai từ năm 2018, OCOP được xem là “cú hích” quan trọng khi gắn kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ theo chuỗi, đồng thời chuẩn hóa chất lượng và xây dựng thương hiệu cho nông sản. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 570 sản phẩm OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia, xếp thứ ba cả nước. Hàng nghìn hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ sản xuất tham gia chương trình, tạo nên mạng lưới sản phẩm đặc trưng bao phủ nhiều địa phương, khẳng định uy tín nông sản Thái Nguyên.

Trong hành trình ấy, chè Thái Nguyên là biểu tượng tiêu biểu nhất. Danh xưng “Đệ nhất danh trà Việt Nam” không chỉ là niềm tự hào mà còn là minh chứng rõ nét cho hiệu quả OCOP. Nhờ mạnh dạn đầu tư công nghệ, đổi mới bao bì, đa dạng sản phẩm, toàn tỉnh hiện có gần 200 sản phẩm trà được chứng nhận OCOP. Nhãn hiệu tập thể “Chè Thái Nguyên” đã được bảo hộ tại 6 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong khi chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” được Liên minh châu Âu công nhận, mở cánh cửa lớn để trà Thái Nguyên chinh phục thị trường quốc tế.

Tại vùng chè Tân Cương, Hợp tác xã Chè Hảo Đạt là một trong những điển hình dẫn dắt sự đổi mới. Với việc kết hợp tinh hoa sản xuất truyền thống và công nghệ hiện đại, HTX đã hai lần có sản phẩm đạt OCOP 5 sao quốc gia, trong đó nổi bật là Chè Đinh và Chè Tôm Nõn. Hảo Đạt hiện sở hữu vùng nguyên liệu đạt VietGAP, đạt chuẩn ISO 9001:2015, ISO 22000:2018 và trở thành thương hiệu trà mang tầm quốc gia. 

Không chỉ trong lĩnh vực nông sản truyền thống, OCOP Thái Nguyên còn là bệ phóng cho các mô hình nông nghiệp hiện đại. Công ty TNHH Công nghệ sinh học nấm Phú Gia là một ví dụ. Việc áp dụng vào kỹ thuật trồng nấm hữu cơ giúp Phú Gia trở thành trang trại nấm đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng nhận hữu cơ quốc tế của Bộ Nông nghiệp Mỹ và Liên minh châu Âu. Với sản lượng 200 - 300 tấn mỗi năm, sản phẩm Phú Gia có mặt tại nhiều siêu thị lớn và xuất khẩu sang Nhật Bản, Hà Lan, Mỹ, Úc… Đây là minh chứng cho sự hòa nhập của OCOP trong thời đại công nghệ và hội nhập sâu rộng.

Hướng đi bền vững cho nông thôn mới và bản sắc văn hóa Thái Nguyên

Song song với sản xuất nông sản, Thái Nguyên còn phát triển OCOP trong lĩnh vực du lịch cộng đồng. Khu bảo tồn làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (xã Tân Cương) là mô hình nổi bật, lưu giữ hơn 30 ngôi nhà sàn cổ của người Tày trên diện tích 25 ha. Du khách có thể trải nghiệm đời sống bản địa từ ẩm thực, dệt vải đến hát then, múa sạp. Năm 2022, Thái Hải được UNWTO vinh danh “Làng du lịch tốt nhất thế giới”, trước khi sản phẩm “Du lịch văn hóa dân tộc Tày bản làng Thái Hải” được công nhận OCOP 5 sao năm 2024. Đây là bước tiến quan trọng đưa OCOP vượt khỏi ranh giới sản phẩm nông nghiệp để trở thành cầu nối văn hóa - du lịch.

Nhằm thúc đẩy lan tỏa giá trị OCOP, Thái Nguyên tổ chức nhiều hoạt động như Hội thi “OCOP Thái Nguyên - Chắt lọc tinh hoa, lan tỏa bản sắc” năm 2025 với hơn 200 chủ thể tham dự. Hội thi không chỉ là sân chơi sáng tạo, nơi các chủ thể giới thiệu câu chuyện sản phẩm, thiết kế bao bì, chiến lược thị trường, mà còn là dịp tôn vinh những mô hình tiên phong.

Với tầm nhìn dài hạn, Thái Nguyên đang hướng OCOP phát triển theo chiều sâu, coi chất lượng là tiêu chí hàng đầu. Việc đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso hay OCOPmart giúp mở rộng kênh tiêu thụ, tiếp cận nhóm khách hàng mới, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.

Từ những nương chè xanh mướt tới bản làng truyền thống, OCOP Thái Nguyên đang chứng minh rằng giá trị bản địa khi được đầu tư bài bản, kết hợp khoa học - công nghệ có thể trở thành lợi thế cạnh tranh bền vững. Mỗi sản phẩm OCOP là một câu chuyện văn hóa, một đại sứ của quê hương trên hành trình hội nhập quốc tế. Chương trình không chỉ nâng cao thu nhập, tạo việc làm mà còn định hình bản sắc, nuôi dưỡng niềm tự hào và khát vọng vươn xa của người dân Thái Nguyên.