Ông Trump "mở đường" cho Thổ Nhĩ Kỳ mua F-35 với điều kiện về dầu Nga
Kinhtedothi - Ông Trump thời gian qua liên tục gây sức ép buộc các quốc gia châu Âu ngừng mua dầu từ Nga để đổi lấy việc ông chấp thuận áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với Moscow, nhằm cắt giảm nguồn tài chính cho cuộc chiến ở Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/9 bày tỏ tin tưởng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đồng ý ngừng mua dầu của Nga và cho biết có thể dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt nhằm vào Ankara, qua đó mở đường để nước này mua máy bay tiêm kích tàng hình F-35 của Mỹ.
Phát biểu sau cuộc hội đàm kéo dài hai giờ tại Nhà Trắng với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, ông Trump khẳng định cuộc gặp “rất mang tính kết luận” về nhiều vấn đề nhưng chưa tiết lộ chi tiết.
Ankara kỳ vọng cải thiện quan hệ với Washington
Theo Viện nghiên cứu Bruegel (châu Âu), Thổ Nhĩ Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Nga, với kim ngạch trao đổi năm ngoái đạt 52 tỷ USD, chủ yếu là nhiên liệu hóa thạch và thiết bị điện tử.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng. Ảnh: RNZ
Nhà lãnh đạo Mỹ thời gian qua liên tục kêu gọi các đồng minh châu Âu chấm dứt việc nhập khẩu dầu mỏ từ Nga nhằm gia tăng áp lực tài chính với Moscow. Tuần này, ông gây chú ý khi nhận định Ukraine có thể giành lại toàn bộ vùng lãnh thổ đã bị kiểm soát vào tay Nga.
Về Thổ Nhĩ Kỳ, ông Trump nhấn mạnh: “Tôi muốn ông ấy ngừng mua dầu từ Nga khi Nga vẫn tiếp tục cuộc tấn công này… và tôi tin ông ấy sẽ dừng việc đó, vì có thể mua từ nhiều nguồn khác.”
Hai nước châu Âu khác là Hungary và Slovakia cũng vẫn nhập khẩu dầu của Nga, song ông Trump tỏ ra thông cảm hơn do khả năng hạn chế về nguồn cung thay thế.
Ngồi cạnh nhau trong Phòng Bầu dục, ông Trump gọi ông Erdogan là “một người rất cứng rắn” và nhấn mạnh hai người vẫn duy trì quan hệ hữu hảo, trái ngược thời Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden, người giữ khoảng cách với Ankara phần vì quan ngại về mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga.
Ankara muốn tận dụng mối quan hệ cá nhân thân thiện với ông Trump để thúc đẩy lợi ích quốc gia, đồng thời khai thác thiện chí của chính quyền Mỹ trong việc ký kết các thỏa thuận lớn về vũ khí và thương mại.
Khi cùng trả lời câu hỏi của báo giới trong cuộc gặp, ông Trump cho thấy sẵn sàng đạt thỏa thuận bán F-35.
“Tôi nghĩ ông ấy sẽ thành công trong việc mua những gì mình muốn mua,” ông Trump nói. Ông chủ Nhà Trắng cũng cho biết có thể dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Thổ Nhĩ Kỳ “rất sớm” và “nếu cuộc gặp diễn ra tốt đẹp, thì gần như ngay lập tức”.
Khúc mắc F-35 và hy vọng hợp tác quốc phòng
Chuyến thăm này đánh dấu lần đầu tiên ông Erdogan đến Nhà Trắng kể từ năm 2019, thời điểm Washington loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35 vì quyết định của Ankara mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Khả năng sự kiện này sẽ mở đường để Ankara trở lại chương trình sản xuất và mua sắm dòng chiến đấu cơ này.
Ông Erdogan khẳng định ngành công nghiệp quốc phòng, bao gồm vấn đề F-35 và các cuộc đàm phán mua thêm 40 tiêm kích F-16, là trọng tâm trong nghị trình chuyến thăm, bên cạnh hợp tác về năng lượng, thương mại và các điểm nóng khu vực.
Với tư cách là lực lượng quân sự lớn thứ hai trong NATO, Thổ Nhĩ Kỳ muốn tăng cường năng lực không quân để đối phó những thách thức an ninh ngày càng gia tăng ở Trung Đông, Địa Trung Hải và Biển Đen, nơi nước này giáp với cả Nga và Ukraine.
Ngoài vấn đề dầu mỏ và quốc phòng, hai nhà lãnh đạo cũng tìm cách thu hẹp khác biệt về các xung đột tại Gaza và Syria. Ông Erdogan lâu nay là người chỉ trích gay gắt Israel, đồng minh chủ chốt của Mỹ, về chiến sự ở Gaza.
“Tổng thống Trump có ảnh hưởng to lớn. Tôi tin rằng chúng ta có thể cùng nhau vượt qua mọi cay đắng và bất đồng trong khu vực,” ông Erdogan phát biểu.
